حسام‌الدین آشنا، رئیس مرکز بـررسی‌هـای استـراتـژیـک ریاست‌جمهوری با اشاره به نتایج حاصل از نظرسنجی‌های انجام‌شده درباره اتفاقات دی‌ماه۹۶، گفت: باید باور کنیم که این اعتراضات یک هشدار جدی برای تصمیم‌گیران بود؛ معلوم نیست که چه تعداد از این هشدارهای جدی دیگر خواهیم داشت اما آنچه معلوم است این است که اگر این هشدارها را جدی نگیریم، با فاجعه مواجه خواهیم شد. به گزارش ایسنا، مشاور رئیس‌جمهور با بیان اینکه بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان به‌نظرسنجی‌ها اعتراضات را مشروع و نارضایتی اقتصادی را علت آغاز آنها می‌دانند، گفت: از نظر پاسخگویان این اعتراضات حاصل انباشت مطالبات و نارضایتی‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در طول سال‌ها و دهه‌های گذشته بود و اگر روند کنونی اصلاح نشود، پیش‌بینی می‌کنیم که در آینده شاهد وقوع اعتراضات بیشتری در حوزه‌های گوناگون باشیم. بنا به نحوه مواجهه با اعتراضات ممکن است با ورود دهک‌های پایین جامعه به اعتراضات و احتمال افزایش جدی خشونت مواجه شویم. حسام‌الدین آشنا در ادامه این نشست با تأکید بر اینکه درصورت ادامه وضع موجود احتمالا همه بازنده خواهند بود، اظهار کرد: ۶۰درصد جامعه ایرانی هنوز به اصلاح‌پذیر بودن شرایط کشور اعتقاد دارند، اما از سویی دیگر ۳۱درصد این اعتقاد خود را از دست داده‌اند و اصلاح را تنها از طریق تغییرات اساسی امکان‌پذیر می‌دانند. آشنا با بیان اینکه امروز با بازیگرانی نو در عرصه کنشگری سیاسی مواجه هستیم، ادامه داد: ۵۸ درصد از پاسخگویان اعلام کردند که از نرم‌افزار تلگرام استفاده می‌کنند. بدین‌ترتیب تلگرام به یکی از مهم‌ترین رسانه‌ها برای ارتباطات سیاسی تبدیل شده است و دیگر نمی‌توان تلگرام را تنها یک شبکه اجتماعی تلقی کرد. وی گفت: این اعتراضات مهر اقتصادی خورده اما لایه زیرین آن سیاسی و اجتماعی است؛ درحالی‌که عموم پاسخگویان به نظرسنجی‌ها مطالبات اقتصادی را مطالبات اصلی افراد حاضر در اعتراض‌ها دانستند، اما زمانی که شعارهای افراد شرکت‌کننده در اعتراضات را تحلیل می‌کنیم، می‌بینیم که عمدتا شعارها رنگ سیاسی و اجتماعی دارند؛ البته در این زمینه برخی کانال‌ها و افراد مؤثر در شبکه‌های اجتماعی به‌صورت هوشمندانه‌ای برای جلب افراد بیشتر جهت شرکت در اعتراض‌ها، آنها را تجمعاتی با انگیزه اقتصادی نشان دادند تا مردم راحت‌تر در این اعتراضات شرکت کنند.
نزدیکی حاکمیت و مردم
در این زمینه احمد توکلی رئیس مرکز دیده‌بان شفافیت و عدالت با اشاره به یکی از مشخصه‌های اعتراضات دی‌ماه۹۶ گفت: اتفاقی که این دفعه افتاد مشخصه‌هایی دارد که در حوادث گذشته قابل مشاهده نیست و این مشخصه نزدیکی تحلیل حاکمیت و مردم نسبت به شکل‌گیری تجمعات است. براساس نظرسنجی‌ها مشاهده می‌کنیم که قضاوت حاکمیت و مردم بسیار شبیه به یکدیگر است.
نتایج نظرسنجی درباره ناآرامی‌های دی‌ماه
درنظرسنجی‌ای که با عنوان «بررسی دیدگاه مردم ایران درخصوص تجمعات دی‌ماه139۶» به سفارش مرکز بررسی استراتژیک ریاست‌جمهوری و توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) اجرا شد، 69درصد پاسخگویان گفته‌اند که خواسته اصلی شرکت‌کنندگان در تجمعات بهبود وضعیت اقتصادی بوده است. مقابله با بی‌عدالتی و رفع فساد مالی دیگر دلایل تجمعات دی‌ماه از نظر پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی بوده است. براساس نتایج، 50.9درصد پاسخگویان اخبار مربوط به تجمعات را از طریق صدا‌وسیما دنبال کرده‌اند، 29.3درصد از طریق شبکه‌های اجتماعی مجازی و 20درصد از طریق دوستان اخبار مربوطه را پیگیری کرده‌اند. همچنین 58.3درصد پاسخگویان اعلام کرده‌اند از تلگرام استفاده می‌کنند.راجع به خواسته تجمع‌کنندگان 69درصد پاسخگویان معتقدند که خواسته اصلی شرکت‌کنندگان در تجمعات بهبود وضعیت اقتصادی و فضای کسب‌وکار است. 30درصد پاسخگویان رفع فساد مالی و اداری و 20.6درصد مقابله با بی‌عدالتی را خواسته اصلی شرکت‌کنندگان در تجمعات دانسته‌اند. 66.4درصد مردم ایران درخصوص صحبت‌های رئیس‌جمهور آمریکا در حمایت از تجمعات اعتراض‌آمیز گفته‌اند که این مسائل داخلی است و به ترامپ ربطی ندارد.
