تهدیدهای دوگانه رشد بخش کشاورزی

غلامعلی فارغی/ رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق ایران

همواره آمارهای ارائه‌شده از وضعیت بخش‌های مختلف اقتصادی مانند کشاورزی با واقعیت‌ها اختلاف دارد اما به‌رغم برخی تنگناها، به‌نظر می‌رسد که بستر رشد در بخش کشاورزی بعد از نفت نسبت به سایر بخش‌های اقتصاد کشور بیشتر فراهم است. همچنین وضعیت تولید در بخش کشاورزی به‌دلیل اتکای این بخش به ظرفیت‌های داخلی بهتر از سایر بخش‌هایی است که نیازمند تأمین مواداولیه تولید از طریق واردات بوده و ممکن است با بازگشت تحریم‌ها با مشکل مواجه شود.

با وجود این برای تحقق پیش‌بینی نرخ رشد بخش کشاورزی 2 عامل تهدید‌کننده وجود دارد که موجب نگرانی از تحقق رشد پیش‌بینی شده این بخش تا پایان امسال و سال آینده خواهد شد. محدودیت‌های آبی ازجمله این تهدیدهاست چرا‌که به‌دلیل کاهش حدود 30درصدی بارش‌های سال‌جاری نسبت به سال گذشته امکان کشت برخی محصولات زراعی وجود ندارد؛ از سوی دیگر به‌دلیل محدودیت‌های ناشی از عدم‌آمایش در بخش کشاورزی، هر ساله میزان هرزرفت آب بارندگی در این بخش نیز بیشتر می‌شود و این بخش عملا برای نگهداری و استحصال منابع آب زیرزمینی با مشکل مواجه است. تهدید دوم برای تحقق نرخ رشد پیش‌بینی‌شده بخش کشاورزی سودآوری پایین تولید در این بخش نسبت به سایر بخش‌ها و تأثیر آن بر احتمال افزایش فرار سرمایه از این بخش آن هم در شرایطی است که هنوز سیاستگذاران و بهره‌برداران بخش کشاورزی در زمینه حل مشکلات کلان این بخش به نتیجه عملی نرسیده‌اند. به‌دلیل این دو عارضه اصلی نرخ رشد بخش کشاورزی امسال نیمه دوم مانند نیمه اول امسال است و در سال آینده رشد قابل توجهی نخواهیم داشت. با‌توجه به میزان کشت‌ محصولات زراعی به‌دلیل محدودیت‌های ناشی از کاهش بارندگی‌ها در سال آینده برای افزایش سطح زیرکشت و برداشت محصولات کشاورزی با مشکل مواجه خواهیم بود. همچنین تأثیرکاهش بارش‌ها بر میزان تولید در بخش دامی مشهود خواهد بود، با وجود این باید منتظر وضعیت بارش‌ها طی 2 ماه نخست سال آینده باشیم؛ درصورتی که میزان بارش‌ها طی فروردین و اردیبهشت‌ماه سال آینده افزایش یابد می‌توان نرخ رشد 3 تا 5درصدی را برای سال آینده در بخش کشاورزی انتظار داشت اما میانگین کل رشد بخش کشاورزی در سال 96با توجه به محدودیت‌های ناشی از کاهش بارش‌ها و کشت برخی محصولات کشاورزی حدود 4تا 2/4درصد خواهد بود.