صنعت
چرخه تولید پنیر در لیقوان کامل می‌شود
عضو شورای روستای لیقوان: صنایع بسته‌بندی این محصول در روستا به‌زودی راه‌اندازی می‌شود و دیگر پنیر بی‌کیفیت به نام لیقوان عرضه نخواهد شد
پنیر لیقوان یکی از محبوب‌ترین پنیرهای سنتی آذربایجان برای مردم کشور و حتی مردمان آن‌سوی مرزهاست. لیقوانی‌ها سال‌هاست پنیری با طعم خاص در روستای لیقوان واقع در دامنه کوه‌های سهند تولید می‌کنند و شاید تازگی و طعم بی‌نظیر این نوع پنیر محلی در هیچ یک از پنیرهای صنعتی جهان یافت نشود، تا جایی که پنیر آن از طریق چمدان به کشورهای آمریکا، کانادا، مالزی، ژاپن، آلمان و روسیه صادر می‌شود.
اما با وجود شهرت پنیر لیقوان در ایران و جهان، این محصول منحصر به فرد هنوز به ثبت ملی نرسیده است و در نبود صنایع تولیدی و بسته‌بندی و صادرات خام محصولشان با مشکلات زیادی از سوی سودجویان روبه‌رو هستند. «مرتضی آبدار» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی درباره علت به ثبت نرسیدن پنیر لیقوان به عنوان اثر ناملموس ملی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: پنیر لیقوان تاکنون به ثبت ملی نرسیده است، ولی فرایند پرونده ثبت آن در دست اقدام است و تا پایان سال به عنوان میراث ناملموس ثبت ملی خواهد شد.
دامداران روستای لیقوان بدون حمایت‌های دولتی
عضو شورای روستای لیقوان با بیان این‌که این روستا یک منطقه مهاجرپذیر است اظهار کرد: حدود 125 هزار راس دام سبک در این روستا وجود دارد. جمعیت آن هم بالغ بر 7500 نفر است که بیشتر آنها به دامداری و کشاورزی مشغولند و درآمد خوبی نیز از طریق تولید پنیر کسب می‌کنند.
«علی نوعی لیقوان» درباره تاریخچه تولید پنیر در این روستا اظهار کرد: پنیر لیقوان برای اولین بار در دوره قاجاریه تولید شده و از آن موقع به‌تدریج رونق یافته و به یک برند جهانی تبدیل شده است. وی با اشاره به کیفیت بالای پنیر لیقوان اظهار کرد: نوع پوشش گیاهی، آب و هوا و نحوه تولید پنیر این منطقه باعث شده که پنیر لیقوان زبانزد خاص و عام شود. نوع پوشش گیاهی‌ای که در این منطقه وجود دارد و دام‌ها از آن تغذیه می‌کنند هنوز برای ما ناشناخته است. حتی این نوع گیاه در روستاهای اطراف لیقوان نیز رشد نمی‌کند.
این عضو شورا با اشاره به وجود کارخانه‌های تولید پنیر در روستا بیان کرد: بیش از 80 کارخانه و کارگاه تولید پنیر در روستا فعالیت می‌کند که از این تعداد 15 کارخانه بزرگ است و بقیه کارگاه‌های دامداران است. حدود 20 نفر به طور مستقیم و 80 نفر نیز به صورت غیرمستقیم در کارخانه‌های بزرگ مشغول به کار هستند. این مسئول با بیان این‌که دامداران از وضعیت فعلی اقتصادی کشور رنج می‌برند گفت: طی 7 سال گذشته، دولت هیچ حمایتی از دامداران روستای لیقوان نکرده است، در حالی که پیش از آن سهمیههایی برای دام، مرغ و علوفه در نظر می‌گرفت. چند سالی است که این روند کاملا متوقف شده.
وی بیان کرد: قیمت شیر لیقوان در جلساتی که اوایل فصل پاییز از سوی تولیدکنندگان کارخانه‌های بزرگ تولید پنیر روستا برگزار می‌شود تصویب و قیمت شیر روستاهای اطراف نیز با توجه به قیمت شیر در این روستا تعیین می‌شود.
نوعی با اشاره به شرایط سخت روستاییان در امرار معاش عنوان کرد: زحمت تولید پنیر را روستاییان متحمل می‌شوند، ولی منفعت و سود این پنیر را مغازه‌های لبنیاتی شهر می‌برند و حتی برخی تولیدکنندگان پنیرهای تولیدی خود را در سایر شهرهای مختلف کشور با برند پنیر درجه یک لیقوان به فروش می‌رسانند.
وی با بیان این‌که برندسازی و بسته‌بندی این پنیر با بی‌مهری مسئولان مواجه شده است گفت: صنایع تولید و بسته‌بندی به‌تازگی در کارگاه‌های بزرگ روستا راه‌اندازی شده است و پنیر در این کارگاه‌ها به صورت حلبی‌های 17 کیلویی به تهران و سایر شهرها صادر می‌شود. 70 نفر از سهامداران بزرگ تولید‌کننده پنیر با سرمایه خود و بدون حمایت مالی هیچ ارگان دولتی برای اولین بار به احداث یک سردخانه بزرگ پنیر اقدام کردند که 2 سال گذشته به بهره‌برداری رسید.
ارزش غذایی پنیر لیقوان
مدیر صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی هم با بیان این‌که پنیر لیقوان حاصل شیر تولیدی از مراتع خوش‌آب‌وهوای دامنه‌های سهند از گونه‌های گیاهی غنی و انحصاری است، اظهار کرد: گرچه در برخی از مناطق جهان پنیرهای متعددی به شهرت رسیده و موجب رونق اقتصادی منطقه خود شده است، شاید بتوان پنیر لیقوان را یکی از بهترین پنیرهای ایران و جهان دانست که از شیر گوسفند نژاد قزل به دست می‌آید و به یک برند معتبر تبدیل شده است.
«ایاز برنو» با بیان این‌که پنیر لیقوان از نظر ارزش غذایی با انواع پنیرهای معروف برابری می‌کند و گاه حتی از پنیرهای پرآوازه جهان پیشی گرفته است افزود: این محصول غذایی حاصل زحمات نسل‌های متمادی از مردم زحمتکش روستای لیقوان است و طبق گفته گذشتگان، تولید پنیر بیش از صدها سال قبل بین مردم منطقه رایج بوده است. وی با اشاره به شیوه مناسب و اصولی دوشیدن گوسفندان در این روستا تاکید کرد: این دوشیدن اصولی باعث شده هیچ مواد اضافی در حین دوشیدن وارد شیر نشود و شیر استحصالی در اسرع وقت به کارگاه‌های عمل‌آوری روستای لیقوان حمل و به پنیر تبدیل شود.
برنو آب و هوای خوب منطقه، گیاهان منحصر به فرد دامنه‌های سهند و روش دوشیدن شیر مختص اهالی این روستا را از دلایل عمده برای طعم و عطر منحصر به فرد پنیر لیقوان عنوان کرد و از برگزاری جشنواره پنیر لیقوان در روزهای آتی خبر داد.
این مسئول درباره طولانی بودن فرایند و ناکامی تولیدکنندگان برای دریافت تسهیلات بانکی اظهار کرد: با توجه به این‌که تعداد سرمایه‌گذاران در زمینه تولید پنیر بدون اخذ هیچ تسهیلات بانکی بسیار زیاد است، نیازی به تخصیص تسهیلات جدید بانکی وجود ندارد. همچنین، برای حفظ و بقای کارگاه‌های تولیدی قدیمی پنیر، توصیه می‌کنیم تولیدکنندگان جدید در مناطقی دیگر این فعالیت را انجام دهند.
برنو درباره کمبود علوفه مورد نیاز دام‌ها در مراتع روستای لیقوان گفت: جهاد کشاورزی نمی‌تواند اقدام خاصی در این مورد انجام دهد. با توجه به قرارگیری در محدوده دریاچه ارومیه، ما با محدودیت آب مواجه هستیم و نباید در چنین شرایطی تعداد دام‌های منطقه افزایش پیدا می‌کرد. طمع‌کاری‌های برخی باعث افزایش بی‌رویه دام در این مناطق شده است، به طوری‌که تعداد دام با میزان علوفه در منطقه تناسبی ندارد.
