جامعه
دردسر‌های مهاجر پذیری برای البرز
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری: در البرز به دلیل سکونت در حاشیه شهرها، سکونتگاه‌های غیرمجاز شکل گرفته که مستعد تولید جرم است
خدیجه ستارزاده | البرز- خبرنگار
رویای یک زندگی مرفه و خیالی افراد بسیاری را از روستا و شهرهای دیگر به البرز کشانده، اما برخلاف تصور آنها با مهاجرت به این استان نه‌تنها خود با مشکلات و آسیب‌های زیادی مواجه شده‌اند، بلکه مشکلات زیادی برای دیگر شهروندان و مسئولان استانی رقم زده‌اند.
علاوه بر این نوع مهاجرت، وجود 4 زندان قزلحصار به‌عنوان بزرگ‌ترین زندان خاورمیانه، زندان کچویی فردیس، زندان رجایی‌شهر و ندامتگاه مرکزی کرج در دهه‌های گذشته، تعداد زیادی از خانواده‌های زندانیان انتقالی از شهرهای دیگر را هم مجبور به سکونت در این شهر کرده و شرایط مالی نامناسب، بیشتر آنها را که توان سکونت در شهرها را نداشتند، ناگزیر به زندگی در حاشیه شهر و سکونتگاه‌های غیرمجاز کرده است.
یکی به دلیل بیکاری در شهر خود و به امید اشتغال و درآمد خوب راهی کرج شده و اکنون در یکی از سکونتگاه‌های غیرمجاز اطراف شهر ساکن است. دیگری به دلیل زندانی شدن همسرش به جرم قاچاق مواد مخدر در یکی از زندان‌های کرج به همراه 4 فرزندش راهی این شهر شده است و اکنون با کار در خانه‌های مردم زندگی خود و بچه‌هایش را می‌گذراند و مجبور است فرزندانش را از صبح تا غروب تنها رها کند. یکی دیگر در گذشته دامدار و ساکن روستا بوده، اما به دلیل شرایط اقلیمی و کمبود آب ناچار به نقل مکان به شهر شده است. همه اینها آسیب‌های زیادی برای این افراد و دیگر شهروندان البرز ایجاد کرده است.
تبعات وجود زندان در داخل شهر
یک مددکار اجتماعی با اشاره به تبعات وجود 4 زندان در البرز می‌گوید: ساماندهی و انتقال زندان و زندانیان باید به‌صورت جدی در دستور کار مسئولان استانی و کشوری باشد تا مقداری از جرم‌خیزی البرز و همچنین مهاجرت بی‌رویه به این استان نوپا کاسته شود.
«امیرمحمود حریرچی» می‌افزاید: حتی تصور وجود داشتن زندان داخل شهر در افکار عمومی اثر منفی دارد و زندگی در اطراف کسانی که مجرم هستند، به‌ویژه برای کودکان، از بین رفتن قبح امور خلاف و جرم‌خیزی را افزایش می‌دهد. حریرچی بیان می‌کند: خانواده زندانیان یک معضل اصلی در این زمینه هستند که با مهاجرت به اطراف محدوده زندان و زندگی در سکونتگاه‌های بعضا غیررسمی، باعث می‌شوند از نظر فرهنگی مشکلاتی برای بقیه افراد پیش بیاید.
این مددکار اجتماعی با اشاره به مشکلات خانواده‌هایی که برای مثال یکی از اعضای آنها به حبس ابد محکوم شده است، می‌گوید: به طور حتم خانواده‌ای که سرپرست یا یکی از اعضای آن به دلیل جرم بزرگی به حبس ابد محکوم شده، بسیار در معرض ازهم‌گسیختگی است و اگر این افراد به شکل گروهی به یک منطقه وارد شوند و میان مردم دیگر زندگی کنند، با تاثیر منفی بر افکار عمومی می‌توانند باعث افزایش ضریب جرم‌خیزی در یک ناحیه شوند و از سوی دیگر باعث افزایش مهاجرت، حاشیه‌نشینی و مشکلاتی از قبیل کودکان کار خواهند شد.
حریرچی می‌افزاید: رسیدگی و تحت پوشش قرار دادن خانواده‌ها و به‌ویژه فرزندان زندانیان نیز امر مهم دیگری است که باید مورد توجه متولیان قرار گیرد تا از آسیب‌ها و جرایم توسط آنها کاسته و جلوگیری شود.
آسیب‌پذیری بیشتر
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری البرز با بیان این‌که البرز و تهران رتبه اول مهاجرپذیری در کشور را دارند می‌گوید: بیشتر این مهاجرت‌ها از استان‌های خوزستان، ایلام و کرمانشاه است و از دیگر استان‌ها نیز پذیرش مهاجر دارند.
وی اظهار می‌کند: علاوه بر جمعیت مهاجر، جمعیتی نیز از خانواده زندانیان و بستگان آنها به البرز مهاجرت کرده اند که از جمعیت آسیب‌پذیر و قشر کم‌درآمد جامعه هستند و همین امر باعث می‌شود در معرض آسیب‌پذیری بیشتر و ارتکاب جرم قرار گیرند.
مناطق حاشیه‌ای و تولید جرم
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری البرز اظهار می‌کند: البرز به دلیل همجواری با پایتخت و استقرار صنایع در استان، آب و هوای منطقه و موقعیت جغرافیایی، همیشه مورد توجه مهاجران بوده و در 2 دهه اخیر شاهد رشد مهاجرت به استان بوده‌ایم و این جمعیت مدام افزایش پیدا می‌کند.
«عیسی قبادی» می‌گوید: به دنبال مهاجرت، کسانی که تمکن مالی دارند در شرایط زیستی مناسبی ساکن می‌شوند، اما برخی نیز به دلیل عدم تمکن مالی به حاشیه‌های شهر و سکونتگاه‌های ارزان‌قیمت روی می‌آورند و وقتی این اتفاق می‌افتد، ناخواسته محله‌هایی شکل می‌گیرد که از امکانات اولیه زندگی و سلامت و رفاه محرومند. قبادی با بیان این‌که جمعیت زیادی در سال‌های اخیر در استان ساکن شده‌اند، می‌افزاید: به لحاظ فرهنگی پله‌های مدنیت را به‌سرعت طی کرده‌ایم، اما دچار تاخیر در فرهنگ هستیم.
وی با اشاره به این‌که تنوع خرده‌فرهنگ‌ها در استان زیاد است می‌گوید: در استان هویت واحدی شکل نگرفته و میزان همبستگی اجتماعی کافی در البرز وجود ندارد.
قبادی اظهار می‌کند: به دلیل این‌که ما اجتماعات، محله‌ها و همچنین کنترل اجتماعی به طور سنتی نداریم، فقط کنترل قهریه به واسطه قانون و دستگاه‌های قانونی اجرا می‌شود و عموما در استان جرم اتفاق می‌افتد، در نتیجه می‌تواند پناهگاه خوبی هم برای مجرمان باشد.
راهکاری برای رفع معضلات
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری البرز با بیان این‌که در البرز به دلیل سکونت در حاشیه شهرها، سکونتگاه‌های غیرمجاز شکل گرفته که مستعد تولید جرم است، می‌گوید: استانداری البرز در 2 سال گذشته اقدام به تاسیس دفاتر تسهیلگری کرده که در نقاط حاشیه‌نشین و مناطقی که دچار افت شهری هستند و سطح معیشت و زندگی مردم از متوسط شهری پایین‌تر است، مستقر شده‌اند. وی اضافه می‌کند: این دفاتر برای ایجاد توسعه ملی و انسجام گروهی و کمک به افراد آسیب‌دیده و همچنین شناخت دقیق علمی از وضعیت کالبدی و فرهنگی اجتماعی مناطقِ دچار افت شهری، به وجود آمده است.
قبادی با بیان این‌که این دفاتر توسط استانداری ایجاد شده است، می‌افزاید: ما با دستگاه‌های مختلفی مانند شهرداری، بهزیستی، نیروی انتظامی، راه و شهرسازی و ارگان‌های دخیل دیگر همکاری داریم.
قبادی با بیان این‌که تاکنون 10 منطقه خط 4 حصار، سهرابیه، اخترآباد، اسلام‌آباد، ملک‌آباد، خلج‌آباد، کلاک نو، حصارک پایین، برخی محلات کمال‌آباد مانند منطقه امیرالمومنین(ع) و شهرک گل‌ها را پوشش داده‌ایم، می‌گوید: امیدواریم این طرح سال‌های آینده در دیگر مناطق گسترش پیدا کند.
نگرانی بابت خانواده‌های زندانیان
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری البرز می‌گوید: نگرانی‌هایی بابت خانواده‌های زندانیان و نداشتن سرپرست برای آنها در مناطق اطراف زندان‌ها وجود دارد که سازمان زندان‌ها طرح توانمندی را در این مناطق اجرا کرده است. خانواده‌های زندانیان و فرزندان آنها ممکن است از حداقل امکانات شهری و اجتماعی محروم باشند که این ویژگی آنها را در معرض آسیب و خطر قرار می‌دهد.
«عیسی قبادی» در پاسخ به این پرسش که چه آماری از خانواده‌های زندانیان در استان داریم، می‌افزاید: آمار دقیقی از این خانواده‌ها نداریم، اما تحقیقات نشان می‌دهد درصدی از خانواده‌های زندانیان به‌ناچار در اطراف زندان‌ها ساکن شده‌اند که این امر شرایط بدی را برای آنها و همچنین بومیان این مناطق ایجاد کرده است.
رشد ناکافی زیرساخت‌ها
فرمانده انتظامی البرز اظهار می‌کند: مهاجرپذیری البرز در سنوات گذشته تبعات اقتصادی، اجتماعی، شهری و فرهنگی زیادی برای این استان به همراه داشته و با توجه به این‌که امکانات و زیرساخت‌های لازم متناسب با جمعیت رشد نکرده است، شاهد ناهنجاری‌هایی در استان هستیم.
به گزارش همشهری سردار «عباسعلی محمدیان» با اشاره به وجود زندان‌های کرج و مهاجرت اقوام زندانیان به این استان می‌افزاید: در کنار کمبود امکانات، جرم و آسیب‌های اجتماعی زیادی نیز متوجه مهاجران و همچنین دیگر شهروندان می‌شود. نبود شغل و درآمد برای خانواده‌های زندانیان و روی آوردن به اعتیاد و درنتیجه نیاز به تامین هزینه‌های زندگی و همچنین تامین مواد باعث ارتکاب جرایم مختلفی به‌ویژه سرقت و فروش مواد مخدر می‌شود.
وی بیان می‌کند: سیمای نامطلوب شهری، پایین بودن سطح بهداشت و سلامت جسمی و روانی، بیکاری و نبود درآمد، وجود فرهنگ‌های خاص در مناطق کوچک، تراکم جمعیت بیش از استاندارد معمول در محله‌های کم‌ظرفیت، فقدان امکانات آموزشی و فرهنگی و همچنین اعتیاد، محیط مناسبی برای کج‌روی‌ها و رشد تخلفات هستند و این وضع همیشه جای نگرانی دارد و مسئولیت نیروی انتظامی و دیگر متولیان را سنگین‌تر می‌کند.
فرمانده انتظامی البرز با بیان این‌که دید بعضی از مردم و حتی برخی مسئولان این است که برای رفع مشکلات این مناطق استان، نیروی انتظامی باید برخورد خشن داشته باشد می‌افزاید: اما نگاه و عملکرد پلیس این نبوده و راهکار حل مشکلات مناطق حاشیه‌ای و آسیب‌پذیر برخورد قهری نیست. پلیس باید کنار مردم باشد و با شناخت نیازمندی‌ها و با کمک دستگاه‌های متولی و مربوطه برای رفع معضلات اقدام
کند.
سردار محمدیان با اشاره به وجود معضلات فراوان در مناطق حاشیه‌ای تاکید می‌کند: چنانچه هر نهادی به وظایف خود به نحو مطلوب عمل کند، مشکلات را می‌توان از راه‌های اجتماعی حل کرد و پلیس تنها در شرایطی که دیگر راهی برای ارشاد و هدایت افراد (آن هم در درصد بسیار کمی از جامعه) نباشد، از جایگاه خود برای این افراد استفاده می‌کند.
در همینه زمینه :
گشتی در اقتصاد ایران
