«روزتهران» در کاخ گلستان
با حضور وزیر امورخارجه، شهردار تهران، رئیس و اعضای شورای اسلامی شهر تهران سفرای کشورهای خارجی و تعدادی از نمایندگان مجلس برگزار شد
آیین نکوداشت «روز تهران» با حضور وزیر امور خارجه ، شهردار تهران، رئیس و اعضای شورای شهر و سفرای خارجی در کاخ گلستان شب گذشته برگزار شد.
به گزارش همشهری، محمد جواد ظریف به همراه پیروز حناچی شهردار تهران و محسن هاشمی رئیس شورای شهر و احمد مسجد جامعی و محمد جواد حق شناس و دیگر اعضای شورای شهر شب گذشته در مراسم نکو داشت «روز تهران» حضور یافتند و از تمبر «تهران شهر چنارها» رونمایی کردند.
در این مراسم علاوه بر نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، سفرای خارجی و هنرمندان و شهروندان بسیاری حضور داشتند.
محمد جواد ظریف در این مراسم، پیش از شهردار تهران سخن گفت. وزیر امورخارجه از هویت گفت و لزوم همگرایی و گفتوگو. شهردار تهران نیز در سخنانش از سابقه تاریخی تهران سخن گفت و به ارزشهای انسانی که از روزگار گذشته در بازار تهران مرسوم بوده اشاره کرد. محسن هاشمی نیز از تهران قدیم سخن گفت.
وزیر امور خارجه از شهرداری و شورای شهر برای آنچه که او از آن به عنوان «ابتکار بسیار زیبا» یاد کرد تقدیر و تشکر کرد. محمد جواد ظریف در این مراسم گفت: ما همگی برای اینکه بتوانیم تعامل، گفتوگو و همافزایی کنیم نیاز به هویت داریم. هویت یک «امر نمایشی» نیست. هویت یک ضرورت برای حضور موثر در اجتماع است.
محمد جواد ظریف افزود: ما به عنوان یک ایرانی و به عنوان شهروندان تهران به هویت و تاریخ و نقشی که در تمدن بشری و صلح آفرینی داشتیم افتخار میکنیم. اما نباید به دیگران فخر بفروشیم. بلکه باید بتوانیم با استقرار در هویتمان با دیگران تعامل، گفتوگو و همافزایی کنیم و به دنبال ساختن دنیا و کشور زیباتری با دیگران باشیم. این دیگران جز ما نیستند. این دیگران خودمان هستند.
وی در ادامه افزود: همه ما در کشتی خلقت نشستهایم و از محیط زیست و اقتصاد جهانی و مشکلات بین المللی یا استفاده میکنیم یا رنج میبریم. همه با هم هستیم، اما در هویتهای مستقل. شما هیچگاه نمیتوانید با نقش خودتان در آینه صحبت کنید. شما برای اینکه با کسی گفتوگو کنید باید هویت خودتان را داشته باشید. این هویتخواهی نه نشانه انزوا و نه برتری است. بلکه نشانه یک محیط امن برای شروع گفتوگو، تعامل و برای شروع همزیستی و هم افزایی است.
او در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: من خوشحالم امروز که با شما صحبت میکنم پیام آور صلح و امید هستیم. آنچه که ما به عنوان یکی از شهروندان این منطقه از پایتخت ایران اسلامی به همه دوستان، همسایگان پیام میفرستیم که ما باید با هم زندگی کنیم. برای اینکه با هم زندگی کنیم، نیاز نداریم هویتمان را از دست بدهیم. تهرانی و اصفهانی و تبریزی و رازی و دوحهای و عمانی و بحرینی همه میتوانیم یک واحد تشکیل بدهیم. واحدی که به سمت همگرایی و همبستگی و استفاده مشترک از فرصتها برویم.
ظریف ادامه داد: هویت داشتن و به هویت خود بالیدن به معنای فخر فروشی نیست. به معنای خودبرتری بینی نیست. به معنای ایستادن در موقعیتی برای تعامل با دیگران است. اما بسیار خوشحالم که شهرداری و شورای شهر تهران پذیرفتهاند که صاحبان واقعی تهران شهروندان تهرانی هستند.
ظریف در ادامه اظهار داشت: ما صاحبان واقعی کشور نیستیم. مردم ما صاحبان واقعی کشور هستند. این مردم هستند که به ما هویت دادند. این مردم هستند که به ما قدرت دادند و باعث سربلندی ما شدند و زجر کشیدند و مقاومت کردند و ایران را سربلند کردند. ما صاحب اختیار مردم نیستیم. این مردم هستند که ولی نعمت ما هستند. اگر بپذیریم که مردم ما صاحبان واقعی هستند، شهروندان ما صاحبان واقعی شهر هستند و آن را باور کنیم و آن زمان میپذیریم که این مردم امنیت و توسعه و پیشرفت به همراه میآورند و از کشور دفاع میکنند. مردم ما هستند که باعث ایستادگی کشور شدهاند. در آن صورت باید خود را خادم مردم بدانیم. مردم را ولی نعمت خودمان بدانیم. ظریف در پایان سخنانش اظهار داشت: تبریک میگویم که شهردار و شورای شهر تهران این بینش را در برابر شهروندان تهرانی دارند و انشاءالله که این بینش را در برابر کل ملت بزرگ ایران، ملتی که از ادیان و اقوام و گروهها و تفکرات مختلف تشکیل شده، داشته باشیم.
ظریف گفت: فراموش نکردهایم که همین مردم آن زمان که لازم شد، همگی در برابر متجاوزان ایستادند و هر زمان دوباره لازم باشد، در برابر هر تجاوزی خواهند ایستاد. بپذیریم که این مردم هستند که ما وابسته به آنها هستیم. آنها بدهکار ما نیستند. ما وامدار این مردم بزرگ هستیم.
فرصتی برای شناخت ارزشهای اجتماعی
پیروز حناچی شهردار تهران نیز در این مراسم، هفته تهران را بهانهای برای یادآوری ارزشهای اجتماعی دانست که از گذشته در شهر باقی مانده است. او در ابتدای سخنانش به کاخ گلستان اشاره کرد. جایی که در نوروز 1175آغا محمد خان قاجار تاج گذاری کرد.
پیروز حناچی گفت: ما در کنار محلات تاریخی دوره صفوی هستیم. محله عودلاجان، سنگلج و محله بازار که بخش عمدهای از تهران را به خود اختصاص میداد.
او گفت: در دوره پهلوی اول، کریمآقا بوذرجمهری خیابانهای زیادی را از دل این بافت تاریخی عبور داد. خیابان 15خرداد، خیابان خیام و خیابانهای مولوی و سیروس. شبیه همین اتفاق در سال 1885 میلادی در مرکز شهر پاریس رخ داد. کریم آقا بوذرجمهری تاریخ را ندیده بود. رضاخان هم ندیده بود. ولی محمد علی فروغی تاریخ را دیده بود. او با اشاره به اینکه اولین خیابانهای دوره تجدد در تهران از دل همین مجموعه عبور کرده است به شمس العماره اشاره کرد گفت: ما هم اکنون در کنار عمارت شمسالعماره هستیم بنایی که بسیاری از عکسهای تاریخی تهران از بالای آن گرفته شدهاست. پیروز حناچی افزود: ما در جای جای این محدوده (محدوده تهران قدیم) میتوانیم خاطرات دوران چند صد سال اخیر تهران را جستجو کنیم. بر روی همین تخت چند پادشاه تاجگذاری کردهاند. روبهروی همین تخت، میدان ارگ تاریخی تهران وجود داشت که محدوده کوچکی از آن باقی مانده است. همچنین تکیه دولت و سردر نقارهخانه نیز در نزدیکی همین مکان وجود داشت. در همین محدوده در روزهای نوروز سلام نوروزی برگزار میشد. در انتهای این حوزه توپی قرار داشته که این توپ الان در حیاط وزارت امور خارجه است. مردم به آن اعتقاد داشتند و دخیل میبستند. در ماه مبارک رمضان و در عید نوروز این توپ شلیک میکرده و مردم را از سال تحویل یا از حلول ماه مبارک آگاه میکردهاست.
او در بخش دیگری از سخنانش گفت: مرحوم پیرنیا میگفتند: «به احوال مردمی باید گریست که مسیر خانه پدری را نمیشناسند.» با شناخت مسیر خانه پدری میتوان حس تعلق شهری ایجاد کرد. چیزی که امروز در شهرسازی به آن اشاره میکنیم. ما در دنیا به خیلی جاها میرویم که تا حالا نرفتهایم، اما وقتی در آن فضا قرار میگیریم نمیخواهیم از آن خارج شویم. این نشان میدهد کسانی که آنرا طراحی کردهاند، به روح و روان انسان توجه داشتند. در پشت این مکان، کوچهای هست که هنوز هم تابلوی آن برقرار است. کوچه «دربندرون»؛دری به دربهای اندرونی کاخ گلستان. شهردار تهران به وقایع تلخ روزگار گذشته اشاره کرد و گفت: پادشاهی برای اینکه شاید دلش خنک شود بقایای اسکلت پادشاه قبلی را در همین کاخ و زیر پلههای همین عمارت قرار داد تا هر روز از روی آن عبور کند. هر چند بعدها با احترام آنرا دفن کردند ولی وقایع تلخ بسیاری در اینجا اتفاق افتاده است. از همه مهمتر و با عظمت تر عمارت تکیه دولت که هماکنون بانک ملی شعبه بازار بر روی آن ساختهاند و در زمان خودش پدیده تاثیر گذاری بودهاست. من معتقدم همه چیزیهایی که پادشاهان قاجار انجام دادهاند بد نبودهاست.
او به بازار تهران به عنوان قلب اقتصادی کشور اشاره کرد و گفت: این بازار هنوز هم قلب اقتصادی ایران است. مقایسه میکنم این بازار را با بازار استانبول. بازار استانبول شاید خیلی آراسته تر از بازار تهران باشد. اما زندهتر از بازار تهران نیست. بازار تهران بسیار زنده است و در جای جای آن میتوان اثر تاریخی دید. از قهوهخانه 200 ساله تا قبر لطفعلیخانزند در کنار امامزاده زید تهران. حناچی به ارزشهای اجتماعی بازار تهران به عنوان یک سنت قدیمی اشاره کرد و گفت: بعید میدانم در دنیا مشابه این ارزشهای اجتماعی را بشود پیدا کرد. ارزشهای اجتماعی را نمیتوان لمس کرد. باید در عمل دید. بازاریان تهران شبکه اجتماعی داشتند که اجازه نمیدادند کسی در بازار زمین بخورد. هنوز هم این شبکه را دارند. چرا که اگر کسی زمین میخورد دیگران هم زمین میخوردند. به همین خاطر شبکه بازار تهران اجازه نمیداد کسی زمین بخورد. او در پایان گفت: پول تمام هویت بازار نبودهاست. این همان دعایی است که معمولا به آن اشاره میکنیم. «اللهم لاتجعل الدنیا لا اکمله». پول همه چیز نبوده. هفته تهران فرصتی است برای یادآوری آنچه که داشتیم و ترسیم آینده روشنی که با تاسی به این گذشته غنی میبایست ترسیم کنیم.
امیدوارم بتوانیم کار ارزنده ای انجام دهیم
محسن هاشمی رفسنجانی ، رئیس شورای اسلامی شهر تهران
گذشتگان برای تهران زحمات زیادی کشیده اند، همانطور که می دانید از زمان تشکیل بلدیه ، تهران تا کنون بیش از 50شهردار را به خود دیده که به این ترتیب، متوسط عمر شهرداران تهران حدود 2.5سال بوده است. در میان شهرداران تهران، آقای قالیباف،کریم آقا بوذرجمهری و آقای کرباسچی بیشترین دوره مدیریت را در شهرداری پایتخت عهده دار بودند. امیدوارم عمر مدیریت شهردار تهران، آقای حناچی هم طولانی باشد تا بتواند خدمات بیشتری به مردم تهران ارائه کند. مجموعه فرهنگی گلستان که الان در آن هستیم، 24 سال پیش در فهرست یونسکو ثبت جهانی شده است . در این بنای تاریخی که بیش از 200 سال پیش ساخت آن به پایان رسیده ، شاهد رویدادهای تاریخی زیادی بوده ایم. اگرچه ما نگاه بیرحمانه ای به دوره قاجار داریم اما در آن زمان،پروژههای عمرانی زیادی در تهران به اجرا درآمده است. یکی از پروژه های دوران قاجار در زمان ناصرالدین شاه، مربوط به سیستم ریلی با نام قطار دودی بوده است. این قطار دودی به مدت 60 سال به مردم تهران و ری سرویس داده است. اما نکته جالبی که جا دارد در اینجا عنوان کنم ، این است که قرارداد این پروژه ریلی در آن زمان، فقط درحد یک برگه منعقد شده است. بنابراین خوب است این قرارداد در یکی از کتاب ها چاپ شود. این قرارداد یک صفحه ای معادل 5 هزار صفحه قرارداد BOT امروز است. در این قرارداد ناصرالدین شاه با یک شرکت بلژیکی که البته صاحب آن فرانسوی بوده و «موسیو بواتار» نام داشته، قراردادی را می بندد که راه آهن تهران که از سرچشمه شروع می شده و تا شهر ری ادامه داشته را بسازد و به آن اجازه می دهد که تجهیزات را بدون پرداخت حق گمرک وارد ایران کند. موضوع مهمی که در این قرارداد آمده، این است که برای ساخت این مسیر ریلی حتی به یک درخت هم نباید آسیبی وارد شود. یعنی این پروژه بدون قطع حتی یک درخت اجرا شده است. تنها خواسته ای که ناصرالدین شاه از مجری طرح داشته این بوده که یکی از واگن های قطار دودی را به صورت سلطتنی آماده کند تا او بتواند با این قطار به زیارت حضرت عبدالعظیم برود.اگر بخواهیم چنین قرارداد بین المللی را با همه سیستم های نظارتی و بازرسی امروز منعقد کنیم،شاید چند سال طول بکشد. همین الان قرار است هزار واگن جدید خریداری کنیم ، اما بیش از 5 سال درگیر آن هستیم و هنوز هم نتوانسته ایم قرارداد آن را عملی کنیم و به مردم تهران سرویس مناسبتری ارائه دهیم. پیشینیان برای تهران کارهای زیادی کرده اند، ما برای آیندگان چه کارهایی کرده ایم و یا می خواهیم انجام دهیم؟ امیدوارم در فرصتی که مردم تهران به ما دادهاند بتوانیم کار ارزنده ای را انجام دهیم. همانطور که ما از برخی گذشتگان به نیکی یاد میکنیم، آیندگان هم از ما به خوبی یاد کنند. دولت 2 میلیارد یورو برای تهیه واگن به شهرداری تخصیص داده یا 9 هزار اتوبوس قرار است با استفاده از بودجه های بند «ق» وزارت نفت برای شهرهای ایران تهیه شود. بنابراین خوب است که ما با استفاده از این فرصت ها ، سیستم حمل و نقل عمومی تهران را پویا تر کنیم. چرا که مردم تهران در نظرسنجی ها اولویت نخست مورد نیاز خود را مبارزه با آلودگی هوا عنوان می کنند و خواستار گسترش سیستم حمل و نقل عمومی و کاهش ترافیک شهر هستند.
تهران شهر مهربانی ، حماسه ، محبت و معنویت است
احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران
خرسندم که روز تهران در پنجمین سال خود به هفته تهران گسترش پیدا کرده است. شاید هر روز، روز تهران است؛ چون هرروز، روز ایران است و بههمپیوستگی تهران و ایران امری کهن و تاریخی است.
ساختمان شمس العماره در مجموعه فرهنگی گلستان، نمادی از تهران و نمادی از تجدد و تلفیق تجربه ایرانی و جهانی است؛ به این دلیل که در اینجا نشانهای از بادگیرهای یزدی هم میبینیم. شمس العماره، نخستین بنای بلند مرتبه ای است که الگوی اروپایی دارد. باغ ایرانی را در اطراف این بنا میبینید؛ باغی که دربسیاری در نقاط ایران و بهخصوص ایران مرکزی ریشهدار است.در نگارهها و نقاشیهای این بنای تاریخی رد پای مکتب تبریز، شیرازو اصفهان هم به چشم میخورد. همه این مکاتب دستاوردهایی است که میتوان از سیستان و بلوچستان، لرستان، ترکمن صحرا تا آذربایجان نشانههای مختلفی را در آن پیدا کرد. تهران ، شهری است که بنا برقدیمیترین سرشماریها بیش از 25 قوم ایرانی در آن حضور داشته و آن راشکل داده اند و این ، روایت تهران است.در تهران دهها و صدها حسینیه، مسجد ، مدرسه و تعداد زیادی کلیسا، کنیسه و آتشکده وجود دارد. اینها همه نشان دهنده روح معنوی و معنویتی است که تهران از آن پاسداری میکند. در این شهر،همه این ادیان با سلیقههای مختلف در کنار هم زندگی میکنند. در قدیمیترین گزارشهایی که وجود دارد از روح معنوی و پناهگاه بودن تهران سخن رفته است.در همان زمانی که درباره آمارهایش صحبت میکنم ، اگر کشورهای منطقه دچار مشکل میشدند،ایران ظرفیتی بود که آنها را به میهمانی میپذیرفت. ما ساکنان زیادی را از بسیاری کشورها در ایران پذیرا بودهایم. شما اگر به قبرستانهای وسیعی که از انگلیسیها ، ایتالیاییها، روسها، لهستانیها و ... در ایران وجود دارد،نگاه کنید ، در مییابید که همه اینها توانستهاند در آزادی کامل ، نمادهای خود را به نمایش بگذارند و این نمادها تابهحال باقی مانده است. احترام به اقلیتها و مهربانی با آنها تا جایی است که برای آنان کلیساها و کنیسههای ویژه ای ساخته شده تا اعمال و عبادات خود را به جا آورند ؛ این نمونهها همچنان هم در تهران وجود دارند. تهران شهر مهربانی ، حماسه ، محبت و معنویت است. تهران آینه ایران است. روز تهران روز شهرداری تهران نیست، روز شهروندان و همه دستگاههای خدمتگزار به شهروندان تهرانی است. شهروندانی که در ساختن این سرزمین و این شهر با هم همکاری داشتند؛ نه این که با رقابت، یکدیگر را از میدان خارج کنند. بسیاری از هنرمندان جای جای ایران در تهران بالیده و رشد کردهاند و موجب رشد این سرزمین شده اند. از این رو میتوان گفت که تهران شهری به وسعت ایران است. تاریخ قدیم و کهن تهران و حتی تاریخ معاصر تهران به درستی شناخته نشده است. کسانی که در حوزه برنامه ریزی و آیندهپژوهی قرار دارند نمیتوانند در اتاقهای دربسته و با آمارهای رسمیبدون حضور و مراجعه به شهروندان تهرانی که ساکنان اصلی این شهر هستند، تصمیم بگیرند؛ هر تصمیمیکه با چنین مبنایی گرفته شود، به کمیتگرایی و افزایش شکلها، نمادها و ظرفیتهای کمیمنجر میشود، نه به تغییر کیفیت زندگی شهروندان تهرانی . هویت تهران در طبیعت تهران و درقله توچال است؛ قله توچال همانی که نزدیک به 4 هزار متر ارتفاع دارد، یکی از هویتهای این شهر است. هویت تهران در قناتهایی است که سالهای سال این مجموعه را به بزرگترین بوستان چنارهای سراسر دنیا به هزاران هزار چنار تبدیل کرده که ما در خیابان ولیعصر شاهد آن هستیم. اینها سرمایههای تهران هستند که باید از گزند آسیبها حفاظت و حراست شوند. این در حالی است که متاسفانه برخی از این نمادها آسیب دیده اند. توچال هم اگر ثبت ملی نشود، در معرض آسیب قرار دارد.
جا دارد از زنانی که برای این شهر زحمت کشیده اند، قدردانی کنیم. نخستین تاسیسات شهری تهران توسط یک بانو پایهگذار شد . در دولت مردسالار صفویه، این زنان بودند که نخستین تاسیسات بهداشتی با نام «حمام خانم»، اولین تاسیسات آموزشی به نام «مدرسه خانم» را راه اندازی کردند. بیش از 400 سال پیش اولین تاسیسات عمومی و آیینی را ، زنان این شهربا نام تکیه خانم برپا کردند.در واقع، بنیان تاسیسات شهری در تهران توسط خانمها بنا گذاشته شد؛ از این رو انتظار میرود،نقش آنها در مدیریتها بیش از پیش باشد. از محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه به خاطر بازگرداندن 1700 لوح هخامنشی به کشور تشکر و قدردانی میکنم.
شهری برای همه ایرانیان
محمد جواد حق شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران
ما امروز به بهانه «نکوداشت روز تهران» گرد هم آمدهایم. این گردهمایی در کنار کاخ گلستان و عمارت شمسالعماره، خانه خورشید، میراثی ارزشمند برای تهران و تهرانیان است و رخدادی باشکوه برای این شهر. تهران همه چیز دارد. آب و هوایی فرحبخش، طبیعتی، دل انگیز و زیبا. تاریخ و فرهنگی سرشار و سرمایهای عظیم در حوزه اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و سیاسی. همه با هم در تهران گرد هم آمدهاند. تهران زیباست. جذابیت دارد و بخشندهاست و اصالت دارد. نماد صبوری و مقاومت است. تهران، شهر شهیدان بلند آوازهاست. قدر تهران را بدانیم و عزیزش بداریم و به داشتنش افتخار کنیم و همچون امانت و میراثی گرانسنگ برای نسلهای آینده و فرزندانمان حفظش کنیم. تهران امروز در روند توسعه و پیشرفت شهر آسیب دیدهاست و زخمهایی بر صورت دارد. آلودگی آب و هوا و محیط زیست، آسیب دیدن باغات و سوء مدیریت در حوزه اقتصادی و هدر رفت منابع اقتصادی و بی مهری به منابع فرهنگی و اجتماعی شهر واقعیتهایی است که باید آنها را دید. چشم را بر روی آنها نبست و برای آنها چارهای اندیشید. اگر قرار باشد به نام توسعه و پیشرفت شهر از جان تهران مایه بگذاریم، بسیار زیان خواهیم کرد. ساختمانهایی بلند و مدرن، بزرگراهها؛ میدانهای باشکوه و بزرگ و جدید برازنده شهر تهران است. اما همه اینها زمانی میتواند به ارزشهای تهران اضافه کنند که دلنشینی و دل انگیزی و زیباهایی طبیعی و آرامش و امنیت و لذت زندگی کردن مردم تهران را در کنار یکدیگر از مردم نگیرد. قرار نیست شهر را توسعه دهیم اما از زندگی کردن در آن لذت نبریم. توسعه شهر تهران باید به گونهای باشد که منابع زیست محیطی و فرهنگی و اجتماعی تهران را از میان نبرد. باید اذعان کنم برای توسعه شهر تهران با نگاهی اجتماعی و فرهنگی برنامه ریزی کنیم و برنامهها را با نگاه فرهنگی و اجتماعی اجرا نماییم. ارزشهای فرهنگی یک شهر مهمترین منابع آن شهر هستند. این ارزشها هستند که به شهر هویت و اصالت و جان میبخشند. در شورای شهر تهران همه تلاش بر این است که تهران شهری برای زیستن، شهری برای همه، شهری برای تهرانیان و شهروندان باشد. جان شهر، ارزشهای فرهنگی آن شهر است. پایداری فرهنگی واجتماعی در فرایند توسعه شهر به معنای حفظ و حراست از ارزشهای فرهنگی است که در نزد ما امانت است و میراث شهر است برای آیندگان. رویداد تهران به معنای روز تهران نامیده شدهاست و از این پس به عنوان هفته تهران دنبال میشود. این رویداد زمانی جایگاه واقعی خود را خواهد یافت که مردمی شود. مردمیتر از آنچه امروز است. رویداد تهران، هدیه ارزشمند شورای شهر برای مردم شهر است و مردم شهر تهران، هنر و خلاقیت برای پاسداشت زیباییهای این شهر را دارند. شهر تهران نمادی از ایران بزرگ و عزیز است. شهری برای همه ایرانیان و شهری از آن همه ایرانیان. انتظار میرود دولت هم سهم خود را از پایتخت نشینی بپردازد تا مدیریت شهری برای حفظ ارزشهای و زیباییهای تهران تنها نباشد.