امیدواری به تهران دوچرخه‌سوار

سیدمحمد فخار/ خبر‌نگار
این روزها دوچرخه در شهرهای بزرگ جهان درحال تبدیل شدن به اصلی‌ترین وسیله حمل‌و‌نقل میان‌فاصله‌ای است.

بر مبنای طراحی‌ها و برنامه‌ریزی‌های شهری،  دوچرخه سهم بزرگی در آینده سفرهای شهری خواهد داشت. در تهران چندی ‌است به دوچرخه در حمل‌ونقل شهری توجه شده است.

گسترش دوچرخه‌سواری البته در کلانشهرها با موانع زیادی روبه‌روست. علاوه بر اینکه باید برای توسعه زیرساخت‌های فیزیکی و کالبدی آن برنامه‌ریزی کرد و موانع فرهنگی دوچرخه‌سواری نیز باید رفع شود. بانوان که پایه اصلی طرح‌های فرهنگی اجتماعی شهر هستند،  با این گام می‌توانند با این وسیله تردد داشته باشند. از سوی دیگر گره خوردن سلامت شهروندی به کم‌تحرکی موضوعی است که با دوچرخه‌سواری بهبود می‌یابد و در این شرایط می‌توان به افق شهر دوچرخه‌سوار امیدوار بود.

تجربه‌ای در شرق
در شهر سئول کره‌جنوبی،  تا سال آینده برنامه جامع ساخت جاده و راه مخصوص کسانی که بخواهند از دوچرخه استفاده کنند طراحی و اجرا خواهد شد. بر مبنای این طرح که به اسم CRT (cycle rapid transportation) شناخته می‌شود،  انقلابی در حمل‌ونقل سئول به‌وجود خواهد آمد.در این طرح قرار است در جنوب سئول 5مسیر در مرکز شهر و 6مسیر در شمال جمعاً به طول 120 کیلومتر تاسیس شود. همچنین مسیرهای قدیمی و سیستم کهنه کنار جاده‌ای برای استفاده از دوچرخه به‌کلی برچیده می‌شود زیرا آن سیستم بیشترین خطر را برای جان شهروندان داشته است. در سیستم جدید جاده‌های مخصوص دوچرخه برای کسانی که از این وسیله استفاده خواهند کرد کاملا جدا از خیابان‌های اصلی است و دوچرخه‌سوار با خیالی راحت و آسوده از این وسیله نقلیه استفاده خواهد کرد. با ساخت این جاده‌ها،  مسافت جنوبی‌ترین نقطه شهر سئول تا شمال این شهر به طول تقریبا 40کیلومتر را در 30 دقیقه می‌توان با دوچرخه طی کرد. همچنین مسیرها به گونه‌ای طراحی شده که طول،  عرض و ارتفاع آن دوچرخه‌سوار را خسته نکند. هم‌اکنون به‌طور متوسط در هر خیابان 4لاین به اتومبیل‌های سواری اختصاص داشته و یک خط ویژه نیز برای بی‌آر‌تی طراحی شده است؛ در طرح جدید یک مسیر از خیابان برای اتومبیل حذف و اتوبوس‌های بی‌آر‌تی در خطوط عادی حرکت خواهند کرد و خط ویژه بی‌آر‌تی مختص دوچرخه خواهد شد. این اقدام باعث کاهش بار ترافیکی در شهر می‌شود البته به موازات اعلام این برنامه مدرن تبلیغات وسیع برای اجرای این طرح و مزایای استفاده از دوچرخه برای سلامتی انسان انجام می‌گیرد؛ بدون تردید با این اقدامات تاثیرگذار در آینده دوچرخه یکی از اصلی‌ترین وسایل حمل‌ونقل در کشور کره‌جنوبی خواهد شد.



حرکت به سمت شهر دوچرخه‌سوار
در شهرهای بزرگ جهان،  شهروندان در حال کشف مزایای دوچرخه‌سواری هستند. شهرها نیز با ساختن زیرساخت‌هایی برای دوچرخه سوارها و امنیت آنها به این نیاز پاسخ می‌دهند. حرکت به سوی افزایش دوچرخه‌سواری و ارتقای کیفیت زندگی شهری یکی از مهم‌ترین حرکت‌ها در شهرنشینی جهان است. البته همه شهرها نیز در این مورد مساوی نیستند. برخی از آنها بسیار پیشرو بوده و برخی مثل تهران هنوز عقب هستند. البته در کشور ما براساس برنامه ششم توسعه به‌عنوان یک سند بالادستی قرار است افزایش سهم دوچرخه در مدهای حمل‌ونقلی موجود،  مد نظر برنامه‌ریزان قرار گیرد.



الگوهای دوچرخه
شرایط اقتصادی نیز حامی ایده دوچرخه‌سواری است. در پایتخت دانمارک،  دوچرخه‌سواری موجب ذخیره ۲۶۰ میلیون دلار هزینه‌های سلامت شهروندی در سال می‌شود. این در حالی است که این شهر در یک دهه گذشته ۱۵۰میلیون دلار در زیرساخت‌ها و تسهیلات دوچرخه در شهر سرمایه‌گذاری کرده و چند برابر آن را توانسته طی سال‌های اخیر برداشت کند. هم اکنون این شهر در کنار اوترشت مقام دوم و آمستردام از هلند برترین شهرهای دوچرخه جهان هستند. همچنین اوسلو،  مونیخ،  هلسینکی،  توکیو و مونترال نیز در لیست کلانشهرهای پیشرفته استفاده از دوچرخه قرار گرفته‌اند. از سویی آمستردام (هلند) یکی از مشهورترین شهرهای دوستدار دوچرخه در جهان است که رقابت تنگاتنگی با شهر اوترشت (هلند) دارد.

آمستردام در چند سال گذشته به دلیل رشد محبوبیت اسکوتر در توسعه دوچرخه‌سواری درجا زده است. با این حال دارای پروژه‌های دوچرخه‌سواری شهری بسیار قابل‌توجهی است و شبکه دوچرخه‌راه‌ها، مراکز مهم شهری و توریستی را به هم وصل می‌کند. ۵۰ سال پیش آمستردام از نظر ترافیک، آلودگی صوتی و تصادفات به تهران امروز شباهت داشت اما امروزه دوچرخه‌راه‌ها، مسیرهای بدون مانع و پیوسته‌ای هستند که برای کودکان و سالمندان از ایمنی خوبی برخوردارند به همین دلیل دوچرخه‌سواری در همه سنین در شهر به چشم می‌خورد. در سراسر هلند بیش از ۳۵هزار کیلومتر مسیر دوچرخه وجود دارد. اوترشت یکی از کوچک‌ترین شهرها در این لیست محسوب می‌شود که رتبه سوم را به خود اختصاص داده و به‌صورتی منحصر به فرد به توسعه دوچرخه‌سواری پرداخته است. در این شهر ۱۲۰۰۰ محل پارک دوچرخه وجود دارد و ساخت ۳۳ هزار پارکینگ دیگر تا سال ۲۰۲۰ پیش‌بینی شده است. در فرانسه شهرهای استراسبورگ،  پاریس،  باردو و نانت در این زمینه پیشرفت زیادی کردند. در استراسبورگ استفاده از دوچرخه ۱۶درصد از سهم کل ترددهای روزانه است و دوچرخه‌های عمومی در خیابان‌های شهر به وفور دیده می‌شوند. در باردو نیز سال ۲۰۱۶ برنامه شهر دوچرخه با ۸۴‌میلیون دلار سرمایه‌گذاری آغاز شده است. در آسیا نیز شهرهای کیوتوی ژاپن،  پکن چین،  کائوسیونگ تایوان و سنگاپور پیشرفت جدی داشته‌اند و بالای 10‌درصد ترددهای شهری با دوچرخه صورت می‌گیرد اما ایده اصلی استفاده از دوچرخه در آسیا،  حضور در طبقه پایین و نشانه منزلت پایین دوچرخه‌سوار است اما این نگاه برای پیشرفت در ایران باید با اصلاح جدی مواجه شود.

  دعوت از هیات دولت برای سه‌شنبه‌های بدون خودرو
2 هفته پیش شهردار تهران در یکی از سه‌شنبه‌های بدون خودرو، از هیات دولت خواست به کمپین سه‌شنبه‌های بدون خودرو بپیوندند.  آذری جهرمی هفته پیش این پیشنهاد را پذیرفت و با حناچی از میدان توحید تا پارک شهر رکاب زد و در پایان وزیر دفاع و معاون فناوری رئیس‌جمهور را به این کمپین دعوت کرد. همچنین در یکی از سه‌شنبه‌های ماه گذشته،  رئیس قوه قضاییه نیز با مترو در تهران تردد کرد. حال باید دید کمپین سه‌شنبه‌های بدون خودرو که این روزها طرفداران زیادی میان شهروندان پیدا کرده،  در سه‌شنبه‌ بدون خودروی دیگر چه اندازه از سوی مسئولان دولتی جدی گرفته می‌شود.