تغییر فرمول کمیسیون املاکی‌ها

احمد میرخدایی | روزنامه‌نگار

حق کمیسیون مشاوران املاک همواره یکی از موارد اتهامی تحریک قیمت مسکن بوده است. کارشناسان می‌گویند چون حق کمیسیون بر مبنای درصدی از قیمت مسکن مورد‌معامله محاسبه می‌شود، بنگاه‌های املاک تمایل دارند ملک با قیمت بالاتری به فروش برود تا درآمد بیشتری کسب کنند. برای رفع این معضل، اخیرا هیات وزیران بر مبنای قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول، تعرفه مشاوران املاک را به شیوه جدیدی تعیین کرد. بر این اساس حق‌الزحمه مشاوران املاک بر مبنای ضریبی از ارزش معاملاتی املاک موضوع ماده ۶۴ قانون مالیات‌های مستقیم تعیین خواهد شد و از این پس قیمت روز مورد معامله در تعیین میزان تعرفه اثرگذار نخواهد بود. برای آگاهی از علت تغییر نحوه محاسبه حق کمیسیون املاک، در میزگرد تلویزیون همشهری با حضور هوشنگ فروغمند اعرابی، کارشناس مسکن، سمانه محرمی، نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک و احمدرضا سرحدی، پژوهشگر  به بررسی این موضوع پرداختیم.

بنگاه‌های املاک باید به صورت شرکت حقوقی اداره شوند
هوشنگ فروغمند اعرابی: تعدد بنگاه‌های مشاوران املاک به معنای ایجاد حق برای آنها نیست. با پیشرفت فناوری‌ها طبیعی است که برخی اصناف کمرنگ شوند مثل تاکسی‌های اینترنتی. در عرصه مشاوران املاک هم باید روش‌های جدید مبتنی بر فناوری را توسعه داد. 
 بنگاه‌های مشاوران املاک 2 مسئولیت دارند: احراز هویت و احراز مالکیت و غیر از این مسئولیت دیگری ندارند. در کشورهای دیگر دنیا بنگاه‌های مشاوران املاک، مسئولیت‌های بیشتری دارند. در کشورهای دیگر، مشاوران املاک اگر خانه‌ای را به مشتری نشان می‌دهند تمام اطلاعات و اسناد آن را بررسی و از صحت آن اطمینان پیدا می‌کنند سپس ملک را به مشتری نشان می‌دهند، یعنی مسئولیت‌پذیری قانونی دارند. در ایران بهتر است بنگاه‌های املاک، به صورت شرکت‌های حقوقی مدیریت شوند نه مثل الان که حقیقی هستند. وقتی بنگاه املاک، شرکت حقوقی باشد مسئولیت‌پذیری آن تداوم پیدا می‌کند و  امتداد مسئولیت ایجاد می‌شود، یعنی مالک بنگاه نمی‌تواند با جمع کردن مغازه‌اش، از پاسخگویی درباره کارهایی که قبلا انجام داده است فرار کند.

به فرمول جدید معترضیم
سمانه محرمی: کمیسیون معاملات پیش از این نیم‌درصد ارزش معامله (هر طرف 25‌صدم درصد) بود. اینکه بنگاه‌ها برای کسب کمیسیون بیشتر اقدام به بالابردن ثمن معاملات می‌کنند با وجود سامانه‌های آنلاین آگهی که مردم را متوجه دامنه قیمت‌ها می‌کند، دیگر قابل انجام نیست. طبق این قانون، حق کمیسیون بنگاه‌های املاک باید بر مبنای ارزش معاملات منطقه‌ای باشد که ارزش معاملات طبق ارقام اعلامی اداره مالیات مشخص می‌شود و با قیمت مسکن تفاوت ماهوی دارد. از نگاه بنگاه‌های مشاوران چند ایراد به فرمول جدید محاسبه کمیسیون وارد است. طبق این قانون، باید 50 درصد حق کمیسیون را در بنگاه بگیریم و 50 درصد دیگر را پس از امضای قرارداد در دفاتر اسناد رسمی بگیریم. طبق قوانین جدید، مشاوران بنگاه‌های املاک باید از سازمان ثبت پروانه تخصصی بگیرند.  در آلمان حق کمیسیون 3 تا 7 درصد ارزش معامله، فرانسه 4.5 تا 8 درصد، آمریکا 4 تا 7 درصد، امارات 2 تا 5 درصد و مالزی 2 تا 3 درصد پرداخت می‌شود. در ایران تاکنون نیم درصد بوده است.

بنگاه‌های املاک مسئولیت‌پذیر نیستند
احمدرضا سرحدی: سامانه‌ای‌کردن کل فرآیند معاملات مسکن با توجه به وضعیت اینترنت در کشور ایجاد مشکل می‌کند . به نظر من اگر در بنگاه‌های املاک احتمال 50 درصد بروز کلاهبرداری وجود دارد در فضای مجازی این احتمال 2 برابر این مقدار است. در دنیا مشاوران املاک باید حداقل شناخت از ساختمان‌سازی و بازار مسکن داشته باشند. بنگاه‌های املاک در قبال حق کمیسیونی که می‌گیرند باید مسئولیت هم داشته باشند اما متاسفانه چنین مسئولیتی را قبول نمی‌کنند و فقط مشخصات خریدار و فروشنده را احراز می‌کنند و پس از جوش خوردن معامله، کمیسیون خود را می‌گیرند. در دنیا بنگاه‌های املاک با احراز ملک، مانع کلاهبرداری می‌شوند.