افزایش دوبرابری اعتبار طرح‌های آبخیزداری

   ابتدای فروردین‌ امسال بارش‌های سیل‌آسا و وقوع سیل در برخی استان‌های کشور موجب خسارت‌های سنگین به ساختمان‌ها، تاسیسات زیرساختی، باغ‌ها و مزارع کشاورزی شد؛ خسارت‌هایی که با اجرای طرح‌های آبخیزداری می‌توان آنها را تا حد قابل قبولی کاهش داد.  به گزارش ایسنا، آبخیزداری یکی از روش‌‌های مناسب برای مدیریت صحیح منابع آب و خاک است. با گذشت حدود 70 سال از اولین اقدامات انجام شده در حوضه آبخیزداری کشور، هنوز اهمیت آن به خوبی مشخص نشده است. 
طی سال‌های اخیر با وجود اعتبارات تخصیص یافته همچنان شاهد تخریب منابع آب و خاک هستیم. شناخت حوضه آبخیزداری و مسائل مربوط به آن، همچنین اولویت‌بندی برای اجرای طرح‌های آبخیزداری متناسب با ظرفیت‌های موجود در کشور از ضرورت‌هاست. با آبخیزداری می‌توان منابع آب و خاک را احیا کرد و به جنگ با خشکسالی و کم‌آبی و پدیده بیابان‌زایی رفت. 


اختصاص اعتبار مناسب

آبخیزداری و آبخوان‌داری از اقدامات موثر در حفظ منابع آبی هستند و در سال‌های اخیر مورد تاکید مقام معظم رهبری واقع شده‌اند. سال گذشته 200 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی به دستور مقام معظم رهبری به این 2 اختصاص یافت. 
«علی‌محمد محمدی» معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اختصاص ۳۲۰ میلیارد ریال از محل صندوق توسعه ملی برای طرح‌های آبخیزداری استان طی سال جاری اظهار کرد: این میزان اعتبار نسبت به سال گذشته 2 برابر افزایش داشته و در 3 بخش مکانیک، بیومکانیک و بیولوژیک به منظور اجرای طرح‌های آبخیزداری، حفاظت اراضی برای اجرای طرح‌های کاداستر و آفت‌زدایی، حفاظت فیزیکی شامل گشت و مراقبت، پیشگیری از حریق، مدیریت چرای دام، جنگل و مرتع و آموزش و ترویج هزینه می‌شود. 

وی تصریح کرد: سال گذشته بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار از صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح‌های آبخیزداری به استان اختصاص داده شد. این اعتبار برای اجرای ۱۲۰ طرح در ۳۰ حوضه آبخیز استان و ۲۰۰ هزار هکتار هزینه شد. 


مزایای اجرای طرح‌های آبخیزداری

این مسئول بیان کرد: طرح‌های آبخیزداری در راستای کاهش رواناب‌ها، جلوگیری از سیل و فرسایش خاک، همچنین کاهش میزان تخریب‌ منابع طبیعی و گسترش پوشش گیاهی اجرا می‌شوند.  محمدی با اشاره به پیشروی بیابان در برخی مناطق استان افزود: از بین رفتن پوشش گیاهی، حضور دام مازاد در مراتع و مدیریت نکردن دام در آن، بهره‌برداری بیش از حد از عرصه‌های جنگلی و مرتعی، تغییر کاربری عرصه‌های طبیعی به منظور مصارف کشاورزی و اجرای طرح‌های صنعتی و عمرانی از مهم‌ترین عوامل بیابانی شدن مراتع و جنگل‌های استان هستند. 
«مهدی پژوهش» عضو هیات علمی گروه منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد هم با اشاره به این‌که آبخیزداری به معنای جلوگیری از روان‌ شدن آب است، گفت: آبخیزداری علمی است که در دنیا ثابت کرده می‌تواند جلوی سیلاب‌ها و خسارت‌های ناشی از آنها و همچنین رواناب‌ها‌ را بگیرد. 

 وی افزود: استان‌هایی که در مناطق شیبدار و کوهستانی قرار دارند و آب استان‌های جلگه‌ای و مناطق کم‌ارتفاع را تامین می‌کنند، معمولا از استان‌های هدف برای اجرای طرح‌های آبخیزداری هستند. 
پژوهش با بیان این‌که قبل از انقلاب اسلامی طرح‌های آبخیزداری بسیار زیادی در کشور انجام شد، تصریح کرد: در چهارمحال و بختیاری طرح حفاظت از خاک در منطقه ایستگاه تحقیقات حفاظت آب و خاک دوتو اجرا شده است. هدف از اجرای چنین طرح‌هایی جلوگیری از هدررفت آب و از بین رفتن خاک است. 
وی گفت: در طول 10 سال گذشته به واسطه تغییرات آب و هوایی، تغییر شکل بارش و خشکی رودخانه‌ها تصمیمات درستی در راستای مهار آب‌ها و سیلاب‌ها با دوره بازگشت طولانی گرفته نشده است. 
 

   حمایت دولت از طرح‌های آبخیزداری

عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد بیان کرد: متاسفانه به دلیل چرای بیش از حد دام، لگدکوب شدن خاک توسط دام و قطع درختان برای تامین هیزم، فرسایش خاک ایجاد شده که در استان‌های ایلام، لرستان و چهارمحال و بختیاری نمود بیشتری داشته است.  «مهدی پژوهش» ادامه داد: به علت بارش‌های ابتدای سال به دلیل نبود پوشش و زبری در سطح خاک شاهد وقوع سیلاب‌هایی در استان‌های مختلف بودیم. در چهارمحال و بختیاری نیز شهرستان‌های کوهرنگ، اردل و بخشی از بازفت تحت تاثیر قرار گرفتند. 
عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد افزود: دولت باید به آبخیزداری در استان‌های زاگرس‌نشین توجه ویژه‌ای داشته باشد، همچنین اختصاص بودجه‌ای برای احداث کشت‌های بیولوژیک و مکمل، حفاظت‌های مکانیکی از جمله احداث بند، سد، گابیون و بانکت در استان‌های کوهستانی و زاگرس‌نشین، توجه به آمایش سرزمین و حفاظت از منابع طبیعی باید مدنظر قرار گیرد.  وی بیان کرد: اگر آب تولیدی چهارمحال و بختیاری در اختیار خودش قرار گیرد، قطعا این استان در زمینه تولید، گردشگری و جذب توریست موفق خواهد شد.