هسته‌ای
تماشاچی‌ها بازی را بهم می‌زنند
ظریف در واکنش به بیانیه 3 کشور اروپایی: وقتی مشغول وقت‌کشی بودید ما مکانیسم برجام را طی کردیم، رئیس‌جمهور هم گفته است نمی‌شود ما تعهداتمان را انجام دهیم و شما تماشاچی باشید
چهارمین گام ایران در انجام اقدامات کاهشی، پرسر و صداتر از 3 گام قبلی بود، بازگشت غنی‌سازی به سایت زیرزمینی فردو باعث شد اروپایی‌ها به نسبت گام‌های قبلی واکنش‌های تندی نشان بدهند هرچند کماکان ایران گزینه‌های سخت‌تری هم روی میز دارد. چهار روز پس از گام چهارم آغاز غنی‌سازی ایران در فردو 3 کشور آلمان، انگلیس و فرانسه در بیانیه‌ای هشدار دادند که ممکن است اقداماتی علیه ایران انجام بدهند. این 3 کشور در بیانیه‌ای گفتند: ما آماده ادامه‌دادن تلاش‌های دیپلماتیک‌مان برای ایجاد شرایط و تسهیل تنش‌زدایی در خاورمیانه هستیم. اگرچه این تلاش‌ها به‌طور فزاینده‌ای به‌دلیل اقدامات اخیر ایران سخت‌تر می‌شوند. همچنین در این بیانیه مطرح شده است: ما آمادگی‌مان را برای درنظر گرفتن تمامی مکانیسم‌ها در توافق هسته‌ای ازجمله مکانیسم ماشه (اسنپ بک)، برای حل کردن مسائل، اعلام می‌کنیم. در واکنش به این بیانیه وزیر امور خارجه کشورمان در پیامی توییتری با ضمیمه کردن نامه ۶ نوامبر ۲۰۱۸ خود خطاب به هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سایر اعضای برجام نوشت:
«خطاب به همتایانم در اتحادیه اروپایی و 3 کشور آلمان، فرانسه و انگلستان:
«به تعهدات خود ذیل برجام کاملا پایبند بوده‌ایم.» شما؟! واقعاً؟! فقط یک تعهد را نشان دهید که در ۱۸ماه گذشته به آن عمل کرده‌اید.
وقتی که شما مشغول وقت کشی بودید، ایران مکانیسم رفع اختلاف را به جریان انداخت و آن‌را به اتمام رساند. ما اکنون در حال استفاده از اقدامات جبرانی مندرج در پاراگراف ۳۶ برجام هستیم. به نامه ششم نوامبر ۲۰۱۸ من مراجعه کنید.»
حسن روحانی رئیس‌جمهور هم 2 روز قبل در واکنش به اعتراض اروپایی‌ها به اقدامات کاهشی ایران در جمع مردم رفسنجان گفته بود: به ما اعتراض می‌کنند چرا آب سنگین اراک را تحرک بخشیدیم؛ به آنها می‌گویم که هر روزی شما به همه تعهدات عمل کردید ما هم به همه تعهدات عمل می‌کنیم؛ نمی‌شود ما به تعهدات عمل کنیم و شما تماشاچی باشید.
ایران با گذشتن یک سال از خروج آمریکا از برجام و تعلل شرکای اروپایی برجام برای اجرای تعهداتشان در راستای خنثی کردن تأثیر تحریم‌های آمریکا بر ایران، از اردیبهشت امسال تصمیم گرفت در چند گام تعیین شده، هر 2 ماه یک‌بار تعهدات داوطلبانه برجامی‌اش را کاهش دهد. در همین رابطه سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران که به مسکو سفر کرده بود در مصاحبه با آر تی روسیه گفت: هدف ما از کاهش تعهدات، حفظ برجام است نه از بین بردن آن. براساس بند 36برجام اگر طرف‌های دیگر برجام نتوانند به تعهداتشان عمل کنند ایران حق دارد به‌طور کلی و یا جزئی تعهدات خود را کاهش دهد بنابراین ما این کار را تدریجی انجام دادیم تا برای دیپلماسی فرصت باقی بماند.
عراقچی پیش از این در اظهارنظری جنجالی که از آن به تصمیم ایران برای حرکت به سمت ساخت تسلیحات هسته‌ای یاد شده گفته بود اگر اروپا اقدام به بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل کند ایران ممکن است دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهد. با این حال عراقچی روز گذشته یک‌بار دیگر بر عزم ایران برای نرفتن به سمت ساخت بمب هسته‌ای تأکید کرد و به‌نظر می‌رسد معنای تغییر دکترین هسته‌ای ایران تصمیمات تازه درخصوص همکاری با نهادهای ناظر و پیمان‌های نظارتی و بازرسی‌های هسته‌ای باشد اتفاقی که 2 هفته قبل با جلوگیری از ورود یک بازرس آژانس به سایت نطنز به‌علت مشکوک بودن کلید خورد.
ادعای جدید آژانس
آژانس در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده که در یک مرکز اعلام نشده ایران آثار اورانیوم کشف شده و به‌نظر می‌رسد منظور از این مرکز همان انبار ادعایی نتانیاهو موسوم به تورقوزآباد باشد که پیش از این گمانه‌هایی درباره احتمال آلوده کردن آن توسط مأموران موساد مطرح شده بود، با این حال بهروز کمال‌وندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران هفته قبل در فردو در پاسخ به سؤال خبرنگار همشهری گفته بود اگر آژانس به‌صورت فنی به این موضوع رسیدگی کند قابل حل است چون یک اتفاق عادی در روابط کشورها با آژانس به شمار می‌رود و هر احتمالی در رابطه با علت آن می‌تواند وجود داشته باشد ازجمله اینکه ایران بارها با خرابکاری مواجه شده است. تنش‌های برجامی بین ایران و اروپا روی روابط ایران و آژانس هم سایه افکنده چون با تداوم روند کاهشی ایران در مراحل بعد به سراغ دسترسی‌های نظارتی آژانس خواهد رفت. حمید بعیدی‌ن‍ژاد سفیر ایران در لندن هفته قبل در این‌باره گفته بود: شکست برجام طبعا این تفکر را که ایران به دلیل عدم‌بهره‌مندی از حقوق خود در زمینه فناوری صلح آمیز هسته‌ای باید از NPT خارج شود ، تقویت خواهد کرد، هر چند جمهوری اسلامی ایران در شرایط فعلی چنین گزینه‌ای را به نفع منافع کشور نمی‌داند.
