جدال لفظی میان ‌متهمان گرانی خودرو

حدود یک ماهی می‌شود که بازار خودروهای زیر 100میلیون تومان دوباره متشنج شده و شکاف قیمت کارخانه این خودروها با قیمت حاشیه بازار افزایش یافته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت حاشیه بازارهای خودروهای پرتقاضا که عمدتاً کمتر از 100میلیون تومان قیمت دارند، در هفته‌های اخیر به سقف قیمت قبلی در اواخر سال 97نزدیک شده است.

به گزارش همشهری، پیش‌ازاین به‌دنبال افزایش شکاف قیمت خودرو در کارخانه و بازار، خودروسازان تحت‌فشار دولت و وزارت صنعت با اقداماتی نظیر پیش‌فروش خودروهای پرتقاضا و انجام تعهدات معوقه این خودروها توانسته بودند شکاف قیمتی محصولات پرتیراژ خود از کارخانه تا حاشیه بازار را تا حدودی تعدیل کنند و خصوصاً خودروسازی سایپا با تزریق حجم قابل‌توجهی از تعهدات معوقه خودروهای پرتیراژ در اواخر تابستان و اوایل پاییز امسال، اختلاف قیمت کارخانه با بازار آزاد را به یک‌سوم کاهش داد اما حالا، دوباره قیمت این خودروها وارد روند افزایشی شده و گپ قیمتی آنها مانند روزهای آخر سال گذشته به‌شدت رشد کرده است. در این میان، خبر حذف چند خودروی پرتیراژ از سبد تولید 2خودروساز بزرگ کشور، یکی از متهمان شارژ قیمت خودروهای پرتیراژ در حاشیه بازار معرفی شده که رئیس انجمن خودروسازان، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران نیز اثرگذاری این مسئله را تأیید کرده‌اند اما هر دو معتقدند؛ خروج این خودروها از خط تولید در میان‌مدت نه‌تنها منجر به رشد قیمت آنها نمی‌شود بلکه گرایش بازار به محصولات روزآمد، زمینه‌ساز افت قیمت آنها را مهیا خواهد کرد.

گرانی به‌خاطر کمبود عرضه
به‌دنبال رشد دوباره قیمت خودروهای پرتیراژ، رئیس اتحادیه فروشندگان خودروی تهران،2شرکت بزرگ خودروسازی کشور یعنی ایران‌خودرو و سایپا را عامل گرانی‌های اخیر معرفی کرده است. سعید مؤتمنی در گفت‌وگو با رسانه‌ها با استناد به اینکه قیمت خودروهای بالای 100میلیون تومان در هفته‌های اخیر تغییر زیادی نداشته، گفته است: اینکه افزایش قیمت‌ها فقط در خودروهای پرتیراژ 2 شرکت خودروسازی سایپا و ایران‌خودرو رخ داده و برای خودروهای بالای ۱۰۰ میلیون تومان افزایش قیمتی رخ نداده، نشان‌دهنده این موضوع است که عرضه این خودروها در بازار به‌درستی انجام نمی‌شود؛ چراکه اگر عرضه به‌اندازه کافی انجام شود، گرانی در بازار خودرو ایجاد نخواهد شد. او خواستار ورود سازمان‌های تعزیراتی نظیر سازمان حمایت به ماجرای خودروهای پرتیراژ شده و افزوده است: قیمت ارز در هفته‌های اخیر نوسان زیادی نداشته و هیچ محرک جدیدی هم برای رشد قیمت خودرو وجود ندارد؛ اما به این دلیل که شرکت‌های خودروسازی نتوانسته‌اند نیاز بازار را تأمین کنند و عرضه کم بوده، قیمت بازار رشد کرده است.

رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران در مورد اثرگذاری خبر توقف تولید چند خودروی پرتیراژ بر بازار خودرو نیز می‌گوید: عده‌ای هم احساس می‌کنند که اگر یک خودرو قرار است از رده خارج شود، امکان افزایش قیمت آن وجود دارد. تقاضای کاذب ایجاد می‌کنند که به گرانی‌ها دامن بزنند؛ اما حقیقت این است زمانی که یک خودرو از رده خارج می‌شود، به‌مرور از ارزش قیمتی آن کاسته خواهد شد، چراکه شرکت‌ها خودروی جایگزین معرفی می‌کنند و مردم هم به‌دنبال خودروی به‌روز و نه خودروهای از رده خارج هستند.

دلالان مقصرند
درحالی‌که رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو، کمبود عرضه خودروهای پرتقاضا از سوی خودروسازی‌ها را عامل اصلی رشد قیمت این تولیدات در حاشیه بازار عنوان کرده، احمد نعمت‌بخش سخنگوی انجمن خودروسازان نسبت به این اظهارات واکنش تندی داشته و گفته است: او بیشتر از هرکسی به عوامل افزایش قیمت‌ها در بازار نزدیک و آشناست و نام بردن از خودروسازان به‌عنوان عامل گرانی با هدف انحراف افکار و تشویش اذهان عمومی صورت می‌گیرد. نعمت‌بخش در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: نقش‌آفرینی واسطه‌ها در التهاب‌های صنعت و بازار خودرو پس از اعمال تحریم‌های اخیر باعث شد قیمت خودروهای پرتقاضا در نمایشگاه‌ها نزدیک به ۱۵ میلیون تومان بیشتر از قیمت کارخانه شود؛ اما تلاش خودروسازان باعث بازگشت آرامش به این بازار و شکستن حباب واسطه‌گری شد. او رشد اخیر قیمت این خودروها را نیز ناشی از جوسازی دلالان و واسطه‌ها دانسته و البته ضمن تأیید اثرگذاری خبر توقف تولید چند خودروی پرتیراژ بر جو روانی بازار گرفته است: طبیعی است که پس از انتشار این خبر، جو روانی بازار درباره خودرویی که تولید آن در آینده نزدیک متوقف می‌شود و حتی فروش آن نیز به‌زودی کاملاً متوقف خواهد شد، کمی ملتهب شود و قیمت آن تغییر کند؛ اما به‌تدریج و با فروکش کردن این التهاب روانی، بازار به تعادل بازمی‌گردد. به عقیده نعمت‌بخش، این عامل فقط بخش کمی از افزایش قیمت این خودروها را توجیه می‌کند و مابقی افزایش قیمت نتیجه کار واسطه‌ها و جوسازی‌های دلالان است.

رابطه معکوس رکود و قیمت در بازار خودرو
در میان جدال لفظی شکل گرفته میان خودروسازان و فروشندگان خودرو که هرکدام طرف مقابل را به شارژ قیمت خودروهای پرتقاضا در بازار متهم می‌کنند، این سؤال مطرح می‌شود که چرا با وجود رکود سنگینی که در بازار خودرو وجود دارد همچنان قیمت خودرو رو به افزایش است. پیش‌ازاین رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو در گفت‌وگو با همشهری اعلام کرده بود که بازار خودرو به‌ شدت راکد است و خریدوفروش بسیار اندکی در بازار صورت می‌گیرد. در این وضعیت قاعده عاقلانه این است که قیمت‌ها به سمت جذب طرف تقاضا میل کند و تا حدودی کاهش یابد. همچنان که در اواخر تابستان و اوایل پاییز امسال، وقتی شرکت سایپا بخش قابل‌توجهی از تعهدات معوق خود را به یکباره روانه بازار کرد، توانست ظرف مدت کوتاهی، شکاف قیمت محصولات پرتیراژ خود در حاشیه بازار را به یک‌سوم کاهش دهد و مثلاً تیبای صندوقدار با قیمت کارخانه 46میلیون و 500هزار تومان را از حوالی 53میلیون تومان به 47میلیون تومان برساند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در آن دوره رقابت آگهی‌های فروش خودرو در سایت‌های اینترنتی برای تعدیل قیمت و جذب تقاضا شدت گرفته بود و بخش بسیار اندکی از این آگهی‌ها در کف قیمتی می‌توانست به معامله منجر شود. بر این اساس، با توجه به اینکه همچنان تقاضای بازار خودرو بسیار اندک است و رکود سنگینی در این بازار شکل گرفته، منطق اقتصادی حکم می‌کند که قیمت‌ها به ثبات برسد و افزایش چندانی را تجربه نکند مگر اینکه با معاملات صوری و به اصطلاح سفته‌بازی، جو هیجانی برای رشد قیمت‌ها مهیا شود. هرچند با فرض تأیید این اقدامات و حتی با تأیید اینکه عرضه این خودروها از کارخانه کاهش یافته، بازهم رشد قیمت خودرو در غیاب تقاضای مؤثر چندان پذیرفتنی نیست.