بلاتکلیفی سریالی درباره پول دیجیتال
باوجود ادامه تحریم‌ها هنوز مشخص نیست که وضعیت استفاده از رمزارزها و استخراج آنها به کجا می‌رسد
هفته گذشته برای فعالان حوزه ارز مجازی هفته پرخبر و جنجالی محسوب می‌شد، از برداشته شدن فیلترینگ 2سایت فعال در این حوزه گرفته تا خبرهایی که درباره استفاده از یک سوله وابسته به صدا و سیما برای به‌دست آوردن یا اصطلاحا ماین‌کردن بیت‌کوین باعث شد کاربران مجازی و کارشناسان حوزه پول دیجیتال دوباره درباره مباحث مختلف مرتبط با ارز دیجیتال با هم تبادل نظر کنند؛ از آخر و عاقبت رمزارز ملی که خوش‌بینی نسبت به آن کم است گرفته تا امکان استفاده از رمز ارزهای جهانی برای دور زدن تحریم‌ها مباحثی هستند که همیشه در چنین مواقعی نظرها را به‌خودشان جلب می‌کنند. از طرفی، بیرون آمدن 2 سایت حوزه ارز مجازی از چالش فیلترینگ حرف‌هایی درباره امکان جدی گرفته شدن تبادل مالی مجازی و ماینینگ به‌عنوان یک صنعت را داغ کرد. در همین باره با کارشناسان حوزه رمزارز گفت‌وگو کرده‌ایم تا چالش‌های این حوزه را بررسی کنیم.
نگاه بلاتکلیف حاکمیت به رمزارز
مهدی عبادی- دبیر انجمن فین‌تک ایران- پیش‌تر در توییتر اعلام کرده بود، در پی توافق انجمن فین‌تک و دادستانی، 2سایت حوزه رمزارز رفع فیلتر شده‌اند. او درباره جزئیات این توافق به همشهری می‌گوید: «متأسفانه وقتی پدیده ناشناخته‌ای وارد ایران می‌شود و ما نمی‌دانیم با آن چه‌کار کنیم، راه ممنوعیت را در پیش می‌گیریم که به‌نظر من درست نیست. دست‌کم در این مورد صرفا باعث افزایش فعالیت زیرزمینی شده و ریسک کلاهبرداری را زیاد می‌کند. ما با دادستانی از همین راه وارد گفت‌وگو شدیم و گفتیم به استارتاپ‌های شناخته شده که شرکت‌شان ثبت شده و گردش مالی درستی دارند، اجازه فعالیت داده شود تا حداقل وارد زیرزمین نشوند.» عبادی درباره اینکه رفع فیلتر 2 سایت حوزه پول دیجیتال نشان‌دهنده تغییر رویکرد حاکمیت نسبت پول دیجیتال و افزایش حمایت‌ها در این حوزه است، به همشهری می‌گوید:« از میان سیستم‌های گوناگون مثل وزارت اقتصاد، مجلس، دادستانی و... که تا به حال به حوزه پول دیجیتال وارد شده‌اند، به‌نظرم مهم‌ترین رویکرد مربوط به بانک مرکزی به‌عنوان سیاستگذار حوزه پولی کشور باشد که آن هم تغییری نکرده است. آخرین واکنش بانک مرکزی در این باره، آیین‌نامه مبارزه با پولشویی بوده که خرید و فروش ارز دیجیتال را منع کرده است.»
ماجرای سوله جنجالی صدا و سیما
مدتی پیش ماجرای سوله ماینینگ مجموعه «تکتا» متعلق به صدا و سیما در صدر خبرها بود تا اینکه به‌صورت غیررسمی تکذیب شده و فیلم‌هایی – هرچند با دقت بسیار پایین و جزئیات کم- از آن بیرون آمد که تلاش داشت نشان بدهد، همه‌چیز عادی است. با وجود ناکافی بودن شواهد ارائه شده، کارشناسان زیادی هستند که می‌گویند، ماینینگ غیررسمی تا به حال به شیوه‌های متعددی انجام شده و برخی از آنها حتی در خبرها و رسانه‌های اجتماعی نیز دیده نمی‌شوند. اینطور که سهیل نیکزاد، کارشناس حوزه بیت‌کوین می‌گوید: «مدتی پیش یکی از سایت‌ها با استفاده از قدرت پردازنده کاربران، پول دیجیتال استخراج می‌کرد که البته گفته شد کدهایش را تغییر داده و این‌کار بدون اطلاع‌شان انجام شده است. با این‌همه ماین‌کردن در بسیاری جاها و از روش‌های بسیاری رواج پیدا کرده است.» پیگیری‌های خبرنگار همشهری برای بازدید میدانی از این سوله و بررسی جزئیات آن نیز تابه‌حال بی‌نتیجه مانده است. مدیران مرتبط با مجموعه نیز تاکنون به تماس‌ها دراین‌باره پاسخی نداده‌اند.
راهی برای دور زدن تحریم‌ها
بسیاری از کارشناسان باور دارند که پول دیجیتال می‌تواند تحریم‌ها را دور بزند اما این‌کار در مقیاس بزرگ مثلا برای دریافت پول فروش نفت نشدنی به‌نظر می‌رسد. سعید خوشبخت- کارشناس حوزه رمزارز- دراین‌باره به همشهری می‌گوید:«وقتی قرار باشد معامله از طریق بیت‌کوین انجام بشود باید دوطرف این پول را قبول داشته باشند و بانک‌های کشور مبدا نیز (در زمان تبدیل بیت‌کوین به پول محلی) مشکلی ایجاد نکند. خود بیت‌کوین به دشواری قابل رهگیری است اما مشکل زمانی پیش می‌آید که شرکت دریافت‌کننده پول بخواهد آن را برای کاری مثل پرداخت حقوق کارمندانش هزینه کند. در نهایت، برای پرداخت‌های خرد و متوسط می‌توان به این سیستم امیدوار بود اما در پرداخت‌های بزرگ نه.»
ایجاد انحصار با کنترل برق
از مدت‌ها قبل نام ماینینگ (استخراج ارز مجازی با پردازنده‌های کامپیوتری) به‌عنوان یک صنعت مورد توجه قرار گرفته بود؛صنعتی که می‌تواند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم برای کشور ارزآوری داشته باشد و به بهتر شدن سیستم‌های انتقال برق نیز کمک کند. با وجود این، مسائلی مثل بالا بردن قیمت برق برای فعالان این حوزه، ممنوعیت واردات رسمی تجهیزات ماینینگ و... باعث شده دست‌کم فعلا این حوزه پیشرفت چندانی نداشته باشد. سهیل نیکزاد- فعال حوزه بیت‌کوین- دراین‌باره می‌گوید: «به‌نظر می‌رسد گروهی با کنترل قیمت برق در فکر رفع صرفه اقتصادی بیت‌کوین و دشواری ماینینگ در ایران هستند تا از این طریق برای خودشان در آینده انحصار ایجاد کنند.» او با ارائه آمارهایی درباره میزان مصرف برق بیت‌کوین در ایران و جهان می‌گوید:«مصرف برق کل ماینرهای دنیا در شبکه بیت‌کوین، در یک روز از روی میزان سختی شبکه قابل‌شناسایی است. این مصرف برابر با یک بیست‌سوم مصرف برق ایران در زمان اوج مصرف یا 4درصد حجم برق کشور است که میزان زیادی نیست.حداکثر سهم ایران در بازار بیت‌کوین جهان کمتر از یک درصد است.» سعید خوشبخت- کارشناس حوزه رمزارز- می‌گوید: «حرف مخالفان بیت‌کوین مثل این است که بگوییم چون برق کم داریم، صنعت فولاد را باید تعطیل کنیم. مشکل اصلی دشواری ماینینگ این است که ساخت نیروگاه جدید طول بازگشت سرمایه بسیار زیادی دارد و به‌صرفه نیست. در مدل فعلی اما بسیاری از ماینرها- به‌خصوص خارجی‌ها- حاضر شده‌اند بخشی از هزینه ساخت یک نیروگاه را تقبل کنند و حتی در مواقعی که شبکه نیاز دارد، برق‌شان را به شبکه سراسری بدهند. در درازمدت هردوی این ساختارها به هم کمک می‌کنند.»
