دلواپسان انتخابات

 نه خبری از جنبش‌های اجتماعی دَم انتخابات است و نه جدل‌های انتخاباتی چون گذشته نقل کوی و برزن‌ها؛ تنها صدای انتخاباتی که شنیده می‌شود جدال بر سر سهم جریان‌های سیاسی در مجلس آینده است که آن هم از تریبون‌ها در رسانه‌ها منعکس می‌شود. در همین فضاست که می‌توان گفت یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی حاشیه‌ای جدی و نوظهور دارد؛ خاموشی عامه مردم و جدل و فریادهای اصلاح‌طلبان و هم‌طیف‌هایشان بر سر تیغ تیز رد صلاحیت 70درصدی کاندیداهایشان در سراسر کشور.
ردصلاحیتی برنده و چنان عیان که از همین حالا تکلیف حدود 157کرسی را به سود جریان اصولگرا روشن کرده است، دست خالی اصلاح‌طلبان در داشتن کاندیدای مقبول و توان حضور و رقابت با رقبای سی‌ساله‌شان از یک سو و هراس شکل‌گیری مجلسی یکدست سبب شده است داد برخی اصولگرایان معتدل هم در کنار اصلاح‌طلبان بلند شود. در رأس نقدهایی که به‌خاطر رد صلاحیت اصلاح‌طلبان و چهره‌های نزدیک به شورای نگهبان می‌شود، سخنان 2 هفته اخیر حسن روحانی و هشدار او درباره شکل‌گیری مجلس تشریفاتی و به محاق رفتن جمهوریت نظام، سبب ورود موافقان و مخالفان سیاسی او به موضوع شده است.
رئیس‌جمهوری، هفتم بهمن‌ماه در همایش استانداران و فرمانداران سراسر کشور، بزرگ‌ترین خطر برای دمکراسی و حاکمیت ملی را تبدیل انتخابات به تشریفات دانست و گفت: باید پاسدار اسلام، نظام، جمهوریت، نظر و خواست عامه مردم باشیم.

 نام چنین روندی انتخابات نیست
به‌دنبال نقدهای روحانی به‌عنوان مجری قانون اساسی، شماری از فعالان اصلاح‌طلب در بیانیه‌ای از مواضع اخیر رئیس‌جمهوری درباره ضرورت برگزاری انتخابات آزاد و رقابتی حمایت کردند.
 در بخشی از بیانیه که به امضای جمعی از فعالان سیاسی و مدنی اصلاح‌طلب ازجمله محسن آرمین، ابراهیم اصغرزاده، جواد امام، سیدمصطفی تاجزاده، علی تاجرنیا، محمد ترکمان، محمدرضا خاتمی و.. رسیده، آمده است: سخنرانی اخیر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری در اعتراض به «فرمایشی»، «نمایشی» و «تشریفاتی» شدن انتخابات، حذف نماینده‌های جریان‌های سیاسی متفاوت و عدم‌رقابت معنادار در انتخابات حاوی هشدارها و نکات مهم و قابل دفاعی بود. ما، جمعی از فعالان سیاسی و مدنی، به‌رغم نقدهایی که به عملکرد دولت داریم، از تذکر رئیس‌جمهوری درمورد عادلانه و رقابتی‌شدن انتخابات حمایت می‌کنیم.
به گزارش ایرنا، این بیانیه می‌افزاید: از پیش نتیجه انتخابات ۱۶۰ کرسی مشخص و در ۷۰ کرسی دیگر هم صرفا رقابتی کم‌رمق میان طیف‌های تندرو و معتدل اصولگرایان برقرار است. به تعبیر روشن در ۲۳۰ کرسی (بیش از سه‌چهارم کرسی‌ها) رقابتی جدی در کار نیست و به جز شهر تهران، حداکثر در ۳۰ کرسی، آن‌هم در شرایط غیرعادلانه و بدون حضور نماینده‌های قوی‌تر دیگر جریان‌های سیاسی قانونی، رقابتی حداقلی برقرار است. نام چنین روندی انتخابات نیست؛ انتصابات است و دمکراسی‌خواهان نمی‌توانند ویترین چنین انتخابات نمایشی و فرمایشی و تشریفاتی را بیارایند.
این بیانیه افزود: به باور ما رقابت آزاد و عادلانه انتخاباتی با حضور نمایندگان اصلی جریان‌های متفاوت سیاسی، شرط احیای صندوق رأی و مشارکت گسترده  شهروندان و از ضرورت‌های افزایش ظرفیت‌ جامعه و حاکمیت آن برای عبور از بحران‌های هم‌افزای کنونی است. به‌نظر ما رفتار شورای نگهبان مانع شکل‌گیری انتخابات معنادار شده‌است.

مجلس نمایندگان فاقد صلاحیت و صفرکیلومترها

در کنار همنوایی اصلاح‌طلبان با هشدار‌های قابل تأمل رئیس‌جمهور، در اردوگاه راست نیز هستند چهره‌هایی که سبک احراز صلاحیت‌ها و نحوه عملکرد شورای نگهبان در انتخابات پیش رو، آنان را نگران کرده است، نگرانی‌ای که به باور احمد توکلی از چهره‌های جریان اصولگرا محصولی جز مجلس «صفر کیلومتر‌ها» نخواهد داشت. توکلی که همواره درصدد است تابوشکن بماند و روحیه منتقدانه‌اش ر ا حفظ کند، پیرو ابراز نگرانی رئیس‌جمهور و اصلاح‌طلبان دست به قلم شده و در نامه سرگشاده خطاب به شورای نگهبان نوشته است: طرز برخورد با اکثر داوطلبان اصلاح‌طلب از چند جهت نیازمند اصلاح است: این برادران و خواهران به‌دلیل فقدان شرایط مذکور در بند 1، 2 و 4 ردصلاحیت شده‌اند. شرایط مذکور از این قرارند: اعتقاد به اسلام، التزام عملی به اسلام، التزام عملی به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه. شرط نخست اعتقاد به اسلام صفتی نیست که به راحتی بتوان کسی را که مدعی مسلمانی است فاقد آن اعلام کرد.
توکلی همچنین در ادامه، بند دوم را  که التزام به اسلام است قابل ارزیابی و محاسبه دانسته و افزود: التزام به اسلام یعنی انجام واجبات و ترک محرمات. مسلمانی که اهل مسجد و محراب است،‌ حج و انفاق را به جا می‌آورد، از بیت‌المال مسلمانان حفاظت می‌کند، دغدغه مردم را دارد، نسبت به حقوق مردم حساسیت نشان می‌دهد، اهل شرب خمر و مال حرام و روزه‌خواری و... نیست، می‌توان او را ملتزم به اسلام ندانست؟
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام شرط سوم التزام عملی به نظام اسلامی را ظاهراً به‌معنای پذیرش حاکمیت و تبعیت از قانون دانست و ادامه داد: این هم قابل ارزیابی و محاسبه است. اگر کسی به چراغ قرمز گاهی بی‌اعتنایی می‌کند از التزام عملی به نظام ساقط نمی‌شود. ولی اگر بی‌اعتنایی به دستورات حکومت عادت وی باشد فاقد این شرط خواهد بود.
توکلی شرط آخر را مدرن‌تر از همه دانسته و خاطرنشان کرد: قانون حتی وفاداری کامل در عمل را نخواسته است، بلکه ابراز وفاداری را کافی می‌داند. کدامیک از افراد نامبرده در فهرست پیوست را می‌شناسید که این شرایط چهارگانه را ندارند.
این نماینده ادوار مجلس تصریح کرد: این نکته مهم قابل توجه است که تفاوت نظر با رهبری، کسی را ضد‌ولایت فقیه نمی‌کند؛ زیرا تبعیت از ولی‌فقیه در عمل است نه درنظر و اصرار بر مشابه‌اندیشی باعث تک‌بعدی کردن نمایندگان و مردم و ایجاد جمود فکری و نهایتاً محروم کردن رهبری و کشور از مشورت اندیشمندان آزاده، انقلابی و دلسوز می‌شود.
رئیس دیده‌بان شفافیت و عدالت در ادامه نامه خود هشدار داد: حذف نامزدهایی شبیه افرادی که در فهرست پیوست نامبرده شده‌اند، به جای وحدت، شقاق ایجاد می‌کند و در وضعیتی که ما در آن به سر می‌بریم این امر خطرناک است.
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام یک امر مذموم اجتناب‌ناپذیر در شرایط امروز کشور را ناتوانی شورای نگهبان از اجرای درست قانون انتخابات دانست و در پایان نامه‌اش آورده است: طوری نشود که با سختگیری‌های‌ نابجا علاوه بر ظلمی که واقع می‌شود، مجلس با نمایندگان فاقد صلاحیت و صفرکیلومتر شکل گیرد.