یادداشت
تهران؛ شهری برای همه شهروندانش
محمدرضا جوادی‌یگانه _ معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران
دیپلماسی شهری و لزوم تدوین برنامه‌های مدیریت شهری براساس آن و ساخت زمینه‌های لازم برای گفت‌وگو و استفاده از ظرفیت‌ها و تجارب شهرهای دنیا در زمینه توسعه فرهنگی و اجتماعی شهرها بیش از پیش مورد توجه زمامداران شهری قرار گرفته است. آنچه این دومحور را حائز اهمیت می‌کند، در مرکز قرار دادن ارزش‌ها، قواعد، نیازها و بسترهای خاص زیستن در جامعه ایرانی و همزمان گفت‌وگو، تبادل نظر و اشتراک‌گذاری تجربه با دیگری است؛ یعنی حفظ استقلال ضمن گفت‌وگو با دیگری.
شهروند، همواره یکی از مهم‌ترین ارکان تعریف کلانشهر تهران بوده است. عمارات، خانه‌ها، فضاها و یادمان‌های تهران شاید به‌دلیل قرابت با برخی از خاطرات تاریخی، برای بسیاری، با مباهات و خرسندی همراه نباشد، اما همواره روی خوش و دست بخشنده تهران و تهرانیان در تمامی ادوار به زبان‌های مختلف مورد تأکید بوده است. در واقع، تهران شهری زنده به مردمان و شهروندانش است، نه تنها زنده به تاریخ یا جغرافیایش.
این شهر بر مبنای ارزش‌ها، نگرش‌ها، قواعد و نیازهایی بنا شده که همواره تاریخ‌ساز و سرنوشت‌آفرین بوده و در خاطره خود انقلاب مشروطه، ملی شدن صنعت نفت، وقایع پانزده‌خرداد، بزرگ‌رویداد انقلاب اسلامی و سال‌های جنگ و سازندگی و تلاش و اصلاح را دارد. تهران همواره بر پایه امر اجتماعی و فرهنگی تکیه داشته و امروز بیش از هر زمان دیگری، سایرین نیز بر پررنگ بودن و محوری بودن فعالیت و حضور عرصه فرهنگی و اجتماعی در هویت شهر تهران پی برده‌اند. تلاش ما ساختن شهری با مشارکت همه شهروندانش است. تهران زیست‌پذیر برای همه، شهری است که شهروندانش، در مدیریت و نظارتش نقش کلیدی دارند.
شهرهای مشارکتی را همه اقشار آن می‌سازند، و امروز بدون درنظر گرفتن شرایط زیست زنان، کودکان و سالمندان، نمی‌توان به رؤیای «تهرانی برای همه» اندیشید، و ما در حوزه اجتماعی و فرهنگی تلاش داشته‌ایم که این مهم را برآورده‌سازیم. ما ذینفعان شهری را پای میز تصمیم‌سازی آورده‌ایم، نمایندگان دستفروشان مترو، نمایندگان کسب و کارهای موتوری، کودکان ۴ تا ۱۴ساله، دانش‌آموزان، زنان کارآفرین، سالمندان، مردم محلی، کودکان کار، مدیران محله، شورایاران و دیگر کسانی را که عموما سیاست‌های اتخاذشده پشت در بسته ما برای آنان سرنوشت‌ساز است. ما اقشار را به درون اتاق‌های تصمیم‌ساز دعوت کرده‌ایم تا سیاست‌ها و برنامه‌ها، ماحصل نگاه تمام تهرانی‌ها و از آن خودشان باشد. این الگو، دیپلماسی درونی ما را تشکیل داده است. در حوزه دیپلماسی بیرونی نیز، تأکید ما بر گفت‌وگو، تعامل و تبادل با دیگر کلانشهرهای بزرگ دنیاست. طرح‌ها، برنامه‌ها، کمپین‌ها و مدل‌های موفق و اثربخش آنان در ساختن شهری انسانی‌تر را به خدمت گرفته‌ایم. برای مثال همکاری با کمیسیون شهر دوستدار کودک سازمان ملل از آن جمله است؛ شهری که براساس خصوصیات زیست کودکان و یا راحتی و امکان در جریان بودن روزمرگی سالمندان طراحی و نظارت شده باشد. همکاری با کسب‌وکارهای خرد گردشگری در شهر، معرفی و برندسازی تهران و تعیین استانداردهای خوب زیستن ازجمله همین موارد است. تهران با محوریت شهری برای همه در تلاش برای ارتقای سطح تعلق به شهر است. محور مهمِ تهران در ابعاد مدیریتی و انسانی، افزایش احساس تعلق به شهر است، که لزوما با داشتن امکانات یا گستردگی خدمات شهری محقق نخواهد شد. افزایش ارتباط چهره به چهره، تعاملات اجتماعی و رشد انجمن‌های مستقل از دولت که حول موضوع یا هدفی مشخص و سازمان‌یافته، گفت‌وگو و مشارکت با ذینفعان، احصای نیاز و خواست شهروندان فردای تهران و تلاش برای ریل‌گذاری براساس این الگو مسیری است که امروز در آن حرکت می‌کنیم. امروز در تلاشیم تا تهران به پشتوانه تاریخ خود و با اتکا به دیپلماسی مؤثر شهری باشد که تک‌تک خشت‌هایش متعلق به تمام تهرانی‌ها باشد؛ شهری هوشمند و زیست‌پذیر برای همه آنانی که شهروند آن بوده و به این شهروندی مفتخرند.
