آغاز سرشماری لاک‌پشت فراتی در ایران
لاک‌پشت فراتی گونه در معرض خطر انقراض درجهان است که برای نخستین‌بار سرشماری آنها اجرایی شده است - ایران، عراق، سوریه و ترکیه تنها زیستگاه لاک‌پشت فراتی در دنیا هستند - آلودگی، تخریب زیستگاه، شکار خصمانه و خودسوزی هورالعظیم عوامل کاهش جمعیت لاک‌پشت فراتی است
الهام مصدقی‌راد _ خبر‌نگار
صیادان خوزستان برخلاف سال گذشته، امسال خبری از حضــور متــعــدد لاک‌پشت‌های فراتی در کارون ندادند و مشاهدات آنها از کاهش چشمگیر جمعیت لاک‌پشت فراتی حکایت دارد. حضور لاک‌پشت فراتی در آب‌های خوزستان اهمیت زیادی برای صیادان دارد و هر دو گروه، یکدیگر را رقیب هم در صید ماهی می‌دانند.
لاک‌پشت فراتی در معرض انقراض است و کارشناسان معتقدند تخریب و آلودگی زیستگاه، باعث کاهش جمعیت این گونه از حیات‌وحش در آب‌های خوزستان شده است. به همین دلیل است که لاک‌پشت فراتی در خوزستان که تنها زیستگاه این گونه در ایران است، کمتر دیده می‌شود. عراق، ترکیه و سوریه نیز زیستگاه لاک‌پشت فراتی هستند. اما با وجود در معرض انقراض قرار داشتن این گونه در جهان، سرشماری جمعیت لاک‌پشت فراتی برای نخستین‌بار حدود 2هفته قبل در ایران کلید خورد تا حداقل در میان 4کشور زیستگاه این گونه، بتوان دورنمایی از جمعیت آن در ایران داشت و برای حفاظت از این گونه در معرض انقراض جهان برنامه‌ریزی کرد.
تاکنون 2 بار در سال‌های 91 و 94 اخبار نگران‌کننده درمورد لاک‌پشت‌های فراتی در ایران انتشار یافته است. نخستین خبر به صید قابل توجه این گونه، توسط چینی‌ها در تالاب هورالعظیم بر می‌گردد. آشپزخانه شرکت‌های نفتی چین در هورالعظیم طبخ لاک‌پشت فراتی را افتخار خود می‌دانست. این خبر مدتی بعد، توسط اداره حفاظت از محیط‌زیست خوزستان تأیید شد. آنها البته اعلام کردند که پیمانکار چینی برکنار شده و از شکار لاک‌پشت‌های فراتی نیز جلوگیری به‌عمل آمده است.
3سال بعد نیز خبر تلف شدن لاک‌پشت‌های فراتی در خودسوزی تالاب هورالعظیم به‌دلیل خشکسالی منتشر شد. سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کرد که تنها در یک نوبت پایش تالاب، حدود 50لاشه لاک‌پشت فراتی یافت شد که عدد بسیار بالایی برای این گونه در معرض انقراض بود. اکنون مطالعات و شمارش جمعیت لاک‌پشت فراتی برای نخستین‌بار در میان کشورهای زیستگاه این گونه از حیات‌وحش در ایران و در تالاب هورالعظیم کلید خورده است. اما دلیل انتخاب هورالعظیم برای مطالعه جمعیت لاک‌پشت فراتی آن است که عراق نیز زیستگاه این گونه است و هورالعظیم در مرز 2کشور واقع شده است.
مطالعات دشوار
هانیه غفاری، استاد خزنده‌شناسی مسئولیت مطالعه جمعیت لاک‌پشت‌های فراتی را برعهده دارد. او به همشهری می‌گوید: «سرشماری و مطالعه لاک‌پشت فراتی به‌دلیل زیست مخفیانه این گونه از حیات‌وحش کار دشواری است. از طرفی این سرشماری نیازمند نشانه‌گذاری است که در این روش باید ابتدا به صید لاک‌پشت‌ها پرداخت و پس از نشانه‌گذاری دوباره آنها را رها کرد.»
غفاری با اعلام سخت و زمانبر مطالعات روی جمعیت لاک‌پشت‌های فراتی تأکید می‌کند: تا پایان مطالعات و مشخص شدن نتیجه سرشماری‌ها نمی‌توان در مورد جمعیت لاک‌پشت فراتی که در معرض انقراض است، سخن گفت.
شکار، آلودگی و تخریب زیستگاه از دلایل اصلی انقراض لاک‌پشت فراتی است. برخی صیادها این گونه را رقیب خود در صید ماهی می‌دانند و معتقدند که لاک‌پشت‌های فراتی سهم آنها را از صید کاهش می‌دهند. لاک‌پشت فراتی همچنین تورهای ماهیگیری صیادها را پاره می‌کند و همین موضوع دشمنی صیادها را با این گونه در معرض انقراض افزایش داده است.
سال‌هاست که همین دشمنی صیادها با رقیب صید، منجر به تلف شدن گونه در معرض انقراض لاک‌پشت فراتی شده است. اگرچه آموزش‌هایی به بومیان، صیادها و حتی دانش‌آموزهای خوزستانی برای حفاظت از لاک‌پشت فراتی داده شده است، اما در اثر تخریب و آلودگی زیستگاه این گونه در معرض انقراض که با خودسوزی‌های گاه و بیگاه هورالعظیم اتفاق می‌افتد، در چند سال گذشته جمعیت لاک‌پشت‌های فراتی نیز کاهش یافته است. آلودگی‌های محیطی و ورود فاضلاب به کارون و انتقال آن به دیگر بخش‌ها نیز از دیگر موضوعاتی است که جمعیت این گونه را تهدید کرده است.
هانیه غفاری، مسئول سرشماری لاک‌پشت‌های فراتی درباره ویژگی‌های این گونه در معرض انقراض و فایده حضور آن در طبیعت می‌گوید: لاک‌پشت فراتی همه‌‌چیزخوار است و حضورش در زیستگاه‌ها موجب پاکیزگی اکوسیستم منطقه می‌شود.
در همینه زمینه :
