الگوبرداری همدان از کاشان

حسین زندی | همدان ـ خبرنگار :


رضوان سلماسی و نرگس نورالله‌زاده، اعضای شورای اسلامی شهر همدان، به همراه تعدادی از مشاوران و کارکنان شهرداری در کنار مسعود ملکی، رئیس کمیته گردشگری شورای اسلامی شهر همدان، طی بازدیدی 2 روزه از بناهای تاریخی شهر کاشان، فرصت‌ها و تهدیدهای این حوزه را بررسی کردند. همچنین در این سفر، اعضای شورای اسلامی شهر و شهرداری شهرها 2 نشست را برگزار کردند و مباحث تخصصی حوزه شهری مورد بحث و بررسی قرار گرفت. 

نشست نخست به صورت مشترک با حضور رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر همدان با اعضای شورای شهر کاشان در محل شورای این شهر و با هدف بهره‌گیری متقابل از تجربه‌های شهرداری‌های 2 شهر در حوزه گردشگری شهری و حفظ بناهای تاریخی برگزار شد. 

ذکر این نکته ضروری است که هنوز سازوکار درستی برای حفاظت از خانه‌های تاریخی در شهر همدان وجود ندارد. تنها اتفاق مثبت در این زمینه تشکیل کمیته‌ای به ریاست رضوان سلماسی، رئیس کمیسون فرهنگی اجتماعی شورای شهر همدان، و جمعی از علاقه‌مندان به میراث فرهنگی و کارکنان شهرداری است.

این جمع برای بهره‌گیری از تجربه‌های موفق شهرهای دیگر به کاشان سفر کردند تا برای حفاظت از خانه‌های تاریخی و خانه‌های واجد ارزش تاریخی سازوکاری مناسب تهیه کنند، چراکه این بناها در همدان وضعیت مناسبی ندارند. حتی بانک اطلاعاتی دقیقی در این حوزه چه در میراث فرهنگی و چه در شهرداری نداریم. 


‌ تجربه‌های موفق کاشان

علی رسول‌زاده، رئیس شورای اسلامی شهر کاشان، در این نشست گفت: در سال‌های اخیر بیش از ۳۰۰ خانه تاریخی در کاشان مرمت شده و به بهره‌برداری رسیده است. امروز نیز حدود ۵۰ بنای تاریخی در حال بازسازی و مرمت است. 

رضوان سلماسی، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر همدان، نیز در این نشست بیان کرد: همدان در زمینه میراث فرهنگی ظرفیت بسیار بالایی دارد. صدها خانه باارزش داریم اما در حوزه حفظ و مرمت در آغاز راه و دنبال راهی برای جذب سرمایه‌گذار و تشویق شهروندان همدانی برای حفاظت و بهره‌برداری از خانه‌های تاریخی هستیم. بنابراین علاقه‌مندیم از تجربه‌های موفق شهرداری کاشان الگو بگیریم. 

وی الگوی مدیریت مشارکتی و استفاده از ظرفیت معتمدان محلی را در رفع بسیاری از چالش‌های مدیریت شهری موثر دانست و افزود: نگرش مبتنی بر این نوع مدیریت یعنی نگاه محله‌محور و استفاده از توان مردمی در اداره شهر که توسط شهرداری کاشان اجرا می‌شود، می‌تواند الگوی مناسبی برای مدیران شهر همدان باشد. 

سلماسی از پیشنهاد مدیر گردشگری شهرداری کاشان مبنی بر خواهرخواندگی و برگزاری هفته‌های فرهنگی مشترک استقبال کرد و گفت: علاوه بر این اتفاقات مشترک فرهنگی، سرمایه‌گذاری‌های مشترک نیز می‌تواند در دستور کار این 2 شهر نزدیک از لحاظ فرهنگی و تاریخی قرار گیرد. استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری مشترک در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری مورد قبول ماست و باید به دقت بررسی شود. 

مسعود ملکی، رئیس کمیته گردشگری شورای شهر همدان، در این نشست تپه‌های سیلک را به تنهایی یک تاریخ خواند و با اشاره به تلاش‌ها برای حفظ این اصالت و تاریخ توضیح داد: کاشان و مردمانش به این باور رسیده‌اند که بافت‌های کهن باید زنده بماند و به مفهوم چندگانه خانه ایرانی به عنوان خانه‌ای امن پی برده‌اند. 


‌ الگوسازی

محمدمهدی هوشمندی، مدیرعامل عمران و احیای بافت تاریخی کاشان، نیز در این نشست مشترک خاطرنشان کرد: الگوسازی کاشان را نجات داد. شاید ما هم در دهه ۸۰ می‌گفتیم بسیاری از کارها وظیفه شهرداری نیست، اما امروز پاسخ خود را گرفته‌ایم و شهر ما به عنوان یک شهر تاریخی و گردشگری پذیرفته شده است. 

وی افزود: الگوسازی باید درست انجام شود تا مردم ما را باور کنند. پس اگر شهرداری همدان هم ۵ خانه تاریخی را تملک و مرمت کند و به بهره‌برداری برساند، متضرر نخواهد شد. بدین‌ترتیب مردم ارزش آثار تاریخی را می‌دانند و در نتیجه در همدان هم مانند کاشان اتفاقات خوبی می‌افتد. اگر می‌خواهیم همدانی‌ها ترغیب شوند باید شهرداری پیشقدم شود.


‌اهمیت مشارکت شهروندان

نشست دوم نیز با حضور شهردار کاشان و معاون‌های این نهاد به همراه مهمانان همدانی در محل شهرداری کاشان برگزار شد و فرصت‌های مشترک 2 شهر تاریخی مورد بررسی قرار گرفت. 

حسینعلی وکیل، نایب‌رئیس شورای اسلامی شهر کاشان، در این نشست در خصوص اهمیت مرمت و بازسازی بناهای تاریخی گفت: فرصت بزرگ ما در کاشان مشارکت شهروندان در مرمت بناهای تاریخی بود. این همراهی و همکاری ریشه در تاریخ کاشان دارد، چراکه کاشان را مردم ساخته‌اند و با وجود تاریخ 7 هزار ساله پایتخت نبوده است. اما نقطه قوت کاشان حضور و مشارکت شهروندان در حوزه مدیریت شهری است. 

سعید ابریشمی‌راد، شهردار کاشان، نیز اظهار کرد: در دهه 70 شهرداری 5 خانه تاریخی را مرمت کرد و شهروندان به این کار تشویق شدند. امروز 300 خانه تاریخی مرمت و بازسازی شده و 50 خانه نیز در دست بازسازی است. فاصله عدد 5 تا 295 زیاد است و نسبت مشارکت مردم با شهرداری را نشان می‌دهد. بنابراین شهروندان بالاتر از مدیریت شهری قرار دارند اما قدم نخست را باید مدیران شهری بردارند. 

وی ادامه داد: شهرداری در سرمایه‌گذاری برای مرمت خانه‌های تاریخی هیچ‌وقت ضرر نمی‌کند، چون وقتی شهرداری به این موضوع توجه می‌کند برای آن ارزش افزوده ایجاد خواهد کرد و سود آن برای شهرداری است. ما با این رویکرد به مدیریت شهری نگاه می‌کنیم. 

در نشست مشترک مدیران شهری کاشان و اعضای شورای اسلامی شهر همدان ابریشمی‌راد، شهردار کاشان، نشان شهر ملی نساجی را به سلماسی، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر همدان، اعطا کرد. 


بافت‌های تاریخی متمرکز

عضو کمیته گردشگری شهرداری و کارشناس معماری سازمان عمران و بازآفرینی همدان در نشست با مسئولان شهری کاشان با اشاره به این‌که در همدان بافت‌های متمرکز تقریبا از دست رفته‌اند، گفت: بازار قدیمی همدان فقط این تمرکز را دارد و ‌بقیه بیشتر به صورت تک‌بناست. 
محمدطاهر طاهری سفر به کاشان را در حقیقت کلاس درسی برای آموختن دانست و افزود: کاشانی‌ها چندین قدم در مبحث حفظ و مرمت خانه‌های تاریخی جلوترند و ما امیدواریم با انتقال این تجربیات گامی ارزشمند در این زمینه برداریم.