هفته‌ای متفاوت برای کودکان مازندرانی

اشکان جهان‌آرای | خبرنگار


هفته ملی کودک از دیروز آغاز شد و تا پایان این هفته، یعنی 19 مهر ادامه دارد. انتخاب این هفته به نام هفته ملی کودک به دلیل نام‌گذاری 16 مهر به نام روز جهانی کودک است؛ هفته‌ای برای توجه بیشتر اقشار مختلف جامعه به ‌ویژه مسئولان به مسائل مربوط به کودکان که معمولا با برگزاری برنامه‌های مناسبتی و جشنواره‌ها و برخی رویدادهای فرهنگی و هنری ویژه آنان آغاز می‌شود و به پایان می‌رسد. روزهای این هفته توسط دبیرخانه مرکزی هفته ملی کودک با شعارهای مختلفی نام‌گذاری شده است.


روزشمار هفته ملی کودک

شعار دیروز به عنوان نخستین روز هفته ملی کودک «کودکان با نیازهای ویژه، فرصت‌های برابر» بود. امروز «کودک، آموزش، سلامت و ایمنی» نام دارد و برای فردا شعار «کودک، محیط زیست، میراث فرهنگی و گردشگری» انتخاب شده است. «کودک، صلح، بازی و نشاط»، «کودک، رسانه و ارتباطات»، «کودک، کتاب و فرهنگ مطالعه» و «کودک، خانواده، سبک زندگی ایرانی‌ اسلامی» نیز شعار روزهای چهارم تا هفتم هفته ملی کودک، یعنی سه‌شنبه تا جمعه این هفته هستند؛ شعارهایی که همگی با محوریت و تمرکز بر آینده کودکان انتخاب شده‌اند.

 شعار سراسری هفته ملی کودک نیز برآیندی از تمام شعارهای انتخاب شده برای روزهای این هفته است. «آینده را باید ساخت» شعاری است که دبیرخانه هفته ملی کودک برای این هفته انتخاب کرده است. در مازندران نیز شورای هماهنگی برنامه‌های هفته ملی کودک در مازندران تشکیل و برنامه‌ریزی‌هایی با محوریت اداره کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، برای پربار برگزار شدن این هفته تدارک دیده شده است. به گفته مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مازندران، امسال برای گرامیداشت هفته ملی کودک در استان بیش از 120 برنامه تعریف شده است.


توجه به کودکان محروم و کودکانی با نیازهای ویژه

«محمدعلی یزدان‌شناس» با بیان این‌که برنامه‌های تدارک دیده شده برای هفته ملی کودک در مازندران، همه شهرستان‌های استان، کودکان محروم و کودکانی با نیازهای ویژه را پوشش می‌‌دهند، اظهار کرد: بخشی از این برنامه‌ها برای کودکان مناطق محروم و روستاهای دورافتاده تدارک دیده شده است. برای دانش‌آموزان مدارس استثنایی و کودکان کار نیز ویژه‌برنامه‌هایی در نظر گرفته شده است. با توجه به این‌که کودکانی هم در بیمارستان‌ها حضور دارند، عیادت و اجرای برنامه‌هایی برای آنها طی هفته در دستور کار قرار دارد. تجلیل از فرزندان شهدای مدافع حرم نیز از دیگر برنامه‌هاست. 

این مسئول از تدارک دیدن برنامه‌های مناسبتی متناسب با ماه صفر و با رویکرد فرهنگ عاشورایی با توجه به تقارن هفته ملی کودک با روزهای این ماه خبر داد و گفت: علاوه بر این برنامه‌ها، برپایی نمایشگاه هفته ملی کودک، برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای خانواده‌ها، اجرای برنامه‌های سراسری و مشترک روز جهانی کودک، تولید و پخش ویژه‌برنامه‌هایی برای کودکان در این هفته توسط صداوسیمای استان و اجرای برنامه‌هایی در حوزه محیط ‌زیست و مسائل مربوط به سلامت و بهداشت کودکان برخی از ویژه‌برنامه‌های این هفته در استان هستندوی بیان کرد: ارائه برخی خدمات رایگان آموزشی، بهداشتی و هنری به کودکان در پایگاه‌های در نظر گرفته شده و مراکز کانون، برگزاری مسابقات فرهنگی، هنری، ادبی و دینی، برگزاری نشست‌هایی برای کودکان با چهره‌های فرهنگی و علمی و همچنین عضویت رایگان کودکان در کتابخانه‌های عمومی و مراکز کانون جزو ویژه‌برنامه‌های هفته ملی کودک هستند.


جشنواره قصه‌گویی

مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مازندران برگزاری مرحله استانی بیست ‌و دومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی در مازندران را به عنوان یکی از برنامه‌های شاخص هفته ملی کودک در استان عنوان کرد و گفت: مرحله نهایی جشنواره قصه‌گویی مازندران قرار است 17 و 18 مهر(چهارشنبه و پنجشنبه) در سینما کانون ساری برگزار شود. وی ادامه داد: پس از 2 روز اجرای قصه‌ توسط راه‌یافتگان به مرحله نهایی، برگزیدگان توسط هیات داوران متشکل از «علی‌مراد خرمی»، «عباس ابوالحسنی» و «زهره پری‌رخ» برای شرکت در مرحله منطقه‌ای معرفی می‌شوند.یزدان‌شناس اظهار کرد: بیست ‌و دومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی آذر امسال در 2 بخش قصه‌گویی صحنه‌ای و 90 ثانیه‌ای برگزار می‌شود.

 پس از انتشار فراخوان جشنواره، 276 قصه برای شرکت در بخش صحنه‌ای ثبت‌نام شد که از این تعداد 159 قصه در بخش دختران و پسران، 105 قصه در بخش زنان و مردان و 12 قصه نیز در بخش پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها بود. هیات بازبین پس از بررسی همه آثار 38 قصه را برای شرکت در مرحله نهایی استانی انتخاب کرد که 30 قصه از بخش زنان و مردان، 7 قصه از بخش دختران و پسران و 3 قصه از بخش پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها انتخاب شد.وی افزود: 29 نفر از قصه‌گویان برگزیده در نخستین روز جشنواره قصه‌های خود را اجرا می‌کنند.

 نوبت نخست از ساعت 8:30 تا 10:30 با اجرای 8 قصه انجام می‌شود. در نوبت دوم نیز از ساعت 11 تا 11:45 روز چهارشنبه 5 قصه‌گوی دیگر قصه‌های خود را اجرا می‌کنند و از ساعت 14 تا 17 در نوبت عصر 11 نفر از قصه‌گویان راه‌یافته به بخش نهایی به اجرای قصه خواهند پرداخت. این مسئول با اشاره به این‌که نوبت پایانی روز نخست از ساعت 17:30 تا 19 با قصه‌خوانی 5 شرکت‌کننده دیگر برگزار می‌شود، گفت: در روز دوم جشنواره از ساعت 8:30 تا 10:30 بقیه شرکت‌کنندگان قصه‌های خود را اجرا می‌کنند. مراسم اختتامیه و معرفی برگزیدگان پنجشنبه از ساعت 15 در سینما کانون برگزار می‌شود.یزدان‌شناس با بیان این‌که حضور در این جشنواره و گوش دادن به قصه‌خوانی برای همه رایگان است، اظهار کرد: از خانواده‌ها می‌خواهیم که فرزندان خود را در این هفته به مراکز برپایی ویژه‌برنامه‌های هفته ملی کودک، به‌ویژه جشنواره قصه‌گویی استان ببرند. 


شهرهای دوستدار کودک

هر چند که برنامه‌های مختلفی برای گرامیداشت هفته ملی کودک در مازندران تدارک دیده شده است، اما به اعتقاد برخی صاحب‌نظران و حتی مسئولان، زیرساخت‌ها و فضاها در شهرها و روستاهای مازندران در حدی نیست که بتوان از مازندران به عنوان استان دوستدار کودک یاد کرد. این موضوع را مدیر کل امور بانوان و خانواده استانداری مازندران نیز تایید می‌کند و معتقد است؛ مازندران با معیارهای استان دوستدار کودک هنوز فاصله دارد و نیاز است که شهرداری‌ها و سایر نهادها برای بهبود وضعیت فضاسازی ویژه کودکان در استان گام‌های جدی بردارند.

«سمیه قاسمی طوسی» با بیان این‌که متاسفانه عملکرد قابل اتکایی برای ایجاد شهر دوستدار کودک در مازندران به چشم نمی‌آید، گفت: چند سال پیش مرکز مازندران به عنوان شهر دوستدار کودک در کشور معرفی شد و قرار بود اقداماتی برای این بخش انجام شود. امروز باید بررسی شود که در این چند سال چه اقداماتی برای تحقق این شعار انجام شده است. نگاه کلی نشان می‌دهد که کار خاصی انجام نشده و لازم است که برنامه‌ریزی مناسبی در این حوزه انجام شود.وی یکی از ضرورت‌های پرداختن به حوزه کودک را ایجاد پایگاه‌های مادر و کودک در سراسر استان برشمرد و ادامه داد: راه‌اندازی پایگاه‌های سنجش هوش کودک نیز باید مورد توجه قرار گیرد. در کنار این مسائل توجه به ایجاد فضاهای مناسب و مورد نیاز کودکان در استان نیز باید جدی گرفته شود تا به معیارهای شهر و استان دوستدار کودک نزدیک شویم.


مهد کودک‌های موازی

در عین حال که به مناسب نبودن برنامه‌ریزی برای فضاسازی ویژه کودکان مازندرانی انتقاداتی وارد است، فعالیت برخی مهد کودک‌های غیرمجاز در استان نیز به عنوان یکی از موارد آسیب‌زا مورد توجه مسئولان اداره کل بهزیستی مازندران قرار دارد. طبق آمار بهزیستی مازندران، 750 مهد کودک رسمی در استان فعال است، اما برخی نهادها و دستگاه‌ها فرایندهایی برای صدور مجوز مراکزی مانند مهد کودک دارند و بر این اساس اقدام به تاسیس مهد کودک می‌کنند؛ مراکزی که مورد تایید بهزیستی مازندران نیستند.

 

کودک شاد، جامعه موفق

فروغ پرهوده | کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی


شادی یکی از نیازهای اساسی بشر، غذای روح و عاملی برای رشد و پیشرفت است. کودکان در هر سنی نیاز به شادی و نشاط دارند. شاد زیستن برای آنها به اندازه تغذیه خوب، اهمیت دارد، زیرا سلامت روحی، روانی و جسمی کودکان را تامین می‌کند. هیچ کودکی از بدو تولد شاد یا غمگین متولد نمی‌شود، بلکه با انتخاب‌ها و کارهایی که انجام می‌دهد، وضعیت روحی‌اش در مسیر شاد زیستن یا غمگین شدن قرار می‌گیرد. زمانی که انسان‌های شاد برای شاد بودن برنامه‌ریزی می‌کنند، افراد غمگین و ناراحت خودشان را با انجام کارها و افکاری که ناراحتشان می‌کند، سرگرم می‌کنند. 

در واقع شاد زندگی کردن یک مهارت است که در دنیای مدرن امروز نیاز به آن بسیار احساس می‌شود و والدین می‌توانند آن را به عنوان مهم‌ترین و بهترین روش زندگی به فرزندان خود هدیه دهند.شادی یک هیجان مثبت، به معنای خوشحالی، نشاط و ضد غم و ناراحتی است. از دلایل شادی می‌توان به موفقیت در کارها، دریافت خبر خوش، تجربه احساس‌های لذت‌بخش و مورد محبت قرار گرفتن اشاره کرد. انسان‌ها از گذشته در پی به دست آوردن شادی بودند و هر ابزاری برای این کار به خدمت گرفتند.نتیجه یک بررسی نشان می‌دهد که وقتی از مردم سراسر دنیا می‌پرسند در زندگی چه چیزی را بیشتر برای خود و فرزندانشان می‌خواهند، پاسخ می‌دهند: «‌شادی». حتی افرادی که در مفهوم شادی با هم اختلاف نظر داشتند نیز در این موضوع نظرشان مشترک است.در حقیقت هزاران سال است که انسان‌ها به شادی فکر می‌کنند و مغزهای متفکر به حقایق بزرگی در مورد شادی رسیده‌اند. شادی فواید و تاثیر زیادی در زندگی فردی و اجتماعی دارد و مانند چسبی اجتماعی روابط را پیوند می‌دهد. 

این حس به ‌ویژه برای کودکان از اهمیت خاصی برخوردار است و در آینده آنان تاثیر پررنگی می‌گذارد. شادی به کودک این امکان را می‌دهد که هنگام رو‌به‌رو شدن با وقایع ناراحت‌کننده، سلامت روانی خود را حفظ کند. از این منظر شادی راهی برای خنثی کردن تاثیرات غم‌انگیز هیجانات ناخوشایند و کم کردن تنش‌ها در زندگی کودک است. اثر مهم دیگر شادی در دنیای امروز این است که می‌تواند افراد را در برابر تاثیر بیماری‌هایی که زندگی را تهدید می‌کنند مثل بیماری‌های روانی، سوءمصرف مواد مخدر و مشروبات الکی و خودکشی محافظت کند. کودک در پرتو شادی می‌تواند برداشتی واقع‌بینانه از توانایی‌های خود به دست آورد که موجب رشد و شکوفایی همه ابعاد وجودی او می‌شود. 

«ویلیام گلاسر» بنیان‌گذار تئوری انتخاب می‌گوید: «کودکان شاد، دانش‌آموزانی خوب و بزرگسالانی مسئولیت‌پذیر و مستقل خواهند شد.» بر اساس پژوهش‌ها کسانی که در کودکی یک زندگی شاد دارند، در دوران بزرگسالی کمتر به بیماری‌های قلبی دچار می‌شوند.توانایی لذت بردن از زندگی در تمام شرایط مهارتی مهم است که والدین می‌توانند آن را در فرزندان خود پرورش دهند. اگر پدر و مادر این هدیه را به فرزندان خود بدهند، پاداششان فرزندانی خلاق و موفق است که در بزرگسالی مانند انسان‌های شاد و موفق عمل می‌کنند. در واقع کودک شاد امروز، انسان شاد و موفق فرداست.

دکتر «وین دایر» در کتاب «چگونه فرزندانی با نشاط داشته باشیم» نوشته است: «تربیت کودکان باید به گونه‌ای باشد تا پس از ما جهان در اختیار کسانی قرار گیرد که نه تنها بتوانند خود و جهان را به نحو احسن اداره کنند، بلکه بتوانند این جهان را به فضایی پر از صلح و صفای دائمی تبدیل کنند.»اما بسیاری از والدین، مربیان و کسانی که با کودکان سر و کار دارند به این موضوع اهمیت نمی‌دهند و آن را جدی نمی‌گیرند. شاید یکی از دلایل این کم‌توجهی آگاه نبودن به جایگاه شادی در زندگی آینده کودکان یا داشتن این باور است که فراهم کردن فضای شاد برای کودک به امکانات و زیرساخت‌های خاصی نیاز دارد. در صورتی که می‌توان با برنامه‌ریزی‌های مناسب و ساده‌ترین وسایل کودکان را شاد کرد و نشاط را به آنها هدیه داد.از جمله راه‌های شاد کردن کودکان می‌توان به تحسین، تشویق بجا و مناسب، دادن حق انتخاب در امور مربوط به خود، انجام بازی‌های مختلف و جالب و هیجان‌انگیز، گذراندن وقت با دوستان خوب و مورد علاقه، سپردن مسئولیت‌هایی مناسب سن و دادن هدایای مورد علاقه اشاره کرد که همه از روش‌های ساده برای شادی بخشیدن هستند. مهم‌تر از همه این‌ها، آموزش مهارت‌های زندگی به کودک است تا بتواند در برابر مسائل روزمره و چالش‌های زندگی بهترین شیوه را انتخاب کند و راه‌حل مناسب و منطقی برگزیند.