شورایاری؛ فرصتی که مردم به مدیریت شهری می‌دهند

حامد فوقانی/ خبرنگار
شورایاری‌ بهترین فرصت برای مدیریت شهری است تا اداره شهر را از محله‌ها‌ دنبال کند؛ یعنی برآورده‌سازی انتظارات شهروندی از کف کوچه‌ها و خیابان‌ها شهری؛ یعنی حرکت در مسیر پایین به بالا در هرم مدیریتی. اینگونه شهروندان فرصتی را در اختیار مدیریت شهری قرار می‌دهند تا شهرداری و شورا بتوانند هم درست‌تر به وظیفه‌های خود رسیدگی کنند و هم ‌بهتر از نیازهای محلات شهر با‌خبر شوند. از سوی دیگر، شوراهای محلی، تعلق خاطر محلی و احساس قرابت با هم‌محله‌ای‌ها را تقویت می‌کند و مقدمات تشکیل حکومت‌های محلی را فراهم می‌کند. این راهی منطقی است تا شوراهای شهر از دل شورایاران شکل بگیرند.

بر این اساس و با نزدیک‌‌شدن به انتخابات پنجمین دوره شورایاری‌های محلات شهر تهران، تعدادی از اعضای شورای شهر، تأکید می‌کنند تا شهروندان از فرصتی که می‌توانند با شرکت در انتخابات پیش‌روی مدیریت شهری قرار دهند، غافل نشوند. این انتخابات قرار است 4مرداد برگزار شود و آرش حسینی میلانی، نایب‌رئیس ستاد شورایاری‌ها به‌تازگی توییت کرده: «تشکیل #شورایاری‌‌‌ها امتیاز مدیریت شهری به شهروندان نیست؛ فرصتی است که شهروندان برای اداره بهتر شهر به #مدیریت‌_شهری می‌دهند. بهره‌گیری بهتر و مؤثرتر از این فرصت وظیفه مجموعه مدیریت شهری است.» درحالی‌که علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران، به نکته دیگری در باب اهمیت شورایاری‌ها اشاره کرده و در صفحه توییتر خود نوشته: «به گمانم این نکته که اعضای شورا‌- مانند نمایندگان مجلس- حوزه انتخابیه ندارند، یکی از دلایل اهمیت شورایاری‌هاست. قانون شوراها اینگونه نیست که اعضای شورا بر مبنای محله و منطقه انتخاب شوند. حسن و عیب این ساختار بحثی دیگر است، اما در این شرایط، شورایاری حرکت به سمت عدالت محله‌ای است.»

اعطا بر این نظر است که حالا که اعضای شورا در شهرها مشخص نیست که جدا از بحث کلان، دقیقا باید پیگیر امورات کدام منطقه، ناحیه یا محله باشند، در عوض شورایاران می‌توانند‌ نیازهای محله‌ای را دنبال کنند؛ چراکه 9شورایار در هر محله، نماینده آن محله به شمار می‌روند و ایده‌ها و صدای شهروندان را به رده‌های بالاتر می‌رسانند. یک کارشناس حوزه جامعه‌شناسی نیز در رابطه با اهمیت فعالیت شورایاران به همشهری گفت: «تقریبا دریک قیاس کلی می‌توان شورایاری‌ها را مدل کوچک‌تر و محله‌ای همان شورای شهر در مقیاس محله‌ای قلمداد کرد البته با تفاوت‌هایی ‌نزدیک به شورای محله.» محمدرضا طالبی‌نژاد، دکترای جامعه‌شناسی اعتقاد دارد که برخلاف برخی تصورات و القائات، بر مبنای اساسنامه موجود، شورایاری نهاد بی‌اختیار و خنثی نیست‌ و البته اساسنامه می‌توانسته بهتر از این باشد. او با بیان اینکه بخشی از وظایف و اختیارات شورایاری‌ها از نوع برنامه‌ریزی  و تصمیم‌سازی‌ در مقیاس محله است، افزود: «موضوع چگونگی ایفای نقش شورایاری‌ها در بحث مدیریت محله و سراهای محلات اگرچه در آیین‌نامه جداگانه‌ای مشخص شده و اعضای شورایاری محله را بخشی از اعضای امنای محله می‌داند اما جا داشت که در اصلاحات اساسنامه، شفاف‌تر و بیشتر به آن پرداخته می‌شد. با وجود این، نه‌تنها اینگونه نشد، بلکه با افزودن تبصره‌ای کلی که عدم‌دخالت شورایاری‌ها در امور اجرایی شهرداری و شورای شهر را به عدم‌دخالت در امور مالی و اجرایی مدیریت محله نیز تسری می‌دهد، یکی از مسائل و مناقشه‌های جدی شکل گرفته است؛ بدون اینکه تعریفی دقیق از امور اجرایی و داخلی ارائه شود.»

به هر ترتیب، شورایاری‌ها می‌توانند زنجیره ارتباطی میان شهروندان و شهرداری و شورای شهر را تکمیل کنند و فرصتی را به مدیریت شهری بدهند تا از ظرفیت‌های شهروندی بهره ببرند. در این راستا سیدابراهیم امینی، نایب‌رئیس شورای شهر تهران دیروز در سخنانی پیش از خطبه‌های نمازجمعه کن، گفت: «شوراها در دنیا به‌عنوان پارلمان محلی مورد توجه خاص هستند. شورایاری در تهران به‌عنوان حلقه ارتباطی محلات با شهرداری و شورای شهر اهمیت دارند و مبنای توسعه محله‌محور به‌شمار می‌آیند.» به گفته او، مردم می‌توانند با حضور پرشور در انتخابات شورایاری‌ها افرادی را انتخاب کنند که احساس مسئولیت بیشتری داشته باشند و خواسته‌های مردم را از نهادهای مجری در محلات مطالبه کنند.