بازگشت شیرشاه در هیاهوی منتقدان

آرش نهاوندی _ روزنامه‌نگار

«شیرشاه» اثر جاناتان فاورو و تولید والت دیزنی در 19ژوئیه 2019(28تیر 98) در آمریکا اکران خواهد شد. این فیلم بازسازی نسخه سینمایی، فیلم معروف ‌انیمیشنی  (1994ساخته راجر آلرز) شیرشاه است که 25سال از نمایش موفقیت‌آمیز آن می‌گذرد. پیش‌بینی شده نسخه سینمایی شیرشاه در چین 50 تا 60میلیون دلار فروش کند. جاناتان فاورو این بار اما با استفاده از تکنولوژی نوین رایانه‌ای یک فیلم سه‌بعدی از داستان شیرشاه که گفته می‌شود الهام‌گرفته از هاملت شکسپیر است، روانه سالن‌های سینما می‌کند. شیرشاه داستان بچه شیری است که پدرش بر اثر حادثه‌ای که عمویش پیش آورده جان خود را از دست می‌دهد. در نتیجه این حادثه این بچه‌شیر که سیمبا نام دارد، آواره جنگل‌ها می‌شود و عمویش به جای وی فرمانروایی سرزمین حیوانات را در منطقه‌ای از آفریقا در دست می‌گیرد. 

حمله منتقدان به شیرشاه جدید
با وجود تمجید منتقدان از جلوه‌های بصری فیلم شیرشاه و استفاده بهینه از تکنولوژی برای بازسازی فیلم کارتونی شیرشاه و تبدیل آن به یک فیلم واقعی و همچنین تمجید از گویندگان این فیلم و به‌ویژه بیانسه که در این فیلم در نقش یکی از شیرها آواز‌خوانی می‌کند، نقدها از نظر محتوایی به این فیلم بسیار تند بوده است. مضمون بسیاری از نقدها به این فیلم انحراف بیش از حد از خط داستان اصلی آن است.  در واقع این فیلم را بسیاری فیلمی غیروفادار به نسخه کارتونی اصلی ارزیابی کرده‌اند‌ و همچنین منتقدان به لحاظ محتوایی فیلم شیرشاه را به این صورت و بدون افزودن خط داستانی جدید به نسخه اولیه آن فاجعه‌بار دانسته‌اند. برخی ‌منتقدان نیز نسخه بازسازی‌شده فیلم شیرشاه را نوعی ولخرجی دانسته‌اند. یکی از نویسندگان ووکس درباره این فیلم می‌گوید: برخلاف فیلم دامبو که سازندگان آن به‌طور واضح طرح سازندگان نسخه اصلی دامبو (1941) را کنار زدند، نسخه جدید شیر‌شاه به غیر از نشان‌دادن وقایع به‌طور غیرمعمول و تکان‌دهنده نوآوری جدیدی نداشت.  دیوید ارلیچ، منتقد ایندی‌وایر درباره فیلم جدید شیرشاه می‌گوید: این فیلم یک فیلم خیالی واهی بی‌روح است که در آن چیزی بیش از یک نمایش درخشان بیش از حد تکنولوژیک به چشم نمی‌خورد. این فیلم به لحاظ شکلی و بصری بسیار خوش‌ساخت است اما به لحاظ محتوایی فیلمی است که نشان از ورشکستگی یک استودیوی فیلمسازی‌ (والت دیزنی) دارد. 

در هفته‌نامه اینترتینمنت ویکلی، منتقدان به این مسئله اشاره کرده‌اند که شیرشاه پر‌زرق‌و‌برق است اما ساخت آن غیرضروری بود. این تصوری است که بسیاری از منتقدان از آن دارند. اما در این هفته‌نامه همچنین به این نکته اشاره شده که مهم نیست نظر منتقدان درباره این فیلم چیست، آنچه مهم است، این فیلم به‌دلیل عامل نوستالژیک (خاطره‌انگیز بودن) و ارجاعاتی که مخاطب به فیلم کارتونی اصلی خواهد کرد، بسیار فروش می‌کند. گفتنی است در فهرست پیش‌فروش فیلم‌ها در فاندانگو (کمپانی اینترنتی بلیت‌فروشی در آمریکا)، فیلم شیر‌شاه پس از فیلم «انتقام‌جویان: پایان بازی» دومین فیلمی است که بیشترین بلیت پیش‌فروش شده پیش از اکران را نصیب خود کرده است.  سایت‌های روتن تومیتوز و متاکریتیک هم که بازتاب‌دهنده نظر منتقدان هستند، در مجموع ارزیابی چندان مطلوبی از فیلم شیرشاه ارائه نمی‌دهند. فیلم شیرشاه در سایت روتن تومیتوز توانسته از مجموع نظر 123منتقد 59درصد امتیاز کسب کند. شیرشاه در متاکریتیک نیز با استناد به‌نظر 38منتقد از مجموع 100امتیاز 57امتیاز کسب کرده است.

تفاوت‌های شیرشاه جدید با نسخه کارتونی

صدای بازیگران
به‌دلیل گذر زمان زیاد از ساخت نسخه اولیه، برخی از صدا‌گذاران این فیلم نظیر جاناتان تیلور دیگر مناسب گویندگی این فیلم نبودند چرا‌که دیگر کم‌سن‌وسال نبودند. تمامی بازیگرانی که در نقش توله‌شیرها صدای بچگانه از خود در‌می‌آوردند، در نسخه جدید دیگر حضور ندارند. صداگذاران فیلم اولیه شخصیت‌های هنری مطرح و محبوبی نظیر ناتان لین، روان آتکینسون و ووپی گولدبرگ بودند. دونالد گالور، بیلی ایچر، ست‌روگن، جان اولیور، چیتول اجیفور و بیانسه جزو تیم گویندگان فیلم جدید شیرشاه هستند که این امر نشان می‌دهد سازندگان نسخه جدید، پول بسیاری را صرف استخدام گویندگان برای نسخه جدید شیرشاه کرده‌اند.

مدت زمان نمایش فیلم
نسخه اولیه کارتونی این فیلم چیزی در حد استاندارد و 88دقیقه ‌ بود؛ درحالی‌که نسخه جدید 118دقیقه است. جاناتان فاورو درباره طولانی‌تر‌شدن نسخه جدید می‌گوید: در فیلم شیرشاه خیلی از صحنه‌ها وجود دارد که در نسخه اصلی کارتونی وجود نداشت. 

نگاه واقع‌گرایانه‌تر
در نسخه‌های جدید بازسازی‌شده فیلم علاءالدین یا زشت و زیبا، شخصیت‌های خیالی و کارتونی زیادی در کنار شخصیت‌های واقعی به ایفای نقش پرداختند. به گفته فاورو اما در فیلم جدید شیرشاه هر محیطی و هر لوکیشنی از این فیلم در آفریقا فیلمبرداری شده و سپس توسط رایانه تغییراتی در آن ایجاد شده تا با صحنه‌های فیلم انطباق پیدا کند. هر اجرا در این فیلم نیز بر مبنای حرکات واقعی، فریم به فریم فیلمبرداری شده است.

سیمبای جوان
از نسخه اصلی کارتونی شیرشاه (1994) 2فیلم دیگر که به نوعی دنباله آن تلقی می‌شوند، ساخته شده است؛ یکی به نام‌ «شیرشاه ۲: پادشاهی سیمبا» و دیگری موسوم به «شیرشاه ۳». در سال ۲۰۱۲ این فیلم به‌صورت سه‌بعدی دوباره اکران شد و باز هم به فروش بالایی دست یافت. این فیلم از نگاه انجمن فیلم آمریکا، یکی از ۱۰ فیلم انیمیشن برتر جهان محسوب می‌شود. موسیقی این اثر توسط آهنگساز معروف، التون جان ساخته شده، شعر آن توسط تیم رایس گفته شده و تنظیم آن نیز توسط هانس زیمر انجام شده‌است. این فیلم در سال 1995برنده جایزه اسکار در رشته بهترین موسیقی متن و بهترین موسیقی غیراقتباسی شده ‌است.