نقاشی‌های مرد صحنه

فهیمه پناه‌آذر/روزنامه‌نگار


با آنکه اسماعیل خلج از دوران کودکی نقاشی می‌کرد و انشا می‌نوشت، حتی در دوران دبیرستان یکی از انشاهایش به نمایشنامه‌ تبدیل شد، اما حضور در کارگاه نمایش و آشنایی با رضا ژیان و عباس نعلبندیان، مسیر دیگری در تئاتر را برایش باز کرد.
خلج از دهه30 نمایشنامه می‌نوشت اما اوایل دهه40 بود که با حضور در یک نمایش، وارد تئاتر شد و سال45 در مجموعه تلویزیونی «حرف تو حرف» بازی کرد. سال46 به‌واسطه دوستی با نعلبندیان در نمایش «پژوهشی ژرف و سترگ و نو...» آربی اوانسیان حضور پیدا کرد و از همان زمان به کارگاه نمایش که به‌تازگی افتتاح شده بود، پیوست.
آثار خلج الهام‌گرفته از زندگی پیرامونش است. شخصیت‌هایش ملموس هستند و مصداق آنها را می‌توان در کوچه و خیابان‌ها دید و خلج در نمایشنامه‌هایش ساده می‌نویسد و همین باعث شد که خلج سبک خود را در نگارش نمایشنامه‌هایش داشته باشد. عباس نعلبندیان درباره اسماعیل خلج می‌گوید: «گفتار و رفتار آدم‌های نمایشنامه‌های خلج (این آدم‌های معمولا ساده خوب حراف که در عین حال آگاهی پوشانده در خود خاصی دارند همه، بازگوی نکته‌بینی و حساسیت بسیار او، بر آنچه در اطرافش و در دنیای کنارش می‌گذرد، هستند. نمایشنامه‌های خلج بازگوی نگاه دقیق او به آن چیزی است که «زندگی» می‌خوانیمش؛ به آن چیزی و به آن خطی است که در زندگی می‌یابد و ساده، به تفکر می‌اندازدش؛ به روابط معمولی آدم‌های معمولی؛ به چهره‌های مختلف زندگی خودمان و نیز به این امر عظیمی که «مرگ» می‌نامیمش.» 
«قمر در عقرب»، «عبید زاکانی»، «گلدونه خانم»، «زاده در تبعید، مانده در تبعید»، «کلاغ‌ها»، ‌«حالت چطوره مش رحیم»، «مستانه» و... ازجمله آثار خلج است و انتشارات قطره نیز 2سال پیش، کتاب مجموعه نمایشنامه‌های او از دهه40 تا 80 را با عنوان مجموعه آثار نمایشی اسماعیل خلج در 2جلد منتشر کرده است.  خلج علاوه بر نگارش نمایشنامه‌های متعدد، ‌نمایشنامه‌هایی را ترجمه کرده و‌ در مجموعه‌های تلویزیونی و سینمایی نیز بازی کرده است. فعالیت‌های هنری اسماعیل خلج تنها به نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی و بازیگری ختم نمی‌شود؛ سال۱۳۹۲ بود که از او مجموعه شعری با نام «کودکی و تماشای زمین» منتشر شد و حالا گالری ممیز خانه هنرمندان میزبان 16نقاشی این درام‌نویس است؛ نمایشگاهی با عنوان سایه که مروری بر 5دهه فعالیت هنری این نمایشنامه‌نویس است. نمایشگاه نقاشی اسماعیل خلج تا 29مرداد‌ماه برپاست.