درختان گردو قربانی می‌گیرند

 باغدار نگاهی به درخت انداخت. خوشه‌های متراکم و پربار را با شوق از زیر چشم گذراند و با چالاکی از تنه درخت بالا رفت... هنوز گردوی زیادی بر زمین نریخته بود که صدایی توجه همسرش را به خود جلب کرد. شاخه شکسته و باغدار بر زمین افتاده بود. به گزارش ایرنا، برداشت گردو هر سال در واپسین روزهای تابستان در خراسان شمالی آغاز می‌شود و تا اواخر مهر ادامه می‌یابد و در فصل برداشت این محصول، علاوه بر باغداران، کارگرانی هستند که روزی خود را در بالا رفتن از درخت و تکان‌ دادن شاخه‌های آن می‌جویند، اما احتمال سقوط، مصدومیت و مرگ، همیشه در کمین آناناست. 

برداشت گردو در خراسان شمالی به شیوه سنتی انجام می‌شود و باغداران و یا کارگران با کمک چوبی بلند بر شاخه‌های درخت کوبیده و آن را تکان می‌دهند تا گردوها بر زمین بیفتند. در این فصل، گزارش‌هایی از سقوط افراد از درختان به گوش می‌رسد و چه بسیار کارگرانی که راهشان از بالای درخت به بیمارستان ختم شده است و دچار شکستگی عضو و یا معلولیت شده‌اند. همین چند روز پیش بود که در روستای «کلاته سهراب» بجنورد، مردی از درخت گردو سقوط کرد و جان باخت و در حادثه‌ای مشابه نیز مردی اسفراینی، جان خود را از دست داد. 

جدا از بی‌احتیاطی‌هایی که صورت می‌گیرد، کارشناسان، عمدتا آلودگی درختان گردو به کرم خراط را از عوامل این سقوط‌ها دانسته و می‌گویند که باغ‌های گردو در سطح زیادی آلوده به این آفت هستند و این امر سبب پوکی درونی و شکنندگی شاخه‌ها شده است. درخت در ظاهر بیمار نیست، اما شاخه‌ها از داخل پوسیده‌اند و تحمل وزن فرد را ندارند، به همین علت، شکسته و سبب سقوط می‌شود. به گفته یکی از پرستاران اورژانس بیمارستان امام علی(ع) بجنورد، در فصل برداشت گردو، روزانه یکی 2 نفر به علت سقوط از درخت به اورژانس منتقل می‌شوند. 


برداشت گردو سنتی است

دهیار روستای گردوخیز فیروزه بجنورد در این باره گفت: بخش قابل توجهی از درآمد اهالی این روستا از باغ‌های گردوست و برداشت این محصول به روش سنتی و به صورت تکان دادن شاخه‌های درخت انجام می‌شود و در این میان، هر ساله شاهد سقوط افراد از درخت هستیم. «آشور پهلوانلو» اظهار کرد: باغداران، افرادی را برای برداشت گردو به کار می‌گیرند و بعضا خود به این کار اقدام می‌کنند، اما رعایت نکردن برخی نکات ایمنی، سبب بروز حادثه می‌شود. وی با بیان این‌که برخی از باغداران کارگران را بیمه مسئولیت اجتماعی می‌کنند، گفت: بیش از ۷۰ درصد باغداران، کارگران را بیمه می‌کنند، اما مابقی به علت هزینه‌های بیمه، از آن صرف‌نظر می‌کنند. 

وی تصریح کرد: امسال دستمزد برداشت گردو و تکان دادن درختان افزایش یافته است. پارسال هر فرد روزانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال و امسال ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال برای بالا رفتن از درخت و گردوتکانی دریافت می‌کند. دهیار روستای فیروزه درباره ایمنی در برداشت گردو، گفت: شرکت‌های بیمه، بعضا کمربندهای ایمنی به باغداران می‌دهند تا برای پیشگیری از وقوع حادثه، از آن استفاده کنند، اما برخی از افراد از این تجهیزات هم استفاده نمی‌کنند. 


بیشتر درختان گردو در دره‌ها

دهیار روستای اسپیدان بجنورد نیز گفت: درختان گردوی این روستا بیشتر در دره‌ها روییده و تراکم درختان بالاست. ارتفاع درختان هم زیاد است و از این رو بالا رفتن از آنها، خطرات و تهدیدهای زیادی به دنبال دارد. «محمدصادق محمدی» اظهار کرد: هر ساله شاهد حوادث سقوط از درخت گردو هستیم. 2 سال پیش یک نفر در هنگام گردوچینی جان باخت و هر ساله شماری از افراد بر اثر این کار دچار شکستگی در اعضای بدن شده و کارشان به بیمارستان کشیده می‌شود. وی افزود: بیشتر کارگرانی که از درخت بالا می‌روند، از کمربند استفاده نمی‌کنند، زیرا آن را مزاحم کار می‌دانند. البته شاخه که می‌شکند، کمربند کارآیی چندانی ندارد، از این رو از آن استفاده نمی‌کنند. 

محمدی اظهار کرد: درختان گردو به بیماری کرم خراط آلوده‌اند و شاخه‌ها شکننده شده‌اند، به همین علت حادثه‌های سقوط دامنگیر افراد می‌شود. دهیار روستای اسفیدان افزود: چند سالی است که میزان محصول درختان گردو کاهش یافته است و شپشک درختان زیاد شده است که کارشناسان جهاد کشاورزی علت آن را فعالیت مزرعه پرورش ماهی در بالادست روستا، عنوان کرده‌اند. 


برداشت گردو نیاز به مهارت دارد 

بخشدار پیشین بخش مرکزی بجنورد هم در این باره گفت: جمع‌آوری گردو در این منطقه به روش سنتی و با تکان دادن شاخه‌های درخت انجام می‌شود که با خطرات زیادی همراه است؛ بر این اساس نیاز است تا آموزش‌های لازم برای کار در ارتفاع، به افراد داده شود. «محمدعلی نودهی» با بیان این‌که کارگران برای جمع‌آوری گردو، گاه باید تا ۲۰ متر از درخت بالا بروند، اظهار داشت: متاسفانه هر ساله شاهد سقوط افراد از درختان هستیم، در این زمینه، از باغداران انتظار می‌رود هرگز افرادی را که مهارت لازم برای بالارفتن از درخت و کار در ارتفاع ندارند برای برداشت گردو به کار نگیرند و حتما فرد به کارگرفته شده را بیمه کنند. 

وی افزود: سالانه دست‌کم 5 یا ۶ مورد سقوط از درخت در این منطقه گزارش می‌شود و امسال هم سقوط از درخت گردو در «کلاته سهراب» منجر به مرگ یک نفر شد. بخشدار پیشین بخش مرکزی بجنورد با اشاره به این‌که پیشگیری از بروز اتفاق و سقوط باید در اولویت باشد، اظهار داشت: برخی از باغداران به علت هزینه‌های بالا، از بیمه کردن افراد خودداری می‌کنند، که بعضا یا به علت ناتوانی مالی و یا ناآشنایی با قوانین است که در این زمینه باید آموزش دیده و توجیه شوند. 


مسئولیت با باغدار است 

معاون روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی هم در این باره گفت: برخی از صاحب‌کاران و باغداران حساسیت لازم برای استفاده از تجهیزات ایمنی به هنگام برداشت گردو را ندارند، از خطرات آگاه نیستند و یا به آن بی‌توجهند که البته در این زمینه مسئولیت متوجه کارفرمایان است. «قربان نباتیان» اظهار کرد: فردی که برای برداشت گردو از درخت بالا می‌رود حتما باید به کمربند ایمنی، طناب و سایر لوازم کار در ارتفاع مجهز باشد. رویکرد ما پیشگیری از وقوع حادثه است و کارفرما باید با قوانین و مقررات آشنایی داشته و آن را رعایت کند. 

وی افزود: بیمه مسئولیت، ابزاری برای پرداخت غرامت است و رویکرد ما پیشگیری از خسارت‌های جانی برای افراد است. معاون روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی خاطرنشان کرد: بر اساس قانون کار، با اشتغال به کار هر فردی با درخواست و دستور صاحب‌کار، رابطه کارگری و کارفرمایی حاکم و قانون کار جاری می‌شود و نیازی به انعقاد قرارداد مکتوب نیست. 


برداشت ۳۸۰۰ تن گردو در خراسان شمالی

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی درباره آلودگی درختان گردو به کرم خراط گفت: آلودگی به این آفت سبب شکنندگی شاخه‌های درخت شده است و در این باره باغداران باید نسبت به سمپاشی باغ خود اقدام کرده و شاخه‌های آلوده را جدا کرده و بسوزانند. «محمدعلی شریکیان» با بیان این‌که میزان تولید برداشت گردو در مقایسه با پارسال تغییر چندانی نکرده است، اظهار داشت: پارسال نیز به همین میزان گردو از باغ‌های این استان برداشت شده بود. استان خراسان شمالی ۲۶۹۰ هکتار باغ گردوی بارور و ۲۸۳ هکتار باغ غیربارور دارد و پیش‌بینی می‌شود امسال 3۸۰۰ تن گردو از سطح بیش از 30۷۳ هکتار باغ این استان برداشت شود. بیشترین باغ‌های گردوی خراسان شمالی مربوط به 3 شهرستان شیروان، فاروج و بجنورد است که به ترتیب ۸۵۱، ۵۴۹ و ۴۲۰ تن محصول در این شهرستان‌ها تولید می‌شود.