
بازسازی تجربه دیدن زمین از فضا
حس همدلی، همدردی و ارتباط و نگاه به نسلهای آینده از مهمترین اهداف ایجاد چنین برنامهای است

تجربه دیدن زمین مثل یک توپ معلق در فضا که هیچ رمز و خط سیاسی و اجتماعی در آن پیدا نیست میتواند برای هر انسانی حسی از همدلی و یگانگی با سایر ساکنان زمین ایجاد کند. آن قدر این ماجرا روی آدمها تأثیرگذار است که در جهان به نام «اثر نمای کلی» یاد میشود. اهمیت مرزها، همان مسئله پیچیدهای که مردم را از هم جدا کرده است وقتی از بالا به نمای کلی زمین بنگرید رنگ میبازد و لزوم ایجاد یک جامعه سیارهای با اراده متحد برای محافظت از این «نقطه آبی کمرنگ» را آشکار میکند.دیدن نمای زمین معلق میان کهکشان آنقدر برای ادگار میشل هیجانانگیز بود که فضانورد آپولو14و 6مردی که همراه او رویماه قدم گذاشتند دوست داشتند همه سیاستمداران را به زور هم که شده با خود به فضا ببرند تا این منظره را از نزدیک ببینند؛ زمینی معلق در کهکشان بدون هیچ مرز و خطی.
برای این امر دانشمندان در حال بررسی روی افرادی هستند که بهطور داوطلبانه تمایل دارند در آزمایشی برای تجربه دیدن نمای کلی زمین با واقعیت مجازی شرکت کنند. این تجربه با نام «اثر نمای کلی» بازتولید یک تجربه احساسی شدید است که تنها فضانوردان تجربه کردهاند. اگر این آزمایش به درستی پیش برود، آنچه ادگار میشل در زمان خودش با نام «آگاهی فوری جهانی» در ارتباط با شناخت زمین و ارتباط عمیق بین مردم روی زمین ایجاد کرد، میتواند مجددا با یک مخزن شناور، نیم تن اپسوم نمک و هدست ضدآب واقعیت مجازی شکل بگیرد. استیون پرسچر، روانشناس از دانشگاه میسوری به گاردین میگوید: ما در زمین اسیر تقسیمات چندقطبی زیاد و در نتیجه قطع ارتباط بین مردم هستیم. اما دوست داریم بدانیم که درصورت بازیابی اثر نمای کلی، زمین تأثیری روی این مقوله میگذارد یا نه. پرسچر از 100داوطلب شرکتکننده در آزمایش بالینی میخواهد با هدست واقعیت مجازی به تاریکی کهکشان فرو بروند. سکوت و شناوربودن به آنها حس تعلیق در فضا را میدهد و هدست واقعیت مجازی نیز صحنههای 360درجه با وضوح بالا از زمین معلق در کهکشان را نشان میدهد.
داوطلبان باید قبل و بعد از این آزمایش تعدادی پرسشنامه را پر کنند تا مشخص شود این تجربه برای آنها صرفا تجربهای عرفانی بود یا اینکه توانستند بیشتر با مردم جهان ارتباط احساسی برقرار کنند. این پرسوجوها البته برای ارزیابی میزان ماندگاری احساساتشان تا یکماه ادامه خواهد داشت.
پرسچر انتظار ندارد همه آنهایی که به مخزن قدم میگذارند و هدست واقعیت مجازی را استفاده میکنند با تجربهای مشابه از اثر نمای کلی خارج شوند: من بیشتر کنجکاو هستم که میزان ماندگاری احساسات را بیابم و اینکه این افراد پس از دیدن شرایط زمین در میان کهکشان تا چه اندازه نظرشان درباره ارزش زمین، رفتارشان با سایر مردم و بهویژه با محیطزیست تغییر میکند. او افزود: ما هماکنون اثر غیرقابل جبرانی بر زمین گذاشتهایم بنابراین با این کار میتوان امیدوار بود که فکری برای نجات سیارهمان و حفظ محیطزیست بکنیم.
راهی برای بهبود اوضاع جهان
همه فضانوردان اثر نمای کلی زمین را تجربه نکردهاند اما آنهایی که تجربه کردهاند همه بر یک عقیدهاند که در این پدیده مرزهای ملی از بین میروند و ما همه تبدیل میشویم به شهروندان زمین. بسیاری از فضانوردان تحتتأثیر جو بسیار نازک اطراف زمین و زیبایی مطلق آن قرار گرفتند و احساس کردند پس از بازگشت از سفر باید برای مراقبت از آن بیشتر تلاش کنند. ران گاران، فضانورد سابق ناسا میگوید: دیدن نمای کلی زمین از بالا باعث ایجاد حس همدلی، همدردی و ارتباط و نگاه به نسلهای آینده میشود. گاران، خلبان جنگنده بازنشستهای است که در سال 2008با شاتل دیسکاوری در فضا معلق شد و2 هفته را برای ساخت ایستگاه بینالمللی فضا سپری کرد. آن سفر موجب شد تا او با اشتیاق بیشتر برای بازگشت به فضا در سال 2011روی یک موشک سایوز کار کند تا ماموریتی ششماهه به ایستگاه فضایی داشته باشد.
او ادامه داد: وقتی از فضا، به سیاره زمین نگاه میکنید زیباییاش نفسگیر است. زمین در کل کهکشان مثل یک جواهر درخشان است اما نکتهای که به من تلنگر زد تضاد ناگوار بین زیباییهای سیاره ما و واقعیتهای ناگوار زندگی در این سیاره بود. این احساس من را عمیقا ناراحت و نگران کرد. گاران پس از بازگشت از فضا کتاب«چشماندازمداری» را نوشت؛ کتابی که درباره تجربهها و احساساتی بود که پس از اثر نمای کلی بهدست آورده بود. او باور دارد که با واقعیت مجازی میشود راهی ایجاد کرد تا مردم نظرشان نسبت به زمین عوض شود: مردم باید چشماندازشان را عوض کنند تا فراملی و بینالمللی و در واقع سیارهای فکر کنند.
شهروندان زمین
همه فضانوردان اثر نمای کلی زمین را تجربه نکردهاند اما آنهایی که تجربه کردهاند همه بر یک عقیدهاند که در این پدیده مرزهای ملی از بین میروند و ما همه تبدیل میشویم به شهروندان زمین