چرا هنرمندان و ورزشکاران از مالیات فراری‌اند؟

محمدرضا نصیری| در لایحه بودجه سال1399 که طبیعتا به‌خاطر شرایط تحریم بودجه لاغری است، بندی درنظر گرفته شده که مطابق آن، بر درآمد بازیگران و هنرمندان برای آنچه از آن به «تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی» تعبیر شده است، مالیات تعیین شود. هنرمندان و در رأس آنها بازیگران سینما آنقدر سروصدا به راه انداختند که نوبخت -سخنگوی دولت- این بند از بودجه را حذف کرد. منطق هنرمندان این است که «اگر قرار به مالیات دادن باشد، هنرمندان باید در انتهای لیست قرار بگیرند» یا «به‌جای مالیات گرفتن از هنرمندان، بروید جلوی فساد را بگیرید» یا «همین 9درصد مالیات بر ارزش افزوده که از سینما گرفته می‌شود، کافی است» و توجیه‌هایی از همین دست. قشر سینماگر و بازیکن و مربی فوتبال با وجود درآمد بالایی که نسبت به سایر اقشار دارند، در پرداخت مالیات از همه قشرها حسابگرترند. چرا هنرمند باید در انتهای لیست قرار بگیرد؟ مگر بر حقوق ناچیز کارگر و کارمند که معمولا روزها و ماه‌ها به تعویق می‌افتد مالیات بسته نمی‌شود؟ مگر دریافتی آنها پس از کسر مالیات به دستشان نمی‌رسد؟ جلوی فساد را باید گرفت اما این دلیل نمی‌شود مادامی که فساد وجود دارد هنرمندان یا بازیکنان و مربیان از پرداخت مالیات معاف باشند. من هم قبض آب و برق و تلفن خانه‌ام را پرداخت نمی‌کنم مگر آنکه همه فاسدها را گرفته و ریشه فساد را کنده باشند. مگر کارگر یا کارمند آب می‌خورد، نان می‌خورد، رستوران می‌رود یا تکان هم که می‌خورد، مالیات بر ارزش افزوده‌اش را پرداخت نمی‌کند؟ چرا باید بازیگر یا بازیکن که در رفاه بیشتری نسبت به سایر اصناف به‌سر می‌برد مشمول تبصره و معافیت باشد؟ تفاوت یک هنرمند با آن نهاد اقتصادی غیردولتی غیرخصوصی که از مالیات فرار می‌کند در چیست؟
اوضاع ورزشکاران از هنرمندان به‌مراتب بهتر است. دست‌کم بازیکنان متوسط و آنهایی که ستاره نیستند مالیات‌شان را خودشان می‌پردازند؛ البته به این دلیل که از قدرت چانه‌زنی با باشگاه‌ها برای انداختن مالیات بر گردن آنها برخوردار نیستند. بازیکنان غیر از مالیات 15درصدی، 3درصد از قراردادشان را به هیأت‌های فوتبال و 3درصد هم به سازمان لیگ می‌پردازند که سر هر 3مورد شاکی‌اند و بارها مصاحبه می‌کنند. یک‌بار هم دبیر هیأت فوتبال تهران در مصاحبه‌ای گفت که این 3درصد اصلا ضمانت اجرایی ندارد و هیأت نمی‌تواند آن را از بازیکنان وصول کند. این را هم درنظر داشته باشیم که یک بازیکن شاغل در فوتبال اروپا یا بازیگر سینما در غرب بین 40 تا 50درصد از درآمد خود مالیات می‌دهد.
بازیکنان و بازیگران معمولا همه‌‌چیزشان رایگان تمام می‌شود؛ سفر رایگان می‌روند، در هتل رایگان اقامت می‌کنند، بلیت هواپیمای رایگان می‌گیرند، صبحانه و ناهار و شام رایگان می‌خورند، هرجا آنها را می‌بینند تحویل می‌گیرند و تخفیف یا هدیه می‌دهند و... طبیعی است که وقتی به پولشان مالیاتی، کسوراتی، چیزی تعلق بگیرد، آن را نپذیرند و اعتراض کنند. بازیکنان و مربیان مالیات خود را به گردن باشگاه‌ها و فدراسیون‌ها می‌اندازند و بازیگران هم مالیات را می‌اندازند روی دوش کارگران و کارمندان. سخنگوی محترم دولت با این استدلال که «با توجه به اینکه خطر تهاجم فرهنگی و توطئه‌های نفوذ و استحاله فرهنگی دشمنان انقلاب به‌طور مداوم گوشزد می‌شود، لزوم حمایت همه‌جانبه از فعالیت‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای ضروری است»، بند مربوطه را در بودجه سال آینده حذف کرد. قضاوت با مردم که آیا این توجیه مناسبی است یا نه. از این توجیه چنین استنباط می‌شود که دولت می‌خواهد با درنظر گرفتن چنین معافیتی، حمایت هنرمندان را در مواجهه با تهاجم فرهنگی دشمن خریداری کند. دولت ابتدا قانون مصوبه 27بهمن سال1390 مجلس شورای اسلامی را مبنی بر معافیت مالیاتی فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری دور می‌زند و بر درآمد هنرمندان مالیات می‌بندد و بعد از اعتراض آنها همین کار فراقانونی خود را متوقف می‌کند. بگذاریم هنرمندان و ورزشکاران و بنگاه‌های اقتصادی مالیات ندهند و بودجه سال آینده که از همین حالا کسری دارد و دوسوم آن یعنی 300هزار میلیارد که باید از فروش نفت تامین شود و قرار نیست بشود، از منابع دیگری نظیر افزایش قیمت بنزین و بالابردن قیمت دلار و گران‌کردن سایر خدمات دولتی تامین شود.