نسخه 600 ساله مثنوی معنوی در موزه آستان قدس

به مناسبت روز بزرگداشت شاعر و عارف گرانقدر ایران‌زمین، جلال‌الدین محمد بلخی معروف به مولوی، از قدیمی‌ترین نسخه خطی مثنوی در کتابخانه آستان قدس رضوی رونمایی شد. به گزارش ایرنا، مدیر اداره محفوظات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این مراسم گفت: در این کتابخانه 8۲۰۰ نسخه خطی در موضوع ادبیات نگهداری می‌شود که از این تعداد ۲۶۷ نسخه از آثار مولوی است. «علی سوزنچی» اظهار کرد: مولانا جلال‌الدین محمد بلخی متولد سال ۶۰۴ هجری قمری در بلخ و متوفی سال ۶۷۲ هجری قمری در قونیه است.

زمان حیات وی مقارن با دوره حساسی از تاریخ ایران و اسلام بود و این شاعر و عارف بزرگ در آن دوران نقشی مهم ایفا کرد. در قرن هفتم ایران به ویژه خراسان آماج حملات حاکمان مغول قرار گرفت و همه آثار و زیرساخت‌های فرهنگی، علمی، اجتماعی و حتی هویت ملی و دینی مردم این سرزمین توسط مغول‌ها از بین رفت و خدشه‌دار شد. وی ادامه داد: علما، دانشمندان و صنعتگران این سرزمین یا به دست مغول‌ها کشته شدند یا از این سرزمین مهاجرت کردند یا به بردگی گرفته شدند و در این شرایط جامعه دچار سرخوردگی شد. 

مدیر اداره محفوظات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی افزود: در این شرایط، مولانا به عنوان یک عارف دل‌آگاه، شاعر دردمند و اندیشمند پویا وارد میدان شد و پیوندی بین عارفان ایجاد کرد و به مردم آرامش بخشید. سوزنچی گفت: مولوی با اشعاری که در زمان خود سرود هم به زبان فارسی خدمت کرد و هم در زمانه‌ای که پیروان ادیان مختلف هجمه‌ای علیه مردم ایران به راه انداخته بودند و هر کدام سعی در غالب کردن دین خود داشتند، به معرفی دوباره اسلام پرداخت. 

وی خاطرنشان کرد: این شاعر بزرگ در این دوران بین حماسه، عرفان، اخلاق، ادبیات و عشق الهی ارتباط خوب و ناگسستنی برقرار کرد تا مردم دوباره هویت ملی و مذهبی خود را بازیابند. مدیر اداره محفوظات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به تشریح ۲ نسخه قدیمی از مثنوی مولوی موجود در کتابخانه این نهاد پرداخت و افزود: کهن‌ترین نسخه از این مثنوی معنوی موجود در این گنجینه به شماره ۵۹۰۱ شامل ۶ دفتر و ۲۸۳ برگ در قطع وزیری است. این نسخه قدیمی در سال ۸۴۵ هجری قمری به خط نستعلیق نوشته شده است. 

سوزنچی توضیح داد: نسخه دوم از مثنوی مولوی که بسیار نفیس است به شماره ۴۹۳۲ در سال ۸۰۸ هجری قمری کتابت شده و ۳۷ برگ دارد که ۲ صفحه آن به طور کامل تذهیب است. استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این مراسم گفت: مثنوی معنوی مولوی دارای ۶ دفتر و ۲۷ هزار بیت است که بزرگ‌ترین اثر عرفانی در ادبیات فارسی به شمار می‌رود. «فاطمه ماهوان» تصریح کرد: شیوه نگارش کتاب مثنوی مولوی داستان‌گویی است و ۴۲۴ داستان پی در پی دارد. مولانا در این داستان‌ها از شخصیت‌های متنوع بهره گرفته و به صورت غیرمستقیم آموزه‌های دینی و اخلاقی را آموزش داده است.