ضرورت یک تغییر

مجید جباری/ خبر‌نگار
 به‌احتمال فراوان شما هم تاکنون به این فکر کرده‌اید که چرا گاهی ‌برنامه یا دستورالعملی را یک‌ نهاد یا سازمان خاص طراحی و اجرا می‌کند و یک‌زمان دیگر، نهاد یا سازمانی دیگر.

مثل برنامه‌های حوزه‌های گردشگری، تفریحی، ترافیکی و ... مثل اینکه در فرایند ساخت یک‌ بنا درحالی‌که نظام مهندسی، مهندسان ناظر را معرفی می‌کند اما توأم با آن، شهرداری هم باید نظارت داشته باشد. حالا درنظر بگیرید این موازی‌‌کاری‌ها درون یک‌ نهاد رخ دهد؛ همان اتفاقی که از اوایل دهه‌80 به بعد کم‌کم در شهرداری تهران رخ داد.  شهرداری در این دهه روزبه‌روز فربه‌تر شد تا خبر برسد بیش از 68هزار پرسنل در این نهاد مهم مشغول به‌کار شده‌اند. از طرفی حدود 60هزار نفر هم غیرمستقیم با شهرداری در ارتباط بوده و فعال شدند.

شهرداری پایتخت آنقدر بزرگ شد که در ابتدای دوره فعلی مدیریت شهری (نیمه دوم سال 96) آمار گویای واقعیت تلخی شد؛ «تعداد پرسنل شهرداری دو‌برابر تعداد پست‌های موجود است.» بی‌تردید افزایش هزینه‌ها و موازی‌کاری نتیجه چنین مسئله‌ای است. با این صورت مسئله، مدیریت شهری، کوچک‌سازی را در دستور کار خود قرار داد؛ البته نه به این مفهوم که حجم عظیمی از نیروها تعدیل شوند. راهکار در اصلاح ساختار شهرداری بود؛ موضوعی که حالا به‌جد دنبال می‌شود و مدیریت عالی شهر تهران در پی اتخاذ بهترین تصمیم است.

در این بین، محسن هاشمی رفسنجانی، رئیس شورای شهر تهران نیز بارها تأکید کرده «اصلاحات ساختاری در شهرداری بدون جراحی ممکن نیست و باید با ایجاد تحول در ساختار مدیریت شهری و بهبود عملکرد شهرداری به مردم خدمت کنیم.»

کارشناسان در گفت‌وگو با همشهری همصص در باب اهمیت اصلاح ساختار شهرداری سخن گفته‌اند.

تهیه طرح اصلاح ساختار شهرداری

سکینه اشرفی، معاون برنامه‌ریزی، شهرداری تهران
تغییر ساختار کــار بســیار بزرگی است. از سوی کارشناسان حوزه تشکیلات و بهبود روش‌های معاونت برنامه‌ریزی، طرح اولیه‌ای برای لایحه اصلاح ساختار سازمانی شهرداری تهران تهیه شده که نسخه‌ای از آن به شهردار تهران ارائه شده و نسخه‌ای دیگر در اختیار کارشناسان و صاحب‌نظران قرار گرفته است.

 امیدواریم بعد از تصویب لایحه، با کمترین تنش و مشکل بتوانیم قانون اصلاح ساختار سازمانی را اجرا کنیم.

 البته زمانی که شورا طرح را مطرح کرد، بحث ما این بود که کار کارشناسی صورت بگیرد و مشخص شود کدام معاونت ادغام شود. حال ما برای این ‌منظور تمام معاونت‌های شهرداری را فرایندیابی کرده‌ایم.

موازی کاری؛ محصول مدیریت اقتدارگرا

محمد توسلی/ نخستین شهردار تهران
موازی کاری و توسعه بی‌ضابطه سازمانی، مدیریت شهری تهران رابا مشکل مواجه کرده است.  مسئولیت‌‌ها به‌نحوی در سازمان‌ها و نهادهای زیرمجموعه مدیریت شهری تهران تقسیم شده که وظایف آنها به درستی تعیین نشده است. به زعم من این مسئله، یکی از عارضه‌هایی است که به مشکل ساختاری مدیریت شهری بر می‌گردد. تهران در اوایل پیروزی انقلاب، حدود 4.6میلیون نفر جمعیت داشت و سازمان شهرداری در آن سال‌ها با مشارکت 5هزار نیرو اداره می‌شد.اما امروز که جمعیت شهر تهران با حدود 8.5میلیون نفر دو برابر رشد داشته، شهرداری پایتخت حدود 80هزار نیرو دارد. برای مثال، اگر جمعیت سال‌های اول انقلاب نسبت به امروز دوبرابر شده باشد، حداکثر تعداد پرسنل نیز نهایتا باید دو برابر شود. به این معنی که پایتخت می‌تواند دست‌کم با 10هزار و حداکثر با 20هزار نفر به‌صورت کارآمد اداره ‌شود. بنابراین رشد حدود 16برابری نیروی انسانی شهرداری با جمعیت تهران تناسب ندارد. این رشد بی‌ضابطه تعداد کارکنان شهرداری نشان می‌دهد که در طول 4دهه اخیر به‌تدریج در ادوار مختلف که نوعی مدیریت اقتدارگرا در شهرداری تهران حاکم بوده، برای توسعه حوزه فرعی مدیریتی خود، نیروهای زیادی را در نهادهای موجود اضافه کرده و از سوی دیگر، در تشکیلات کلی هم نهادهای جدیدی ایجاد شده است.  بنابراین طبیعی است که ما شاهد موازی کاری زیادی در وظایف برخی سازمان‌ها و نهادهای شهرداری باشیم. این معضل زمانی حادتر می‌شود که شهرداری با بیش از 50هزار میلیارد تومان بدهی در تامین منابع مالی هزینه‌های جاری خود هم با مشکل مواجه است و همین موضوع قاعدتا مانع تعریف طرح‌های جدید در شهر می‌شود.