درس‌هایی که باید از عاشورا آموخت

حجت‌الاسلام والمسلمین محسن غرویان| استاد حوزه و دانشگاه


نهضت امام حسین‌(ع) از نقطه آغاز تا عاشورای حسینی و اسارت آل الله مملو از درس‌هایی است که برای جامعه امروز ما مفید است. یکی از درس‌هایی که باید از عاشورای حسینی بیاموزیم این است که نسبت به مسائل اجتماعی و سیاسی نباید غافل بود. امام حسین(ع) نسبت به مسائل اجتماع، جامعه و سیاست حساس بودند. حکومتی که در جامعه برقرار است باید بر اساس احکام الهی و اسلام باشد و اگر حکومت ظالمانه و غیرالهی باشد انسان پیرو امام حسین(ع) باید نسبت به این مسأله قیام و اعتراض خود را 
بیان کند.
امام حسین(ع) در ضمن حرکت و قیام انقلابی خود بیانات عرفانی و اخلاقی بسیار بلندی را بیان کردند که این‌ها در کتاب «از مدینه تا کربلا» جمع‌آوری شده و جوانان می‌توانند محتوای این کتاب را مطالعه کنند. فرمایش‌های 
امام حسین(ع) از بعد عرفانی و اخلاقی بسیار سازنده است. بنابراین نگاه ما به عاشورا نباید فقط نگاه سیاسی باشد، بلکه باید نگاه عرفانی و اخلاقی و عاطفی باشد و در این بعد درس‌های زیادی از احادیث و فرمایش‌های امام حسین(ع) می‌توانیم استفاده کنیم.
نکته دیگر این‌که حادثه کربلا و عاشورا یک حادثه بسیار حماسی و عاطفی است. انواع روابط انسانی مثل رابطه برادر با برادر، رابطه خواهر با برادر، رابطه پدر و فرزند، رابطه دوست با دوست و رابطه پیرو با امام در حادثه عاشورا در یک نیم روز متجلی شده است. این روابط عاطفی و احساسی رمز ماندگاری حادثه کربلاست و اگر حادثه کربلا و عاشورا تا این حد در تاریخ مانده و اثرگذار شده برای این است که همه اقشار جامعه و سنین از جوان و نوجوان حتی طفل و مادران و پدران و برادران و خواهران همه احساس ارتباط و تعلق با حادثه عاشورا دارند و در عزاداری‌ها و مراسم بزرگداشت کربلا حضور پیدا می‌کنند. این ویژگی به ما درس می‌دهد که باید روابط عاطفی و محبت آمیز را در جامعه خودمان حفظ کنیم. در این جا باید گفت که محبت، عاطفه، احسان و تکریم دیگران و ارزش دادن به انسان‌ها نیاز شدید جامعه امروز ماست. به عنوان مثال در مراسم عاشورا و تاسوعای حسینی حس تعاون، همکاری، احسان و انفاق در وجود مردم موج می‌زند و به مستمندان کمک می‌کنند، سراغ بیماران می‌روند و از آنها دلجویی می‌کنند. اینها احساسات مقدسی است که در حادثه کربلای حسینی وجود داشت و این‌که گفته می‌شود امام حسین(ع) «مصباح الهدی و سفینه النجاه» هستند از همین جهت است.
درس دیگری که می‌توان از عاشورای حسینی آموخت در زمینه عدالت است. هم امیرالمومنین(ع) و هم امام حسین علیهم السلام حرکات سیاسی و اجتماعی خودشان را برای رسیدن به قدرت انجام نمی‌دادند، بلکه برای اقامه عدالت انجام می‌دادند. برپایی عدل و عدالت هدف اصلی امام حسین(ع) بود. ایشان برای کسب قدرت و قدرت‌طلبی قیام نکردند. این نکته باید مورد توجه مسئولان ما قرار بگیرد که این پست‌ها و منصب‌ها قدرت زودگذر است و تمام می‌شود. هدف باید برقراری عدل و عدالت در جامعه باشد.
نکته دیگر این‌که پشتوانه اصلی حکومت، مردم هستند. نظام ما هم همان طور که امام خمینی(ره) فرمودند به برکت نگاه عاشورایی و انقلاب حسینی به دست آمده و باید مردم را به عنوان پشتوانه اصلی نظام حفظ کنیم. ارتباط مردم با کربلا و امام حسین(ع) و عاشورا ضامن بقای نظام است. باید همواره این پیوند نظام با امام حسین(ع) و راه ایشان را حفظ کنیم و مردم حفظ نظام را حفظ راه کربلا و عاشورا بدانند. مسئولان نظام باید قدر احساسات پاک دینی مردم نسبت به امام حسین(ع) را بدانند و مواظب رفتار خود باشند که هر چه دارند از انقلاب حسینی و برکت عشق و تعلق خاطر مردم به نهضت امام حسین(ع) است. اینها مواردی است که به عنوان درس‌هایی از حادثه کربلا و عاشورای حسینی برای زمان خودمان استفاده کنیم.