ایران؛ بازار جدید گردشگری

محمد باریکانی _ خبر‌نگار

 شعار روز جهانی جهانگردی امسال، گردشگری و شغل است. وزارت میراث‌فرهنگی ایران نیز سال گذشته وعده ایجاد 140هزار شغل در بخش گردشگری و صنایع‌دستی را داده است.

براساس آمار سازمان جهانی جهانگردی، ورود هر 10گردشگر به کشور مقصد گردشگری به ایجاد یک شغل منجر می‌شود و از هر 5شغل در جهان یک شغل مرتبط با صنعت گردشگری است. صنعت گردشگری همچنین در ردیف 3 صنعت برتر و پولساز جهان پس از نفت و خودرو قرار دارد. سال گذشته اما در ایران وعده ایجاد 70هزار شغل در بخش گردشگری و 70هزار شغل در بخش صنایع‌دستی از سوی وزیر فعلی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی داده شد و در همان سال نیز فعالان بخش خصوصی در صنعت گردشگری از تعلیق ورود تورهای خارجی به ایران و تعدیل نیروهای فعال در بخش گردشگری در آژانس‌های مسافرتی به‌دلیل تأثیر تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران و خروج سفر از سبدخانوارهای ایرانی به‌دلیل تورم خبر دادند.
علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اما پس از طرح ایده ایجاد 70هزار شغل در بخش گردشگری و دیدارهای خود با علی‌ربیعی، وزیر وقت کار و رفاه اجتماعی به‌منظور تحقق‌ رؤیای 70هزار شغل در بخش گردشگری، به‌طور مداوم بر هدف‌گذاری ایجاد 2هزار واحد بومگردی در کشور سخن گفت.
همین اظهارات بود که موجب این گمان شد که بخش زیادی از رؤیای ایجاد 70هزار شغل در بخش گردشگری کشور با تاسیس 2هزار واحد بومگردی در ایران تامین می‌شود. به‌خصوص آنکه موضوع توسعه بومگردی‌ها و تأثیر آنها بر ایجاد اشتغال به‌طور مداوم در تمامی اظهارنظرها و سخنرانی‌های وزیر میراث‌فرهنگی از آن‌زمان تاکنون شنیده می‌شود. صنعت گردشگری یک صنعت فرابخشی است و تمامی تاسیسات گردشگری اعم از هتل، آژانس‌های گردشگری، شرکت‌های هواپیمایی، خطوط حمل‌ونقل درون و برون شهری، حتی بیمارستان‌ها و تولیدکنندگان محصولات صنایع‌دستی تا رستوران‌ها و رانند‌گان خودروهای مسافری و... می‌توانند ذیل آن ارتزاق کنند. سازمان جهانی جهانگردی امسال را سال «گردشگری و اشتغال» نامگذاری کرده است اما آیا ایران در شرایط تحریم‌ها و «فشار حداکثری» اقتصادی قادر به تحقق «اشتغال حداکثری» خواهد بود؟ 
حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران به همشهری گفته است: اگر دولت و بخش خصوصی دست به‌دست هم بدهند و دنبال مشغله‌های اضافی و کارهایی که ارتباطی به آنها ندارد نباشند ایجاد اشتغال حداکثری در بخش گردشگری ایران ممکن است.

او می‌گوید: تا همین چندماه پیش در اذهان عمومی این باور وجود داشت که جاده ایران به سمت همه کشورها یکطرفه است و گردشگر ایرانی به سویی خارج می‌شود؛ غیراز 2کشور ترکیه و بیشتر عراق که مناسباتی با یکدیگر دارند و آمدوشد برقرار است. اما پس از مدتی که بازارهای هدف گردشگری ایران بار دیگر بررسی شد نتیجه بهتری به‌دست آمد.
رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران تأکید کرد: پیش‌تر تمام تلاش بر این بود که از اروپا، آمریکا و انگلستان گردشگری به ایران جذب شود که البته تمام این بازارها محدود بود.
رفیعی اعلام کرد: در بازارهای جدید هدف گردشگری ایران مثلا تا یک‌سال گذشته بین عمان و تهران 2پرواز در هفته وجود داشت اما پس از بازنگری این بازار الان نزدیک به 40پرواز از عمان به ایران انجام می‌شود که 12پرواز آن عمانی و بیش از 30پرواز دیگر ایرانی هستند که عموم اینها گردشگران عمانی را به ایران حمل می‌کنند. او گفت: باید همین کار را نیز در بازار چین، روسیه، پاکستان و افغانستان انجام داد که اگر در پیچ و خم درگیری‌ها با دولت نباشیم و دولت به بخش خصوصی کمک کند، تمام این تلاش‌ها به اشتغال‌زایی بیشتر در کشور ختم می‌شود. او به لغو روادید میان ایران و عمان اشاره کرد و گفت: باید کمک کنیم و دست به‌دست هم دهیم تا توریست‌های چینی و روس را هم با لغو روادید انجام شده به ایران بیاوریم. به گفته رفیعی، اکنون 12بازار هدف گردشگری با کمک بخش خصوصی در صنعت گردشگری شناسایی شده که باید دولت و بخش خصوصی دست در دست یکدیگر به جذب گردشگر از این کشورها همت کنند. او ایجاد 50هزار پست شغلی در بخش گردشگری در تفاهمنامه وزارت میراث فرهنگی و وزارت کار را نشانه‌ای از بهبود فضای کسب و کار در بخش گردشگری خواند و گفت: در بخش بومگردی‌ها اما باید با احتیاط بیشتر حرکت کرد و نباید ایجاد افسار گسیخته بومگردی‌ها منجر به خالی شدن هتل‌ها که سرمایه‌های ملی کشور هستند شود.

|رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران همچنین از نمایندگان مجلس خواست بدون دخالت در انجام وظایف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و همچنین فعالان بخش گردشگری کشور از انشقاق در صنعت گردشگری جلوگیری کنند تا این صنعت در مسیر پویا قدم بردارد. 
این فعال گردشگری با اعلام اینکه اگر استاندارها جاذبه‌های گردشگری خود را به استان‌های دیگر معرفی کنند، چرخه گردشگری می‌تواند در مسیر خود به ایجاد اشتغال در استان‌ها کمک کند، گفت: درصورتی که چرخه گردشگری کشور حرکت کند معیشت 30شغل مستقیم در این چرخه شامل هتل‌ها، رستوران‌ها، تاکسی‌ها، فرودگاه‌ها، بانک‌ها، مغازه‌ها، راهنمایان گردشگری و... تامین می‌شود.
رفیعی با یادآوری تعطیلی آژانس‌های خدمات گردشگری و تعدیل نیروی وسیع در صنعت گردشگری کشور در سال گذشته به‌دلیل تورم بالا و تحریم‌های شدید اقتصادی گفت: اگرچه دفاتر خدمات مسافرتی هنوز در شرایط بسیار مطلوب نیستند اما وضعیت این دفاتر در مقایسه با سال قبل بهتر است و امسال کمتر شاهد تعطیلی دفاتر خدمات مسافرتی یا تغییر شغل از صنعت گردشگری به صنایع و مشاغل دیگر بوده‌ایم.