تداوم مطالعه

سعید میرمحمدصادق ـ مستندساز و تاریخ‌پژوه

 یکی از سرگرمی‌های نوجوانان در تعطیلات تابستانی مطالعه است. طبیعی است که خانواده‌ها هم مشوق آنها برای خواندن کتاب در زمان تعطیلات مدارس باشند. اما با بازگشایی مدارس نظرات متفاوتی درباره مفید بودن مطالعات غیردرسی مطرح می‌شود. برخی پدر، مادرها – که معمولا خودشان اهل مطالعه نیستند – با تصور اینکه در زمان تحصیل هر کاری غیر از درس خواندن زائد و بی‌حاصل است، با این کار مخالفند. اما بعضی خانواده‌ها – که معمولا پدر و مادر اهل کتابند – طرفدار مطالعه حتی در زمان بازگشایی مدارسند. البته به‌شرطی که مطالعه جنبی مزاحم درس خواندن نباشد و براساس برنامه‌ریزی انجام شود.
به‌نظر می‌رسد 3عامل در این زمینه نقش اصلی را دارند. عامل اصلی و اول خود دانش‌آموز است که اگر اهل مطالعه باشد، ترجیح می‌دهد در سایر فصل‌های سال هم ارتباطش را با کتاب‌های غیردرسی حفظ کند. اگر این کار با نظارت خانواده و مشاوره مربیان و مدرسه همراه باشد می‌تواند با برطرف کردن حالت یکنواخت مطالعات درسی و افزایش اطلاعات عمومی به پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز هم کمک کند. عامل دوم، خانواده و اولیا هستند. معمولا خانواده‌هایی که در آنها مطالعه کاری رایج و عادی است، بچه‌ها حتی در زمان مدرسه هم مشکلی برای مطالعات جنبی ندارند و در مواردی به آن تشویق و ترغیب نیز می‌شوند. اما بچه‌هایی که پدر و مادر کتابخوان ندارند در چنین مواردی نیاز به راهنمایی بیشتری دارند، چراکه مطالعه کاری روزمره و همیشگی در خانه آنها نیست و طبیعتا نمی‌توانند برنامه‌ریزی خوبی برای آن داشته باشند. عامل مهم دیگر که سومین مورد در این سلسله مراتب به حساب می‌آید مدرسه است. کتابخانه مدرسه می‌تواند هم در تامین کتاب هم در برنامه‌ریزی برای مطالعه آن به دانش‌آموزان کمک کند. درصورتی‌که کتاب‌ها به روز، متناسب با سن و سال دانش‌آموزان و دارای حجم مناسبی باشند – کتاب‌هایی که مختصر و خلاصه شده‌اند، مانند فلسفه مختصر، علوم مختصر و... – در ایجاد علاقه به مطالعه مستمر نیز مؤثر خواهند بود. به هر روی باور افراد جامعه به اینکه مطالعه کاری مورد نیاز در همه فصول و در تمام سنین است، منجر به این می‌شود که همه در هر موقعیتی، زمانی را برای این کار اختصاص دهند و روند مطالعه برای آنها هرگز با خلل و توقف مواجه نشود. چنان‌که سایر امور حیاتی مانند خوردن و خوابیدن را همواره انجام می‌دهند، مطالعه هم در زندگی آنان استمرار و تداوم داشته باشد.