ساخت سرویس بهداشتی روی سازه آبی لار

ناهماهنگی میان شهرداری و میراث فرهنگی در لار عاملی شد تا اثر تاریخی «پسکل» تبدیل به سرویس بهداشتی شود.

 به گزارش تسنیم، پسکل اثری تاریخی و یکی از سازه‌های آبی زیبا در محله پاقلعه واقع در شهر قدیم لار و در بستر رودخانه «بروند» مجاور پل گودرزی این شهر است. 

این سازه از سنگ و ساروج ساخته شده که به شکل آبشار است و هنگام جاری شدن رودخانه بروند تبدیل به یکی از دیدنی‌ترین مکان‌های تاریخی شهر لار می‌شود. در زمان‌های قدیم، پسکل دارای 3 طبقه بود که کاربرد آن در هنگام بارندگی و جاری شدن آب داخل رودخانه برای سرعت دادن به آب و بعد از اتمام رودخانه بردی (استخر) بود و مردم برای آب‌تنی و شستن وسایل خود از آن استفاده می‌کردند. 


ساخت‌وساز روی یک سازه تاریخی

این سازه تاریخی هنوز هم پابرجاست، اما مدتی است که ساخت‌و‌ساز شهرداری لار در اطراف و بر روی آن سبب نگرانی دوستداران میراث فرهنگی شهر لار شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مدتی پیش، اهالی محله پاقلعه و اطراف آن طی طوماری از شهرداری خواسته‌اند خدمات شهری بیشتری برای این منطقه در نظر بگیرد. 

شورای شهر لار نیز با ساماندهی و بهسازی آن منطقه موافقت می‌کند و شهرداری وارد میدان می‌شود و شروع به ساخت‌و‌ساز می‌کند، اما سرویس بهداشتی را بر روی سازه پسکل یا کارشومه قرار می‌دهد که علاوه بر رعایت نشدن حریم یک اثر تاریخی، بستر رودخانه نیز مورد تجاوز قرار می‌گیرد. 

یکی از اعضای انجمن احیای برکه‌های لارستان درباره تجاوز به حریم این سازه تاریخی می‌گوید: کارشومه را می‌توان اصلی‌ترین قسمت سازه‌ برکه‌ها دانست، چراکه تاسیسات آبی قبل از برکه‌ها درست شده بود و آب آشامیدنی و آب باغ‌های لارستان را تامین می‌کرد. این سازه آبی اول ورودی شهر لار در محله پاقلعه و دروازه شیراز قرار دارد. 

به گفته وی، رودخانه بروند بسترش پایین‌تر از شهر است و نمی‌تواند آب را به برکه‌ها انتقال دهد و در نتیجه، از سازه کارشومه که شبیه به حرف U است، استفاده می‌شد. این سازه خودش زیر زمین است و تنها ورودی و خروجی آن از زمین بیرون است و عملی شبیه به پمپاژ آب را انجام می‌دهد. 

این فعال اجتماعی و گردشگری شهر لار به این‌که شهرداری روی دیوار ساروجی کارشومه سرویس بهداشتی با 12 چاه درست کرده است انتقاد دارد و می‌گوید: هرچند اثر در زمان شروع به کار شهرداری ثبت نشده بود، امروز مراحل ثبت را طی می‌کند و شهرداری مکلف به حفظ این اثر است، حتی اگر اثر ثبتی نباشد. این شهروند لارستانی که عضو انجمن احیای برکه‌ها نیز هست، اعتقاد دارد اگر بنا باشد که برکه‌های لارستان که بخشی از هویت جمعی مردم این شهرستان است، به ثبت جهانی برسد، باید این سازه تاریخی حفظ شود. 

به گفته وی، در مساحتی که شهرداری اقدام به ساخت‌و‌ساز کرده فضای مناسب و کافی برای ساخت سرویس بهداشتی وجود دارد و باید ساخت‌و‌ساز شهرداری از روی کارشومه برداشته شود تا این اثر تاریخی آسیب نبیند. 


جانمایی نادرست شهرداری 

«اشکان عسگری» عضو شورای شهر لار، نیز ضمن بیان این‌که ساماندهی و بهسازی محله پاقلعه به درخواست مردم و با مصوبه شورا بوده است منکر جانمایی نادرست شهرداری در ساخت سرویس بهداشتی نمی‌شود. به گفته وی، با جانمایی نادرست شهرداری و ساخت سرویس بهداشتی روی دیوار سازه تاریخی نه‌تنها حریم یک اثر تاریخی، بلکه حریم رودخانه نیز رعایت نشده است. 

این عضو شورای شهر لار می‌گوید: با توجه به حساسیت موضوع و اهمیت رعایت حریم و بستر رودخانه که از سوی مقام معظم رهبری هم مطرح شده، شخصا نامه‌ای به شورای شهر زده‌ام و درخواست کردم تا اعلام نظر کارشناسان سازمان آب و میراث فرهنگی، ساخت‌و‌ساز متوقف شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد با وجود مخالفت‌های برخی از اعضای شورای شهر و فعالان میراث فرهنگی، شهرداری لار کار را به اتمام رسانده است، در صورتی که طبق گفته‌های عسگری، پرونده این موضوع یعنی هم عدم رعایت حریم اثر تاریخی و هم عدم رعایت بستر رودخانه از سوی شهرداری در دادگاه مفتوح و در حال بررسی است. 

این عضو شورای شهر لار تاکید می‌کند که با ارائه خدمات به مردم مخالف نیستیم، اما جانمایی اشتباه شهرداری و اصرار بر ادامه کار در آینده ممکن است خطراتی برای مردم داشته باشد، چراکه حریم رودخانه رعایت نشده است. 


تعامل ضعیف دستگاه‌های مسئول

 «صمد کامجو» از اعضای هیات موسس انجمن احیای برکه‌های لارستان و عضو شورای چهارم این شهر که از فعالان اجتماعی و موثر در لار است، هم توضیحاتی درباره ساخت سرویس بهداشتی بر روی سازه آبی تاریخی ارائه داد. 

به گفته وی، در این جریان هم میراث فرهنگی و هم شهرداری کوتاهی‌هایی کرده‌اند و نمی‌توان کفه یک طرف را سنگین‌تر کرد و یک طرف را مقصر اعلام کرد. کامجو می‌گوید: زمانی که شهرداری تصمیم می‌گیرد در آن منطقه اقامتگاهی بسازد و سامانی به آن نقطه شهر بدهد، میراث فرهنگی تنها ایراد می‌گیرد که یک کانال آب خراب شده که شهرداری باید آن را مرمت کند و شهرداری هم این کار را انجام می‌دهد، اما صحبتی از کارشومه نمی‌شود. به گفته وی، پس از مدتی، شهرداری اقدام به ساخت سرویس بهداشتی با 12 چاه می‌کند و انجمن احیای برکه‌ها به این‌که سرویس بهداشتی بر روی سازه کارشومه است اعتراض و اعلام می‌کند که بهتر بود این اقدام در قسمت شرقی انجام شود، نه بر روی سازه و کنار کارشومه. 

بر اساس گفته‌های کامجو، پس از اعتراض انجمن برکه‌ها، میراث فرهنگی متوجه می‌شود و نامه‌ای به شهرداری می‌زند. شهرداری طرح را برای میراث ارسال می‌کند و از این اداره درخواست می‌کند که طی 15 روز جواب دهند. اما جوابی از میراث ارسال نمی‌شود و شهرداری شروع به ساخت می‌کند. 

این فعال اجتماعی شهر لار می‌گوید: پسکل یا کارشومه یکی از سازه‌های آبی و زیبا و منحصر به فرد است که شاید تنها در شهر یزد وجود داشته باشد. علاوه بر آن، منطقه بافت تاریخی است و باید ساخت‌و‌ساز همراه با رعایت اصل حفاظت از این آثار باشد. 

کامجو معتقد است تعامل و هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی به‌ویژه شهرداری و میراث فرهنگی لار ضعیف است و همین امر سبب شده که این مشکل به وجود آید. از یک طرف، شهرداری از بیت‌المال هزینه کرده و از طرف دیگر، یک سازه تاریخی در خطر است و مهم‌تر از آن حریم و بستر رودخانه رعایت نشده است. لازم به ذکر است که نه شهرداری شهر لار و نه میراث فرهنگی این شهرستان هیچ‌یک در قبال این موضوع جوابگو نبوده‌اند.