رؤیای جعلی آمریکایی و جاه‌طلبی‌های مرگبار!

رضا حسینی

داگ لایمن کارگردان «ساخت آمریکا» با فیلم‌های «هویت بورن» و «آقا و خانم اسمیت» که از صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده‌اند برای عموم تماشاگران ایرانی شناخته‌شده است. او که علاقه خاصی به ساخت فیلم‌هایی با مضامین سیاسی و انتقادی درباره عملکرد سازمان‌های قدرتمند آمریکایی دارد، در جدیدترین فیلمش که نقش اصلی آن را تام کروز بازی کرده، زندگی واقعی مرد معمولی‌ای را دستمایه قرار داده است که قربانی وعده‌های سیاستمداران آمریکایی می‌شود و همین‌طور بیشتر و بیشتر در گرداب فساد فرومی‌رود تا اینکه با جانش بهای سنگین فریب‌خوردگی و جاه‌طلبی‌های تزریقی‌اش را می‌دهد. او پس از اینکه به طعمه کاخ سفید و اداره مبارزه با مواد‌مخدر آمریکا بدل می‌شود، به دست مافیای مواد‌مخدر به قتل می‌رسد.

داگ لایمن؛ تلفیق علایق والدین

داگلاس اریک لایمن (24ژوئیه 1965)، کارگردان و تهیه‌کننده آمریکایی‌است که بیشتر برای فیلم‌های هویت بورن (2002)، آقا و خانم اسمیت (2005)، «بازی منصفانه» (2010) و «آستانه فردا» (2014) شناخته شده است. او در شهر نیویورک از مادری نقاش و نویسنده (اِلِن فوگلسن) و پدری حقوق‌دان به نام آرتور ال.لایمن متولد شد و در واقع از همین تلفیق علایق و حرفه‌های والدینش می‌توان به خروجی سینمایی لایمن رسید؛ کسی که به هنر هفتم علاقه‌مند شد و تمایل خاصی به ساخت درام‌های جنایی و سیاسی دارد. در این خصوص بد نیست بدانید که پدرش در مجلس سنا مشاور همان پرونده قضایی‌ای بوده که سوژه جدیدترین فیلمش، یعنی« ساخت آمریکا »قرار گرفته است (البته مطالب مختلفی درباره سندیت و اختلاف‌های داستانی فیلم با منابع واقعی منتشر شده است که در ادامه، بخشی از آنها را خواهید خواند)  داگ لایمن موفق‌ترین حضور جشنواره‌ای خود را هم با درام زندگینامه‌ای سیاسی بازی منصفانه (با بازی شان پن، نئومی واتس، سم شپرد و...) در بخش رقابتی جشنواره کن 2010تجربه کرد؛ فیلمی که در نهایت جایزه «آزادی بیان» را از «هیأت ملی بازبینی فیلم» برایش به ارمغان آورد.

استقبال تماشاگران و منتقدان؛ قابل‌قبول

این فیلم ابتدا قرار بود در‌ ماه ژانویه 2017 اکران شود اما سرانجام 29سپتامبر روی پرده رفت و عنوانش از «مِنا» به ساخت آمریکا تغییر کرد. 51 میلیون و 300هزار دلار، رقم فروش فیلم در ایالات متحده و کانادا و 83 میلیون و 600هزار دلار در سایر نقاط جهان بود که در مجموع فروش کلی نزدیک به 135میلیون دلار را برای فیلم در پی آورد. ساخت آمریکا که با بودجه‌ای 50میلیون دلاری تولید شد، در کل با واکنش‌های متوسط‌به‌بالای منتقدان مواجه شده و در سایت‌های «متاکریتیک» و «راتن تومیتوز»، به ترتیب امتیازهای میانگین 65 از 100(براساس 50نقد) و 69 از 100 (بر اساس 216نقد) را به دست آورده است. روی‌هم‌رفته رویکرد جسورانه کارگردان و بازی پرانرژی تام کروز، مورد توجه عموم منتقدان قرار گرفته است. نتیجه آرای تماشاگران هم در «سینماسکور»، امتیاز متوسط B+ را (در بازه‌ای از  A  تا F) برای فیلم به همراه آورده است.

سانحه هوایی؛ مقصد نهایی!

فیلمبرداری اصلی از 27می 2015 در ایالت جورجیا شروع شد اما یازدهم سپتامبر سر صحنه فیلم در کلمبیا، هواپیمایی سقوط کرد که باعث مرگ 2نفر و جراحت شدید یکی دیگر از اعضای گروه تولید شد. این هواپیمای دوموتوره ایروستار که 3خلبان آمریکایی را به فرودگاه انریکه اولایا هِرِرا بازمی‌گرداند، با شرایط جوی بد روبه‌رو شد و سقوط کرد.

صحت تاریخی؛ آنچه پنهان است

همان‌طور که اشاره شد مطالب مختلفی درباره صحت وقایع داستانی ساخت آمریکا و میزان وفاداری‌اش به «واقعیت‌ها» منتشر شده و اغلب، سندیت فیلم زیر سؤال رفته است؛ در حالی که گفتیم شناخت کارگردان از سوژه فیلمش به‌واسطه حرفه پدرش چقدر می‌تواند محکم و قابل‌اتکا باشد؛ به‌عنوان مثال می‌گویند فیلم نشان می‌دهد که شخصیت« بری سیل» زمانی که خلبان خطوط هوایی بوده توسط سی‌آی‌ای استخدام شده، در حالی که سیل در دادگاه، همکاری‌اش با سی‌آی‌ای را تکذیب کرد. در فیلم می‌بینیم که دادگاه‌ها چرا و چطور صوری برگزار می‌شوند که نتیجه مستقیم ماجراهای پشت‌پرده است (و البته این موضوع تازه و ناشناخته‌ای نیست و پیش از این هم بارها نمونه‌های سینمایی‌اش را دیده‌ایم).

من کارنامه‌ای برای خودم به‌هم زده‌ام که سراسر حرکت برخلاف جریان است؛ پس طبیعی‌است که وقتی به سراغ تام کروز می‌روم با خودم بگویم: خب، می‌خواهم یک فیلم «ضد ‌تام کروزی» بسازم