گفت‌وگو با اعضای تیم ملی کشتی آلیش زنان که با قهرمانی در مسابقات جهانی خبرساز شدند
دخترانی مثل کوه
بهنام سلطانی
قهرمانی تیم ملی کشتی آلیش زنان ایران در مسابقات جهانی را دیگر نمی‌توان یک شگفتی بزرگ قلمداد کرد و موفقیت‌هایی از این دست کسی را به تعجب وانمی‌دارد. ورزش بانوان در چند سال اخیر تا حدود زیادی از زیر سایه ورزش‌های پرهیاهوی مردان بیرون آمده و هر بار سهم پررنگ‌تری در موفقیت‌های گاه و بیگاه ورزش ایران در میادین بین‌المللی ایفا می‌کند. از این‌رو ایستادن بانوان ایرانی روی سکوی مسابقات جهانی و آسیایی بیشتر به یک اتفاق تکراری می‌ماند. با این حال نمی‌توان از کنار درخشش ناگهانی دختران کشتی ایران در مسابقات جهانی اخیر به سادگی عبور کرد، چراکه موفقیت‌هایی از این دست برای پیشرفت روزافزون ورزش بانوان نقش کاتالیزور را ایفا می‌کند. دخترانی که تا مدتی قبل رؤیای حضور در مسابقات بین‌المللی را داشتند حالا از مسابقات جهانی مدال صید می‌کنند و با کسب نخستین مدال‌ها در کشتی آلیش زنان در مسیر جاودانگی قدم برمی‌دارند. قهرمانی آنها در مسابقات جهانی آن‌قدر مهم است که احتمالا بسیاری از دختران ایرانی را به سمت این رشته ورزشی می‌کشاند و فصل تازه‌ای را در کتاب ورزش ایران باز خواهد کرد.
هدیه‌ای برای مردم زلزله‌زده
«تیم ملی کشتی آلیش زنان با کسب یک مدال طلا، یک مدال نقره و یک مدال برنز به مسابقات جهانی قزاقستان رسید و تاریخ‌ساز شد.»؛ این عنوان خبر مهمی بود که هفته قبل در صدر فهرست خبرهای ورزشی قرار گرفت اما خیلی زود زیر سایه انبوه جدل‌های بی‌حاصل بر سر بازگشت یا عدم‌بازگشت استراماچونی رفت و کمتر رسانه‌ای را می‌توان یافت که سراغی از دختران کشتی ایران گرفته باشند. کار از دلخوری گذشته و دختران تیم ملی کشتی آلیش به افق‌های بلندتری فکر می‌کنند. آنها که یک دهه پشت دیوار بلند تبعیض در ورزش ایران مانده بودند مسیر پرپیچ و خمی را طی کرده‌اند و آرام‌آرام قواعد چنگ‌زدن به مدال‌های رنگارنگ مسابقات جهانی را آموخته‌اند. تیم کشتی آلیش زنان ایران 3مدال مهم از مسابقات جهانی قزاقستان کسب کرد، اما نام هانیه عاشوری، نخستین طلایی تاریخ کشتی زنان ایران بیش از بقیه بر سر زبان‌ها افتاد؛ دختر بیست‌ساله‌ای که از میان آوارهای زلزله مهیب کرمانشاه برخاست و بعد از یک دوره طولانی، لبخند را روی لب مردم رنجدیده این شهر نشاند. قهرمانی او در مسابقات جهانی کشتی آلیش نمادین‌ترین اتفاق برای ورزش ایران است و حالا او برای همه دختران رنج‌کشیده‌ای که بدون اعتنا به امکانات محدود محل زندگی‌شان، برای محقق شدن رؤیاهای‌شان تقلا می‌کنند پیام ویژه‌ای دارد؛ «من و خانواده‌ام در زلزله آسیب ندیدیم اما خانه‌های خیلی از اطرافیانمان تخریب شد. تصویری که بعد از زلزله در کرمانشاه دیدم هولناک بود. البته زندگی برای ما ادامه دارد. در آن روزها فوتسال بازی می‌کردم و مدتی هم زیرنظر هیأت ورزش‌های بومی و محلی در رشته «چوب‌کشی» فعالیت کردم. اما وقتی برای نخستین‌بار مسابقات کشتی آلیش را از نزدیک تماشا کردم از این رشته خوشم آمد و یکباره رشته ورزشی‌ام را عوض کردم. خدا را شکر یک سال بعد هم در مسابقات جهانی مدال طلا گرفتم. به توانایی خودم ایمان داشتم و از قبل به همه گفته بودم برای مدال طلا به قزاقستان می‌روم. سطح مسابقات هم خیلی بالا بود و همه رقبایم خوب بودند اما توانستم با کمک خداوند همه آنها را یکی پس از دیگری شکست دهم. با این مدال ثابت کردم زلزله هم نمی‌تواند جلوی موفقیتم را بگیرد». دختر طلایی کشتی ایران معتقد است قهرمانی تیم کشتی آلیش زنان در مسابقات جهانی آغاز یک ماجرای تازه است؛ «با مدال طلایی که در سنگین وزن گرفتم قهرمان جهان شدیم، اما می‌خواهم بگویم این، نتیجه یک کار تیمی است. این تیم اگر حمایت شود در دوره‌های بعدی می‌تواند قهرمانی را تکرار کند و مدال‌های بیشتری هم بگیرد.»
یزدانی یعنی مدال
زهرا یزدانی که از نام خانوادگی‌اش پیداست اهل جویبار است در مسابقات جهانی قزاقستان و در وزن 55 کیلوگرم مدال برنز گرفت و اگر همین مدال نبود، تیم ملی کشتی زنان ایران با اختلاف 4امتیاز قهرمان جهان نمی‌شد. او در یک خانواده ورزشی و کشتی‌بلد رشد کرده و خواهر بزرگ‌تر امیرمحمد یزدانی، کشتی‌گیر تیم ملی بزرگسالان و دختردایی رضا یزدانی، قهرمان پرآوازه کشتی جهان است. بنابراین عجیب نیست که با دست پر از مسابقات جهانی برگردد، چراکه نام یزدانی‌ها با صید مدال‌های رنگارنگ از مسابقات مهم بین‌المللی عجین شده است. او با پشتوانه مدال‌های طلا و نقره بازی‌های داخل سالن آسیا به مسابقات جهانی رفت و با کسب مدال برنز از این مسابقات کلکسیون افتخاراتش را کامل کرد اما معتقد است ابتدای مسیری قرار گرفته که اطرافیانش از سال‌ها قبل در آن قدم زده‌اند؛ «از بچگی با امیرمحمد در خانه کشتی می‌گرفتیم و چون 2سال بزرگ‌تر بودم او را می‌بردم. علاقه‌ام به کشتی در حدی بود که پای ثابت تماشای مسابقات کشتی بودم و کشتی‌های پسرعمه‌ام، رضا یزدانی را پیگیری می‌کردم. در کنار علاقه به کشتی، تکواندو کار می‌کردم و 3سال هم عضو تیم ملی بودم. حتی در سال1393 به‌عنوان فنی‌ترین تکواندوکار کشور معرفی شدم، اما ملاقات با خانم اسماعیلی که هم‌اکنون سرمربی تیم ملی است، سرنوشتم را تغییر داد. وقتی می‌خواستم از تکواندو به کشتی آلیش بروم با پسرعمه‌ام، رضا یزدانی مشورت کردم. او هم گفت کشتی رشته ورزشی بسیار سنگینی است، اما در نهایت تصمیم گرفتم شانس موفقیتم در کشتی را امتحان کنم.» استعداد زهرا یزدانی در کشتی در حدی است که یک‌ماه بعد از شروع تمرین کشتی آلیش به مسابقات کشوری راه پیدا می‌کند؛ «بعد از یک‌ماه تمرین قرار بود در مسابقات کشوری کشتی بگیرم اما 2روز مانده به شروع مسابقات، شرط سنی گذاشتند و طبق قانون نتوانستم در مسابقات کشوری کشتی بگیرم. بعد از این ماجرا چند روز در اتاق، خودم را حبس کردم و بعد هم به تکواندو برگشتم، اما یک سال بعد خبر دادند که می‌توانم در مسابقات کشتی بگیرم. با یک هفته تمرین عازم مسابقات شدم و مقام پنجم را کسب کردم و به همین دلیل مرا به اردوی تیم ملی دعوت نکردند. اما بعد از مصدومیت نفر سوم به اردو فراخوانده شدم و دست آخر به مسابقات جهانی اعزام شدم.» زهرا یزدانی را می‌توان یکی از نوابغ کشتی زنان دانست، چراکه روی‌هم‌رفته با چند روز تمرین، حریفانی از هند و ترکمنستان را برد و فقط با باخت مقابل حریف قدرتمند قزاقستانی از رسیدن به فینال مسابقات جهانی بازماند. کشتی‌گیر جویباری تیم کشتی آلیش زنان رؤیای کشتی گرفتن در المپیک را دارد، اما معلوم نیست این رشته ورزشی چه زمانی به فهرست بازی‌های المپیک اضافه خواهد شد.
دعای خیر کودکان
تیم ملی کشتی آلیش ایران با 4امتیاز بیشتر نسبت به قرقیزستان که یکی از کشورهای صاحب سبک در کشتی آلیش است به مقام قهرمانی جهان رسید و مونا میرزایی، سرپرست تیم‌های ملی کشتی زنان، این قهرمانی را نقطه عطفی در تاریخ ورزش بانوان ایران و از جنس قهرمانی کیمیا علیزاده در مسابقات جهانی تکواندو می‌داند؛ «کشتی آلیش زیرنظر انجمن ورزش‌های رزمی فعالیت می‌کرد و در دوره مدیریت رسول خادم در فدراسیون کشتی، به خانواده کشتی پیوست و خانواده‌دار شد. مسابقات این رشته ورزشی از سال1384 برگزار می‌شود، اما اعزام خارجی نداشتیم و خودم جزو کسانی بودم که به همین دلیل به سمت جودو رفتم. حالا امکانات نسبتا خوبی برای زنان کشتی ایران مهیا شده است. قبل از اعزام به مسابقات جهانی خیلی‌ها درباره موفقیت احتمالی بچه‌ها صحبت هم نمی‌کردند اما در ملاقات با مدیران فدراسیون تأکید می‌کردم که بچه‌ها حتما روی سکو خواهند رفت. باید از مدیران فدراسیون کشتی تشکر کنیم که در این وضعیت اقتصادی تیم کامل کشتی زنان را به مسابقات جهانی اعزام کردند. بچه‌ها می‌دانستند پول بلیت اعزام به مسابقات جهانی به سختی مهیا شد و به همین دلیل با غیرت کشتی گرفتند. این نتیجه‌ای که رقم خورد نتیجه کار تیمی بود؛ از مدیران فدراسیون گرفته تا همه اعضای تیم ملی. ما خوشحالیم که نام هانیه عاشوری به‌عنوان نخستین طلایی کشتی زنان در تاریخ ورزش ایران ثبت شد و یاد افتخارآفرینی‌های کیمیا علیزاده را برای همه زنده کرد.» در تصاویری که بعد از قهرمانی تاریخی تیم کشتی آلیش زنان ایران در مسابقات جهانی ثبت شده، مونا میرزایی با پرچمی در دست دیده می‌شود که دور افتخار می‌زند و این تصویری نمادین از فصل جدیدی است که در کتاب تاریخ ورزش زنان ایران باز شده. سرپرست تیم‌های ملی کشتی آلیش زنان در لابه‌لای اشاره به دلایل موفقیت این تیم، روایت جالبی را بازگو می‌کند که می‌تواند یک الگوی تمام عیار برای همه تیم‌های ورزشی باشد؛ «وقتی مسئولان فنی مسابقات جهانی به من اعلام کردند که قهرمان شده‌ایم فقط فریاد قهرمانی سر می‌دادم و حس عجیبی داشتم.کسی نمی‌داند که این بچه‌ها در روزهایی که رژیم غذایی داشتند، به خیابان‌ها می‌رفتند و غذای‌شان را به کودکان کار می‌دادند. من معتقدم دعای خیر کودکان کار و انرژی مثبتی که آنها به ما دادند در نهایت منجر به رقم خوردن چنین نتیجه‌ای شد.»
به خاطر پدر
داستان زندگی فاطمه فتاحی جویباری، یکی دیگر از فینالیست‌های مسابقات جهانی که به مدال نقره بسنده کرد با بقیه کشتی‌گیران تیم ملی به کلی متفاوت است؛ دختر بیست‌و‌یک‌ساله‌ای که برای برآورده‌شدن آرزوی دیرینه پدرش وارد دنیای کشتی شد و تنها یک قدم تا رسیدن به قله کشتی جهان فاصله داشت؛ «ورزش را با دوومیدانی شروع کردم و در مسابقات کشوری هم سوم شدم. حدود 7سال در والیبال فعالیت کردم و مدتی هم در رشته مچ‌اندازی، اما از آنجا که پدرم کشتی‌گیر بود و آرزو داشت یکی از فرزندانش راهش را ادامه بدهد سراغ کشتی آمدم. پدرم کشتی پهلوانی می‌گرفت، اما بعد از تصادفی هولناک، یکی از چشم‌هایش آسیب دید و نتوانست کشتی را ادامه دهد. از طرف دیگر هر دو برادرم کشتی‌گیر بودند، اما بنا به دلایلی ناامید شدند. در روزهایی که پدرم داشت امیدش را از دست می‌داد تصمیم گرفتم آرزویش را برآورده کنم.» فاطمه فتاحی برای برآورده کردن آرزوی دیرینه پدرش، رنج طی کردن مسیر جویبار تا قائمشهر را به جان خرید و حالا با کسب مدال نقره مسابقات جهانی کشتی آلیش نفسی به‌راحتی می‌کشد؛ «شهرستان جویبار تا سال1396 سالن کشتی مختص بانوان نداشت و به همین دلیل برای تمرین زیرنظر مربیان، به قائمشهر می‌رفتم. تصورم از کشتی آلیش چیزی شبیه کشتی آزاد بود و به همین دلیل ابتدا کشتی کلاسیک را انتخاب کردم. بعد از 3سال هم یک مقام سومی و یک مقام قهرمانی در مسابقات کشوری کسب کردم و با پیشنهاد خانم اسماعیلی، سرمربی فعلی تیم ملی، در مسابقات کشوری کشتی آلیش شرکت کردم و قهرمان شدم.» فاطمه فتاحی بعد از قهرمانی در مسابقات کشوری به اردوی تیم ملی کشتی آلیش دعوت شد و در نخستین اعزام، مدال نقره مسابقات جهانی را به گردن آویخت؛ مدالی که بلافاصله بعد از ورود به ایران به پدرش تقدیم کرد و حالا سودای قهرمانی در مسابقات جهانی را پیش رو دارد. او در مسابقات جهانی قزاقستان با اختلاف 3امتیاز به یکی از نامدارترین کشتی‌گیران جهان که مدتی هم در کادر فنی تیم ملی ایران بوده، باخت و با 21سال سن این مجال را دارد که در دوره‌های بعد چند مدال طلا برای کاروان کشتی ایران در مسابقات جهانی کسب کند.
از صفر شروع کردیم
سلسله اتفاقاتی که در نهایت به قهرمانی تیم کشتی زنان ایران در مسابقات جهانی منجر شد را باید به قطعات یک پازل تشبیه کرد و ستاره اسماعیلی، سرمربی تیم ملی کشتی آلیش زنان را هم می‌توان آخرین قطعه این پازل دانست. او که در سال‌های قبل پای ثابت مسابقات کشوری کشتی آلیش بوده و در این رشته مقام‌آور بوده حالا در کسوت مربی، مشغول کشف استعدادها و محکم‌کردن پایه‌های این رشته ورزشی در ایران است. ستاره اسماعیلی می‌گوید:« کشتی آلیش زنان در ایران به نهالی می‌ماند که در حال بارورشدن است. سال 1386 که در مسابقات کشتی آلیش کلاله شرکت کردم اصلا چیزی به نام کشتی آلیش زنان نداشتیم و تعدادی جودوکار بودیم که در مسابقات شرکت کرده بودیم. سال1393 با مازندران به مقام ششم مسابقات کشوری رسیدیم، اما سال بعد روی سکوی سوم ایستادیم و سال بعد قهرمان شدیم و مازندران که جایگاهی در کشتی آلیش زنان نداشت در 3دوره اخیر قهرمان شده است. همان نفرات به تیم ملی راه پیدا کرده‌اند و این نشان می‌دهد چه استعدادهایی در کشورمان داریم». آلیش به گویش مردم ترکمنستان که مهد این رشته ورزشی است، یعنی گرفتن و در این رشته برای کسب امتیاز باید با کمک دست‌ها حریف را بگیرید و زمینه را برای اجرای فن مهیا کنید. سرمربی تیم کشتی آلیش زنان یکی از کسانی است که الفبای این رشته ورزشی را به ورزشکاران آموخته و حالا شاگردانی با مدال‌های جهانی دارد. او معتقد است این مدال‌ها به آسانی کسب نشده و حاصل تمرینات طاقت‌فرسای دختران کشتی است؛ «در اردوی تیم ملی روزی 4ساعت تمرین می‌کنیم. بچه‌ها،خوب می‌دانند که حریفان هم در کشور خودشان روزی چند ساعت تمرین می‌کنند و برای اینکه از قافله عقب نمانند باید فشار تمرینات را تحمل کنند. از دوره بعد همه تیم‌ها برای بردن دختران کشتی ایران به مسابقات می‌آیند و در چنین شرایطی باید تمرینات را بیشتر کنیم. البته فراموش نکنیم که اعزام بچه‌ها به مسابقات جهانی تا آخرین لحظه در هاله‌ای از ابهام بود و بچه‌ها در چنین شرایط سختی قهرمان جهان شدند. چند مسابقه بین‌المللی از طرف اتحادیه جهانی کشتی آلیش لغو شده بود و ما به سختی بچه‌ها را در اردو نگه داشته بودیم. این موفقیت نتیجه امید و پاداش صبر دختران کشتی ایران است.»
دختر بیست‌ویک ساله، قهرمان دنیا
نام هانیه عاشوری به عنوان نخستین بانوی مدال آور ایران در کشتی آلیش در تاریخ ورزش ایران ثبت شد. دختر بیست‌ویک ساله کرمانشاهی تنها یک‌سال بعد از شروع فعالیتش در این رشته قهرمان جهان شد و یکی از ورزشکاران معروف ایران در سنگین وزن است.
حضور در همشهری
موفقیت تیم کشتی آلیش زنان آن قدر مهم بود که آنها را به ساختمان همشهری دعوت کنیم و صبح یک روز سرد زمستانی پای صحبت‌های شان بنشینیم.جای هانیه عاشوری، سنگین وزن طلایی این تیم که برای مداوای مصدومیتش به کرمانشاه رفته بود خالی است.
استقبال سرد
استقبال از تیم کشتی آلیش زنان که با قهرمانی در مسابقات جهانی تاریخ‌ساز شد در حد حضور نایب رئیس فدراسیون کشتی در فرودگاه و تقدیم یک شاخه گل بود.این تیم در آخرین لحظات و بعد از اما و اگرهایی بسیار اعزام شد و بی سر و صدا به کشور برگشت.
در همینه زمینه :
