چانه‌زنی برای ایمن‌سازی ساختمان‌ها

 3سال از فروکش کردن  آتش پلاسکو و ریزش این ساختمان می‌گذرد، اما هنوز دستورالعمل مقاوم‌سازی ساختمان‌های موجود در برابر آتش در حال تدوین است و اقدام عملی در این زمینه آغاز نشده است.
به‌گزارش همشهری، ساختمان پلاسکو که زمانی بلندترین و مدرن‌ترین ساختمان پایتخت محسوب می‌شد ، صبح روز پنجشنبه، ۳۰دی۱۳۹۵ زمانی که بیش از نیم‌قرن از عمرش می‌گذشت آتش گرفت و پس از 3.5ساعت استقامت در برابر آتش بی‌امان، فروریخت. در آن روزها سرگردانی چند صد کسبه پلاسکو و داغ شهادت 16آتش‌نشان این حادثه باعث شده بود که مسئولان وعده وعیدهای مختلفی بدهند که همگی از جبران خسارت‌ها و تلاش برای جلوگیری از تکرار حوادثی نظیر پلاسکو حکایت داشت. این فضا به‌سرعت به پویشی برای پایش ساختمان‌های غیرایمن و مقاوم‌سازی آنها تبدیل شد. از همان زمان، بازنگری و اصلاح مقررات و قوانین ساختمان و همچنین تدوین دستورالعمل ایمنی ساختمان‌های موجود در برابر حریق در دستور کار قرار گرفت و اقداماتی نیز انجام شد؛ اما هنوز در زمینه دفع خطر ساختمان‌های غیرایمن موجود و مقاوم‌سازی آنها در برابر آتش و زلزله اقدام عملی انجام نشده است.

ایمنی اجباری
تدوین دستورالعمل ایمنی ساختمان‌های موجود در برابر حریق همچنان ادامه دارد اما برخی از الزامات آن مشخص شده که ازجمله آنها می‌توان به اجبار صنعتگران، کارفرمایان و مهندسان به رعایت ایمنی ساختمان در برابر آتش اشاره کرد. سعید بختیاری، معاون تحقیقات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به پایگاه خبری این وزارت راه و شهرسازی می‌گوید: پس از حادثه پلاسکو، جلسات متعددی تشکیل شده و ضوابط، مقررات و قوانین ساختمان مورد بحث و بررسی و بازنگری قرار گرفته که ازجمله آنها تصویب و ابلاغ ویرایش سوم مقررات ملی ساختمان بود که در آن موضوعات متنوع ایمنی ساختمان‌ها در برابر حریق به شکل قانون درآمده است. بختیاری با یادآوری اینکه حادثه پلاسکو، توجه مردم و مسئولان را بار دیگر به اهمیت توجه به قوانین، مقررات و انجام مطالعات برای احداث ساختمان‌ها و نگهداری از آنها جلب کرد، گفت: مرکز تحقیقات در طول سالیان فعالیت خود تلاش کرده تا صنعت، کارفرمایان و مهندسان، مصالح و سیستم‌های ارزیابی شده در برابر آتش و سایر مخاطرات را در ساخت و سازهای خود مورد استفاده قرار داده و نظارت‌ها بر مبنای استانداردها باشد. به گفته او، ویرایش سوم مقررات ملی و کنترل ساختمان، نسبت به ویرایش دوم که فقط به راه‌های خروج، ایمنی فرار از حریق و محافظت ساختمان‌ها در برابر حریق اختصاص داشت، کامل‌تر و جامع‌تر است.

استفاده از مصالح اشتعال‌زا ممنوع
ویرایش سوم مبحث سوم مقررات ملی و کنترل ساختمان به دسته‌بندی کاربری و تصرف ساختمان‌ها، محدودیت‌های ارتفاع و مساحت با توجه به مقاومت ساختمان در برابر آتش، مقاومت در برابر آتش، ایمنی مصالح، عایق‌کاری و نما در برابر آتش، کشف و اعلام حریق، اطفای حریق، تخلیه دود در هنگام حریق از ساختمان، ایمنی ساختمان‌های بلندمرتبه و ساختمان‌های عمیق در برابر آتش، پرداخته است. براساس اظهارات معاون تحقیقات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، یکی از چالش‌های  کنونی  راه ورود انواع مصالح نوین و مصالح پلیمری قابل اشتعال و استفاده از آنها در ساختمان‌های جدید بوده که در ویرایش سوم با تجهیز آزمایشگاه‌های آتش، رعایت آن برای صنعت و نظام‌مهندسی ساختمان اجباری شده است. همچنین ضرورت تجهیز ساختمان‌های بلند به سیستم هشدار و اطفای حریق نیز ازجمله الزاماتی است که در قوانین گنجانده شده و اجرای آن به اقدامات ترویجی و فرهنگسازی نیاز دارد.


   تدوین دستورالعمل ایمنی ساختمان‌های موجود در برابر حریق ادامه دارد؛ قرار است صنعتگران، کارفرمایان و مهندسان به رعایت ایمنی ساختمان در برابر آتش ملزم شوند
   در ویرایش تازه مقررات ملی و کنترل ساختمان، استانداردسازی مصالح نوین و مصالح پلیمری قابل اشتعال و استفاده از آنها در ساختمان‌های جدید اجباری می‌شود
   تدوین دستورالعمل بهسازی و ارزیابی ساختمان‌های موجود، ۹۰درصد پیشرفت داشته که در ماه‌های آینده پس از تصویب به مقررات ملی ساختمان افزوده می‌شود
   ساختمان‌های بااهمیت مانند بیمارستان‌ها، خدمات درمانی و ساختمان‌های تجاری بزرگ به‌ویژه در کلانشهرها به بالا بردن سطح ایمنی خود در مقابل مخاطرات احتمالی ملزم خواهند شد

   پیشرفت 90درصدی ویرایش مبحث22

رئیس بخش مهندسی آتش مرکز تحقیقات در پاسخ به این پرسش که آیا آماری درخصوص ایمنی ساختمان‌های با اهمیت در برابر آتش وجود دارد یا خیر؟ گفت: به‌دلیل اهمیتی که ایمنی ساختمان‌های موجود از نظر مخاطرات دارد، ویرایش مبحث۲۲ که به مراقبت و نگهداری از ساختمان‌های موجود می‌پردازد، در دست تهیه قرار دارد. به گفته بختیاری، تدوین دستورالعمل بهسازی و ارزیابی ساختمان‌های موجود که پس از حادثه پلاسکو شروع شده، ۹۰درصد پیشرفت داشته است و این امیدواری وجود دارد که در ماه‌های آینده پس از تصویب به مقررات ملی ساختمان افزوده شود. البته اجرای درست این دستورالعمل در وهله نخست نیازمند همیاری وزارت راه و شهرسازی، شورای شهر، دولت و مجلس است و باید قوانین و بخشنامه‌های مناسبی دردولت وضع شود تا ساختمان‌های بااهمیت موجود به رعایت این دستورالعمل ملزم شوند. در ادامه، ساختمان‌های مهم مانند بیمارستان‌ها، خدمات درمانی و ساختمان‌های تجاری بزرگ به‌ویژه در کلانشهرها به بالا بردن سطح ایمنی خود در مقابل مخاطرات احتمالی ملزم خواهند شد.