سواری‌های دیزلی در راه ایران

سیدمحمد فخار ـ خبر‌نگار

شواهدی از ورود خودروهای دیزلی به کشور پیدا شده که می‌تواند باعث نگرانی‌هایی در کاهش کیفیت هوای شهرهای کشور شود. آنگونه که منابع آگاه در حوزه محیط‌زیست به همشهری خبر داده‌اند، گروهی درپی تحقیقات به‌عمل آمده طی ماه‌های اخیر، به دنبال آن هستند که پای خودروهای دیزلی را به معابر کشور باز کنند. این گروه قرار است در شرایط نامناسب اقتصادی، با ابزار تعرفه ارزان راه ورود دیزل‌ها را به ایران هموار کنند. حتی شواهدی از واردات دیزلی‌های سواری دست دوم نیز در طرح آنها یافت شده که عواقب ناگواری برای هوای شهرهای کشور خواهد داشت. در شرایطی این خبر شنیده شده که بسیاری از کشورهای اروپایی که سال‌ها از آلودگی هوای سواری‌های دیزلی رنج می‌بردند، شرایط را برای تردد آنها محدود و محدودتر کرده‌اند و تا آن حد این دایره تنگ شده که تردد هیچ خودروی دیزلی یورو 4نیز در شهرهای بزرگ مجاز نیست و باید تردد دیزلی‌ها بر مبنای تولید یورو6 باشد.

بحران سوخت
سواری‌‌های دیزلی به‌علت قوانین سختگیرانه سال‌هاست در شرکت‌های بین‌المللی با استاندارد بالا تولید می‌شوند اما اگر به کشور وارد شوند، مشخص نیست چه وضعی پیدا خواهند کرد. توزیع سوخت مناسب برای آنها، بزرگ‌ترین خلأ در این مسیر است. هم‌اکنون بر پایه تولیدات پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، بخشی از گازوئیل مصرفی کشور در شهرهای بزرگ و جایگاه‌های اطراف شهرها بر پایه یورو4 انجام می‌شود که این با چرخه مصرفی سواری‌های دیزلی یورو6 روز اروپا سازگاری ندارد و آنها باید تنها گازوئیل یورو6 مصرف کنند. در عین حال شرایط وقتی بحرانی می‌شود که یک سواری در جاده‌ها و شهرهای کوچک کشور از گازوئیل بی‌کیفیت استفاده کند تا به سرعت منجر به بروز مشکلات فنی خودرو شود و در ادامه کیفیت هوای تنفسی آن محدوده کاهش پیدا خواهد کرد.

پرونده رسوایی
بزرگ‌ترین رسوایی خودروسازان بزرگ جهان طی دهه‌های اخیر به پرونده شرکت فولکس واگن بر می‌گردد. در سپتامبر۲۰۱۵ گروه فولکس‌واگن به جرم تقلب در تست تشخیص‌دهنده آلاینده‌های بیش از ۱۱میلیون فولکس‌واگن و آئودی دیزلی که در طول سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ فروخته شده بودند به دام افتاد. این جعل اسناد باعث شد که تمامی ماشین‌های این شرکت، استانداردها و تست‌های آژانس حفاظت محیط‌زیست ایالات متحده آمریکا را در حالی سپری کند که ۴۰بار بیشتر از محدودیت‌های قانونی نیتروژن اکسید وارد محیط‌زیست می‌کردند. این شرکت به‌خاطر این رسوایی عذرخواهی کرد اما موجب شد بسیاری از نهادهای محیط‌زیستی جهان متوجه ایراد اساسی خودروهای دیزلی سواری و سطح بالای آلایندگی آنها شوند.

دیزلی‌ها می‌روند
دیزلی‌های سواری هر روز در اروپا که مهد آنهاست محدود و محدودتر می‌شوند. در این زمینه چندی پیش اعلام شد که شهرهای آلمان می‌توانند حرکت خودروهای دیزلی را ممنوع کنند. در این خصوص دادگاه عالی فدرال آلمان ممنوعیت رفت وآمد خودروهای دیزلی را در شهرها اعلام کرد. حکم این دادگاه در تمام ایالت‌های آلمان اعتبار دارد. در ۷۰شهر آلمان میزان آلودگی همچنان بالاتر ازحد مجاز در قلمرو اتحادیه اروپاست و باید خودروهای دیزلی از چرخه ترددی خارج شوند. همچنین 10بهمن1396 اتحادیه اروپا در مورد آلودگی هوا هشدار داده و در آخرین هشدار از آلمان و ۴کشور دیگر عضو اتحادیه اروپا خواسته هرچه زودتر آلودگی ‌هوای ناشی از خودروهای دیزلی را در کشورهای خود کاهش دهند. در این زمینه حتی مقدمات شکایت از آلمان، فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و بریتانیا به‌دلیل عدم‌رعایت استانداردهای این اتحادیه درخصوص دیزلی‌ها فراهم شده تا درصورت عدم‌اجرا، پرونده در دادگاه عالی اروپا در بروکسل به جریان بیفتد. نکته جالب درباره محدودیت دیزلی‌های سواری اینکه استاندارد آلایندگی آنها هم‌اکنون یورو6 است و این یعنی کمتر از 10PPM آلایندگی دارند و همین آلودگی هوای اندک نیز در اروپا پذیرفتنی نیست. 




مکث
فناوری‌ پیچیده

یوسف رشیدی، استاد دانشگاه شهید بهشتی در این باره به همشهری می‌گوید: آنچه در خودروهای بنزینی آلاینده‌ها را کنترل می‌کند، کاتالیست است اما در خودروهای دیزلی نمی‌توانیم به همین یک فناوری ساده بسنده کنیم. در آنجا یک کاتالیست اکسید، یک فیلتر دوده، یک مخزن ادبلو، یک کاتالیست احیا و بعد یک کاتالیست حذف آمونیاک لازم داریم و این یعنی زنجیره‌ای از فناوری‌ها تا بشود در شهر خودرو را رها کرد. در حال حاضر در کشور همین خودروهای بنزینی را هم نمی‌توانیم از نظر کاتالیست کنترل کنیم. همچنین موضوع کیفیت گازوئیلی که در ایران بالا نیست و سرطانزا بودن دود دیزل نیز نشان می‌دهد رفتن به سمت سواری‌های دیزلی مردود و غلط است.