داخلی
پرونده نجفی روی دور تند کیفرخواست، محاکمه و حالا گذشت
پایان کابوس 78روزه نجفی
محمد جعفری/روزنامه نگار
78روز پس از قتل میترا استاد به‌دست محمدعلی نجفی درحالی‌که با صدور حکم قصاص، نجفی زیر تیغ قرار داشت، یک پست اینستاگرامی سرنوشتش را تغییر و او را از چوبه دار نجات داد. «آقای محمدعلی نجفی را بخشیدیم و از خون عزیزمان گذشتیم و خرسندیم که هیچ معامله‌ای با خون آن بزرگوار نکردیم...» این مهم‌ترین بخش پستی است که مسعود، برادر میترا، بامداد دیروز در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد و از تصمیم بزرگ خانواده‌اش برای بخشش نجفی خبر‌داد.
به گزارش همشهری، محمدعلی نجفی، سیاستمدار کهنه‌کاری که قرار بود بعد از استعفا از شهرداری تهران زندگی آرامی را سپری کند، از روز 7خردادماه آنچنان طوفانی در زندگی‌اش شروع به وزیدن گرفت که او را تا ورطه نابودی کشاند. او در جریان حادثه‌ای باورنکردنی با شلیک گلوله، همسر دومش(میترا) را در حمام خانه به قتل رساند تا به گفته خودش «بزرگ‌ترین لغزش زندگی‌اش» را مرتکب شده باشد. نجفی در این 78روز، در هیبتی ظاهر شد که هیچ‌کس انتظارش را نداشت؛ چه عصر روز حادثه که به پلیس آگاهی تهران رفت و به قتل اعتراف کرد و خبرنگار صدا‌و‌سیما به‌رغم میل باطنی‌اش با او مصاحبه کرد، چه روز بعد که در دادسرای جنایی با دستبند و لباس آگاهی در حلقه خبرنگاران قرار گرفت و به سؤالات‌شان پاسخ گفت. در جریان محاکمه نجفی عکسی از او منتشر شد که شایعات زیادی درباره‌اش به گوش رسید. آنجا که او با چهره‌ای سرشار از عجز مقابل مسعود، برادر میترا قرار گرفت و آنطور که بعد مشخص شد، از او درخواست بخشش کرد. تا آن روز هیچ‌کس نجفی را آنچنان ناتوان ندیده بود. اوضاع برایش وقتی وخیم‌تر شد که قضات دادگاه استدلال‌هایش برای اثبات بی‌گناهی و غیرعمد‌بودن قتل را نپذیرفتند و او را به قصاص محکوم کردند. او روزبه‌روز به چوبه دار نزدیک و نزدیک‌تر می‌شد و در زندان شرایط نامعلومی داشت. آنچنان که هر روز شایعه‌ای درباره‌اش منتشر می‌شد و حتی خبری درخصوص انتقال وی به بیمارستان منتشر شد؛ اما از صبح دیروز ناگهان ورق در زندگی نجفی برگشت و کابوسی که از 78روز قبل در زندگی‌اش شروع شده بود، با انتشار پست مسعود استاد در اینستاگرام پایان یافت و امیدهای نجفی برای زندگی زنده شد.
بخشش در اینستاگرام
مسعود استاد، با اینکه در پرونده قتل خواهرش سمتی ندارد، اما از پدر و مادرش که اولیای دم هستند اختیار تام دارد و به گفته خودش مهیار، پسر میترا نیز تصمیم‌گیری در این پرونده را به او واگذار کرده است. او بعد از نخستین مصاحبه‌اش در دادسرای جنایی نامش بر سر زبان‌ها افتاد و صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام به مرجعی درباره اظهارنظر درخصوص قتل خواهرش تبدیل شد. از آن به بعد بود که سیل افرادی که با کنجکاوی این پرنده را دنبال می‌کردند، به صفحه مسعود سرازیر شد و شمار آنها از 40هزار نفر عبور کرد. او چند روز قبل در گفتگو با همشهری گفته بود که خواب خواهرش را دیده است. مسعود در این مصاحبه گفت: اگر نجفی را ببخشد فقط به‌خاطر شادی روح خواهرش خواهد بود.مسعود استاد در پست‌هایش وعده می‌داد که دست به افشاگری درخصوص قتل خواهرش زده و ناگفتنی‌های زیادی را بازگو خواهد کرد. اما مهم‌ترین پستش، پستی بود که ساعت5:30 دیروز منتشر کرد و در آن از بخشش نجفی خبر داد.
قصه ما به سر رسید
استاد در این پست اینستاگرامی از آنچه در این مدت بر او و خانواده‌اش گذشته، نوشته و گلایه‌های زیادی را مطرح کرده است. در بخشی از این نوشتار آمده است: «قصه ما به سر رسید، قصه‌تان بی‌غصه باد. سخت بود برایم مدیریت بچه‌ای که با جنازه خون‌آلود مادرش روبه‌رو شده بود و جامه از تن دریده بود. سخت بود برایم ضجه‌های مادری که شاید تا دیروز داماد خود را دولتمردی شریف می‌دید و امروز قاتل عزیز خود. سخت بود برایم اشک‌های پدری که همیشه فرزندان خود را از ظلم به دیگران پرهیز می‌داد و امروز سینه دخترش را هدف گلوله داماد خود می‌دید. آری، خواهرم با سلاحی کشته شده بود که قرار بود مقابل سلاح ناجوانمردان باشد.» مسعود استاد درباره نخستین رودررویی‌اش با نجفی در دادسرای جنایی اینطور نوشته است: «مرد باشوکت دیروزمان را، گرفتار در پنجه عدالت دیدم که حتی قادر به تکلم صریح دیروز نبود. پدرم زیر گوشم گفت حضرت عزرائیل توسط این مرد جان دخترم را گرفت و من تسلیم اراده خداوند هستم، مادرم نیز چشم در چشم او شد و گفت به خدا واگذارت کردم. فرزند مقتول هم از دادستان محترم تقاضای قصاص کرد. از آن پس بود که آماج حمله خبرنگاران هم‌خط سیاست‌های آن مرد قرار گرفتم.»
گلایه از وکیل معزول
اما مهم‌ترین بخش گلایه‌های استاد از وکیل سابق نجفی است. او در این‌باره نوشته است: «ناجوانمردانه‌ترین قسمت داستان این روزهای ما، زمانی شروع شد که وکیل افراد سیاسی زبردست وارد میدان شد و فراموش کرد که به‌عنوان یک بال کبوتر عدالت، باید به‌یاری قاضی بشتابد. آموزشی که این وکیل به موکل خود داد، در کنار مطبوعات مغرض، کمرمان را خرد کرد و اگر نبود توکل به خداوند متعال، شاید زبان در دهان می‌چرخید و رازهایی برملا می‌گشت و پرده از معمای چرایی قتل می‌افتاد. شما تا آنجا فرار رو به جلو فرمودید که همسر رفیق گرمابه و گلستان خود را، پرستو و در یک کلام مهدورالدم خواندید. خوشبختانه موکل شما هوشمندتر از شما بود و در جلسه دوم دادگاه، عزلتان کرد و کمترین دفاعیات شما را کان‌لم‌یکن نمود.» برادر میترا استاد در پست اینستاگرامی‌اش به تندی از حامیان حقوق زنان انتقاد کرده و نوشته است: «خواهرم در نگاه شما زن نبود که عریان در داخل حمام توسط همسرش به قتل رسید و یک کلام در موردش نگفتید؟ آیا سیاست‌تان فقط به شما اجازه می‌دهد در مورد حق تحصیل و حق کار، نفقه و سهم کابینه، وامصیبتا سر دهید؟ قتل بانوی ایرانی برایتان ارزش نداشت که از او یاد کنید؟»
معامله‌ای نکردیم
در این مدت شایعات زیادی درخصوص مسعود استاد و وابستگی‌اش به نهادهای مختلف شنیده شد که او در بخش دیگری از نوشتارش به این شایعات پاسخ گفت و نوشت: «روزی سردار گمنام و روزی سردار سپاه نام گرفتم، می‌گویم که الان نه شغلی دارم و نه رسمی که از کسی گرفته باشم. فقط فرزند روستازاده‌ای به نام کاکابرار از دیار کرمانشاهانم. از کودکی از پدر و مادرم مهرورزی آموختم و تا درجه دکتری تخصصی هوا و فضا در معتبرترین دانشگاه‌های کشور و بدون رانت تحصیل کردم و الان نیز فقط مدرس دانشگاه هستم.»
اما کلیدی‌ترین بخش از این پست در آخرین فراز آن است و همانجا که استاد نوشته که محمدعلی نجفی را بخشیده است: «به‌واسطه پادرمیانی بزرگان کرمانشاه و کشور و همچنین وکلای عزیزمان، پدرم، مادرم و مهیارمان، آقای محمدعلی نجفی را بخشیدیم و از خون عزیزمان گذشتیم و خرسندیم که هیچ معامله‌ای با خون آن بزرگوار نکردیم و امیدوارم آقای محمدعلی نجفی در این چند صباح باقی مانده، به‌دور از سیاست، به تزکیه نفس بپردازد.»
بخشش هنوز ثبت نشده است
با وجود انتشار این پست اینستاگرامی توسط مسعود استاد اما او، وکلای مدافع اولیای دم و وکیل نجفی هیچ‌یک پاسخگوی تماس‌های پی‌در‌پی خبرنگاران نبودند و ترجیح دادند سکوت کنند. با وجود این، یک منبع آگاه در این‌باره به همشهری گفت: «تا این لحظه هیچ اقدام قانونی درخصوص بخشش آقای نجفی اتفاق نیفتاده و همه‌‌چیز در حد یک پست اینستاگرامی است.» وی ادامه داد: «برای ثبت رضایت اولیای دم آنها یا باید در دفترخانه رسمی یا دادگاه و یا دادسرا حاضر شوند و رضایت‌شان به‌طور رسمی ثبت شود، اما تا امروز (چهارشنبه) چنین اتفاقی نیفتاده است و آن چیزی که منتشر شده، تصمیم خانواده استاد برای رضایت است.»
پرونده نجفی پس از رضایت
با وجود بخشش نجفی از سوی اولیای دم اما براساس قانون وی باید بار دیگر در دادگاه محاکمه شود تا قضات به جنبه عمومی جرمی که او مرتکب شده رسیدگی کنند. قاضی محمود کیخا، رئیس شعبه هفتم دادگاه کیفری یک استان تهران در گفت‌وگو با همشهری در این خصوص توضیحات بیشتری داده است.
وقتی در پرونده قتل، اولیای دم تصمیم به بخشش قاتل می‌گیرند، این تصمیم چطور باید ثبت شود؟
افرادی که بر اساس گواهی انحصار وراثت صاحب حقی از مقتول هستند و ولی‌دم محسوب می‌شوند می‌توانند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی یا با مراجعه به دادگاه اعلام رضایت کنند. این اعلام گذشت می‌تواند از سوی همه اولیای دم به‌صورت یکجا یا به شکل تک‌تک باشد.
بعد از بخشش قاتل از سوی اولیای دم چه سرنوشتی در انتظار او خواهد بود و دادگاه چه تصمیمی برای وی خواهد گرفت؟
هر جرمی 2 جنبه دارد؛ جنبه خصوصی و جنبه عمومی. تصمیم‌گیری درخصوص جنبه خصوصی بر عهده شاکی یا در پرونده‌های قتل، اولیای‌دم است و جنبه عمومی بر عهده دادگاه است و قضات دادگاه براساس فعل و جرم ارتکابی رأی صادر می‌کنند که در پرونده‌های قتل مجازات قاتل بعد از اعلام گذشت اولیای دم، بین 3 تا 10سال حبس است. قضات دادگاه برای تصمیم‌گیری درباره میزان این مجازات، شرایطی را درنظر می‌گیرند؛ ازجمله اینکه عمل مجرم چقدر به وجدان جامعه ضرر زده و به اجتماع لطمه وارد کرده است؛ مثلا یک نفر قتل فجیعی مرتکب شده یا اینکه یک کودک را به قتل رسانده است که قطعا در این موارد دادگاه مجازات شدیدی برای مرتکب در نظر خواهد گرفت.
درخصوص پرونده محمدعلی نجفی بعد از بخشش اولیای دم تکلیف 2سال حبسی که دادگاه برای اتهام حمل و نگهداری سلاح غیرمجاز برای او در نظر گرفته، چه خواهد شد؟
با اعلام بخشش اولیای دم، پرونده درخصوص قتل در دادگاه باقی خواهد ماند؛ اما درخصوص نگهداری سلاح اگر مجرم و وکلایش به رأی اعتراض نکنند، حکم قطعی خواهد شد؛ در غیر این صورت با اعتراض آنها به دیوان‌عالی کشور ارسال خواهد شد و قابل تجدید نظرخواهی است.
