سیدمحمد فخار/ خبرنگار:
امروز 28ژانویه روز جهانی سرطان است. برای زندگی در شهر باید قبایی پولادین پوشید و بر سر کلاهخود نهاد. برای در امان ماندن از حمله موج سرطان، آدمی از نو بباید وز نو عالمی. اگر این ادعا را باور ندارید، سری به آمار علل فوت در تهران بزنید. آنگونه که آمار فوتی‌های بهشت زهرا نشان می‌دهد، به‌طور میانگین در هر ساعت، 6نفر در استان تهران جان خود را از دست می‌دهند که علت 44درصد از مرگ‌ومیرها، بیماری‌های قلبی و عروقی بوده است. سهم بیماری‌های مربوط به دستگاه تنفسی نیز 11درصد و سرطان گوارش 10درصد بوده است. بدین‌ترتیب 65درصد تهرانی‌ها در معرض عوامل سرطان‌زایی قرار دارند که یا به بیماری قلبی و ریوی می‌انجامد و یا خود موجب ایجاد تومور و از کار افتادن عضوی از بدن و سرانجام مرگ می‌شود. اما عوامل ایجاد این سرطان‌ها کدامند؟
هوای مخل حیات
آلودگی هوا در رأس عوامل سرطان‌زا در تهران قرار دارد. آلودگی هوای تهران از جنس ذرات معلق کمتر از 2.5میکرون است که به واسطه تنفس به ریه و سپس قلب و بعد خون نفوذ می‌کند و از آنجا به همه نقاط بدن منتقل می‌شود.
سهم کربن سیاه که متعلق به کامیون‌ها و دیزلی‌های دیگر است نیز قصه پرغصه‌ای است که سرطان‌زا بودن آن از سوی سازمان جهانی بهداشت ثابت شده است. به علاوه اکسیدهای گوگرد و نیتروژن نیز با تخریب بافت کیسه‌های هوایی، سموم آلودگی هوا را بی‌واسطه به بدن می‌رسانند تا بدن یک تهرانی مناسب‌ترین مزرعه برای رشد انواع سرطان باشد. در کنار این شرایط، مصرف دخانیات در معابر شهری نیز عاملی برای ایجاد سرطان در بخش ریه و دستگاه تنفسی است.
امان از استرس
استرس در شهرهای بزرگ زائیده ترافیک و اتلاف وقت است. این چیزی است که در شهری نظیر تهران به وفور یافت می‌شود و متوسط هر سفر شهری را در شرایط فعلی از 20دقیقه به 55دقیقه افزایش داده است. مواجهه با استرس‌ها به‌ویژه استرس‌های روزانه و دائمی در زندگی شهرنشینی از عوامل تأثیرگذار در بروز سرطان‌هاست. طی این روند، سلول‌های نابجا به‌طور مرتب در بدن تولید می‌شوند اما بلافاصله سیستم دفاعی بدن آنها را تشخیص می‌دهد، از بین می‌برد و نمی‌گذارد این سلول‌ها افزایش یافته و به تومور تبدیل شوند. همین سلول‌های نابجا و اضافی بر اثر عوامل محیطی و ضعف سیستم ایمنی تغییر شکل یافته و یک خصلت اضافی می‌یابند و تکثیر آنها در نهایت منجر به ایجاد تومور می‌شود. استرس همچنین بیش از همه موجب بروز سرطان‌های دستگاه گوارش در بدن می‌شود.
پارازیت چطور؟
در سال‌های اخیر یکی از پرسش‌های مطرح درباره علل بروز سرطان به نقش پارازیت بر‌می‌گردد. آیا پارازیت‌هایی که در شهرهای بزرگ گاهی از سوی برخی منابع منتشر می‌شوند، می‌توانند سرطان‌زا باشند؟ در ایران شیوع سرطان در ازای هر 100هزار نفر، 134نفر است درحالی‌که متوسط کشوری در دنیا 188نفر به ازای هر 100هزار نفر است. این عدد البته در شهرهای بزرگ بالاتر از حد جهانی است اما هنوز نهادهای رسمی که همواره ارائه‌دهنده آمار هستند، درباره پارازیت طفره می‌روند. ماه گذشته معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با قاطعیت سرطان زا بودن این امواج را رد کرد و گفت: مطالعات امواج رادیویی نشان می‌دهد پارازیت، سرطان‌زا نیست اما عوارض دیگری دارد.