صنعت
فناوری‌های نوین در خدمت صنعت سنگ اصفهان
هنوز بسیاری از فعالان این صنعت از روش‌های سنتی استفاده می‌کنند و نوسازی و بهینه‌سازی با استفاده از فناوری‌های نوین ضروری است
نفیسه زمانی‌نژاد | صفهان- خبرنگار:
سال‌ها است که اصفهان به عنوان قطب صنعت سنگ کشور با مشکلات فراوانی در زمینه استخراج تا فروش این محصول مواجه است و این در حالی است که این استان رتبه نخست تولید و فراوری سنگ کشورمان را به خود اختصاص داده. از این رو قرار است به‌زودی برای ایجاد پل ارتباطی بین طراحان و ایده‌پردازان و سرمایه‌گذاران در صنعت سنگ و به منظور نوسازی و بهینه‌سازی آن در استان، جشنواره‌ای با عنوان «نوآوری و افزایش بهره‌وری در صنعت سنگ» در اصفهان برگزار شود.
مرغوبیت سنگ اصفهان
ایران یکی از کشورهایی است که از نظر تنوع معادن در کنار برزیل، ترکیه، ایتالیا و هند جزو ۵ کشور نخست جهان است، اما با داشتن 7 میلیارد تن ذخیره سنگی تنها 2 درصد تجارت سنگ دنیا را در دست دارد که موضوعی قابل بررسی است. در این میان، استان اصفهان با بالاترین تعداد واحدهای فراوری سنگ، قطب صنعت سنگ ایران به شمار می‌آید، به گونه‌ای که نیمی از صنعت سنگ کشور در استان مستقر است. این استان به عنوان یکی از مراکز با ظرفیت‌های بالای معدنی در کشور، حدود 840 معدن در حال بهره‌برداری با سرمایه‌گذاری بیش از 10 هزار میلیارد ریال دارد که نزدیک به 400 واحد از آنها معادن سنگ‌های تزئینی هستند.
در کنار این معادن، حدود 2 هزار واحد سنگبری در این استان وجود دارد و در کل بزرگ‌ترین مجموعه سنگ و کارخانه فراوری کشور را در اختیار دارد، به طوری که گفته می‌شود مرغوبیت سنگ تولید اصفهان به میزانی است که بدترین سنگ اصفهان با بهترین سنگ عمانی برابری می‌کند، اما قابل توجه است که با وجود استخراج بهترین و باکیفیت‌ترین سنگ‌ها در اصفهان تاکنون نتوانسته‌ایم از این مزیت و ظرفیت برای رونق صنعت سنگ استان استفاده کنیم.
ضعف‌های صنعت سنگ
موضوعی که وجود دارد این است که چشم‌انداز بازار سنگ چیست و چه راهکارهایی برای توسعه این صنعت وجود دارد. بنا بر آمار وزارت صمت حدود 2070 معدن سنگ تزئینی دارای پروانه و 1786 معدن فعال است، به این معنا که حدود 3/86 درصد آنها فعالند و عمدتاً با ظرفیت بسیار پایین فعالیت می‌کنند و بقیه به دلیل رکود اقتصادی و نداشتن بازار متوقف شده‌‌اند.
همچنین 34 معدن در حال تجهیز است و طبق آمارهای سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان در حال حاضر سهم صادرات سنگ در کشور از 16/3 درصد به 4/1 درصد کاهش یافته است و تنها 5 تا 7 درصد سنگ ایران به صورت خام و فراوری‌شده از معادن استخراج و صادر می‌شود، در حالی که کشور با داشتن حجم بالای معادن و منابع سنگ و با واردات تجهیزات مدرن می‌تواند بیش از 50 درصد سنگ‌های فراوری‌شده را مطابق با سلیقه و در ابعاد مختلف به متقاضیان جهانی آن صادر کند و ارزش افزوده قابل توجهی از این صنعت برای کشور ایجاد شود.
ضعف در فروش
بر اساس این آمار و به گفته کارشناسان این صنعت، با توجه به اوضاع کنونی اقتصاد به‌ویژه صنعت ساختمان، چشم‌انداز خوبی برای آینده سنگ مشاهده نمی‌شود، به‌ویژه برای بازار داخلی که تا ۳ سال آینده هم چشم‌انداز خوبی ندارد و این امر باعث شده است مجموعه‌های مختلف به دنبال صادرات سنگ و ارزآوری به کشور باشند، چراکه محصولات باید به فروش برسند تا صنعت سنگ استانی مانند اصفهان که دارای قابلیت‌های فراوانی است و همواره قطب صنعت سنگ و فعال در بخش معدن و صنایع معدنی را داشته است، درآمد داشته باشد و بتواند فعالیت‌هایش را توسعه دهد.
در واقع، ضعف فروش جدی‌ترین مشکل واحدهای تولیدی سنگ اصفهان است، اما اگر برایش فکری شود و راهکارهای اصولی به اجرا درآید، رونق به این صنعت بازمی‌گردد. در این میان، عده‌ای هم بر این باورند که هنوز بسیاری از فعالان این صنعت از روش‌ها و سیستم‌های سنتی استفاده می‌کنند و نوسازی و بهینه‌سازی آنها با استفاده از فناوری‌های نوین ضروری است. به این ترتیب است که اخیرا تصمیم گرفته شده که جشنواره «نوآوری و افزایش بهره‌وری در صنعت سنگ» در ۲۶ تیر امسال در اصفهان برگزار شود.
به گفته «اعظم دانش» مجری برگزاری جشنواره نوآوری در صنعت سنگ، این رویداد توسط مرکز فن‌بازار ملی ایران و فن‌بازار استان برای ایجاد پل ارتباطی بین طراحان و ایده‌پردازان و سرمایه‌گذاران در صنعت سنگ برای نوسازی و بهینه‌سازی آن در استان با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و میزبانی شرکت شهرک‌های صنعتی اصفهان برگزار خواهد شد. محورهای این رویداد فناوری‌های نوین در افزایش بهره‌وری، ماشین‌آلات خط تولید و بسته‌بندی، روش‌های نوین بازیافت پسماند و رفع چالش‌های زیست‌محیطی آن، اتوماسیون خط تولید، سنگ‌های تزئینی و نوآوری و افزایش بهره‌وری در استخراج سنگ است.
تلاش برای بازگشت رونق به صنعت سنگ
اما «رضا احمدی» رئیس اتحادیه سنگبری‌های اصفهان، درباره دلایل رکود این صنعت و راهکارهای نجات آن می‌گوید: در چند سال اخیر به دلیل کاهش ساخت‌وسازها رکود سنگینی در بازار سنگ ایجاد شد، تا جایی که از ۲ هزار واحد سنگبری در اصفهان ۳۰۰ واحد آن در چند سال اخیر فعالیت خود را متوقف کردند. وی می‌افزاید: سال گذشته با افزایش قیمت دلار و افزایش صادرات به کشورهای همسایه تا حدودی رونق به این صنعت بازگشت. البته به علت تحریم‌های موجود صادراتی به کشورهای دوردست نداریم و تنها امکان صادرات به کشورهای همسایه وجود دارد. از طرفی، در بازار سنگ داخلی دچار رکود هستیم و تولیدکنندگان ما تنها با صادر کردن سنگ‌های تولیدی نقدینگی خود را تامین می‌کنند.
این فعال با اشاره به کیفیت بالای سنگ اصفهان می‌گوید: لازمه رونق صنعتِ سنگ فروشِ بیشتر است و برای فروش هم نیازمند صادرات به بازارهای اصلی هستیم. به عنوان مثال، سنگ گیوتین که بیشتر از محصولات دیگر صادر می‌شود، نیازمند بازاریابی بیشتر برای فروش در سطح گسترده‌تر از بازارهای عراق و افغانستان است. به اعتقاد احمدی، برای رونق این صنعت باید نسخه‌ای ارائه شود که بتوان توسط آن اقداماتی هرچند کوچک اما تاثیرگذار انجام داد. در واقع، با ارائه الگوهای جدید می‌توان تحولی در این صنعت به وجود آورد.
صنعت سنگ؛ نیازمند بازنگری
به گفته «اسرافیل احمدیه» رئیس سازمان صنعت و معدن و تجارت استان، صنعت سنگ تزئینی ایران از ظرفیت خوبی برای تولید و صادرات برخوردار است و از نظر حجم استخراج، رتبه سوم تا پنجم جهانی را دارد. با این حال، دلیل اصلی ضعف حاضر در این صنعت در تجهیزاتی است که باید در فراوری سنگ تزئینی به کار گرفته شود. تجهیزات مربوط به فراوری سنگ باید بازسازی و نوسازی شود تا امکان رقابت با بازار جهانی را به ما بدهد و به صادرات قدرت ببخشد و از طرف دیگر، به ایجاد کنسرسیوم‌های سنگ، بازار سنگ و ایجاد انبارها و توسعه بازار در خارج از کشور بینجامد و بخش چشمگیری از بازار جهانی در اختیار ما قرار بگیرد تا منبعی برای ورود ارز شود.
