دادستان تهران از شیراز می‌آید

 عباس جعفری‌دولت‌آبادی با نزدیک به یک دهه حضور در پست دادستانی تهران جای خود را به علی القاصی مهر، رئیس‌کل دادگستری استان فارس می‌دهد. به این ترتیب از سال 1382که عنوان رسمی «دادستان عمومی و انقلاب» در مناصب قضایی جاافتاده است تهران سومین «دادستان عمومی و انقلاب» خود را می‌بیند. پیش از عباس جعفری‌دولت‌آبادی سعید مرتضوی که او را می‌توان یکی از معروف‌ترین و در عین حال جنجالی‌ترین چهره‌های قضایی بعد از انقلاب نامید این پست را در اختیار داشت. مرتضوی این پست را شهریور سال 88 و در بحبوحه حوادث پس از انتخابات آن سال به جعفری‌دولت‌آبادی تقدیم کرد اما عملکرد او در حوادث همان سال منجر به انفصال دائمش از شغل قضا و انفصالش از مشاغل دولتی به‌مدت 5سال شد. داستان سعید مرتضوی، نخستین دادستان عمومی و انقلاب تهران نهایتا به بازداشتش در یکی از روستاهای شمال ختم شد و قصه‌ای که سر دراز دارد اما او و عباس جعفری‌دولت‌آبادی که سال 88و حوادث انتخاباتی آن سال برای هر دوی آنها یک بزنگاه در مناصب شغلی بود در یک فهرست تحریمی مشترک قرار گرفتند. اتحادیه اروپا به بهانه نقض حقوق بشر در سال 90فهرستی از تحریم‌های خود را منتشر کرد که نام 32مقام ایرانی ازجمله جعفری‌دولت‌آبادی و مرتضوی در آن فهرست بود. نشست‌هایی که این اواخر جعفری‌دولت‌آبادی با اصناف، اهالی رسانه، معاونان دادسراها و تشکل‌های مختلف داشت رویکرد ویژه‌ای از سوی دادستان عمومی و انقلاب تهران برای شناسایی آسیب‌های اجتماعی این کلانشهر بود.

چالش‌های القاصی در شیراز
علی القاصی مهر که قرار است با نظر حجت‌الاسلام ابراهیم رئیسی، رئیس جدید قوه قضاییه از شیراز به تهران بیاید، از سال 93به‌عنوان رئیس‌کل دادگستری استان فارس فعالیت می‌کند. نام او اردیبهشت سال گذشته در ماجرای اعتراض‌های مردم کازرون به طرح تفکیک این شهرستان که 2نفر کشته شدند بر سر زبان‌ها افتاد. القاصی مهر البته تا قبل از اینکه به ریاست دادگستری استان فارس منصوب شود به‌عنوان دادستان عمومی و انقلاب شیراز فعالیت می‌کرد. درواقع او از سال 90که دادستان عمومی و انقلاب شیراز شد و سپس به‌عنوان رئیس‌کل به دادگستری استان فارس رفت به‌مدت 8سال در این استان حضور و با پرونده‌های مختلفی سروکار داشت؛ پرونده‌هایی که بعضی از آنها بعد ملی پیدا کرد. القاصی مهر در نخستین سال‌های حضور خود در دادستانی شیراز با خبری مواجه شد که مجبور به تکذیب آن شد. در آن زمان خبری منتشر شد که یک قاضی مارک زاکربرگ مدیر اجرایی فیسبوک را به دادگاهی در استان فارس احضار کرده است. القاصی مهر که در آن زمان دادستان شیراز بود این خبر را که ظرف چند ساعت، بعد بین‌المللی پیدا کرده بود، رد کرد و گفت: «اخباری که در برخی سایت‌های مجازی دال بر احضار زاکربرگ مدیر فیسبوک توسط دادگستری فارس انتشار یافته به کل تکذیب می‌شود.» این خبری بود که به نوشته خبرگزاری ایسنا در تاریخ 6خرداد سال 93روح‌الله مومن‌نسب که اخیرا معروف به تئوریسین بارداری با 2گیگ اینترنت رایگان شده است، منتشر کرده بود.  چالش‌های القاصی کمی بعد به ماجرای حمله به‌ خودروی علی مطهری در شیراز در اسفند سال 93و جلوگیری از سخنرانی او در دانشگاه شیراز توسط جمعی موتورسوار کشیده شد. او در آن زمان در واکنش به هیجان رسانه‌ای برای پیگیری پرونده مطهری گفته بود: پرونده رسیدگی به مهاجمان علی مطهری یک پرونده عادی است. این پرونده در موعد قانونی مانند صدها پرونده دیگر که در محاکم قضایی در حال رسیدگی است، بررسی می‌شود و رسانه‌ها نباید در این زمینه بزرگ‌نمایی کنند. در پرونده اغتشاشات کازرون نام القاصی مهر بیشتر از همیشه بر سر زبان‌ها افتاد و به‌عنوان یک قاضی شناخته شده مطرح شد. با این حال پرونده مهدی حاجتی عضو اصلاح‌طلب شورای شهر شیراز بهانه دیگری بود که نام دادستان آینده تهران به رسانه‌ها کشیده شود. مهدی حاجتی پس از انتشار مطلبی در صفحه اینستاگرامش  بازداشت شد و تا پای تعلیق از شورای شهر هم رفت اما بالاخره به شورا بازگشت.  علی القاصی مهر از جمله قضاتی است که نگاه ویژه به کاهش آمار زندانیان دارد. او در زمان حضورش در استان فارس خواستار حضور 5 قاضی ناظر بر عملکرد دستگاه قضایی در زندان‌های شیراز بود  ازجمله مواردی که نشان‌دهنده اهمیت حفظ حقوق شهروندی در این استان توسط وی بود. او با تأکید بر حضور قضات ناظر در زندا‌ن‌ها، خواستار کاهش جمعیت کیفری و آزادسازی زندانیان جرایم مالی و جرایم غیرعمد بود.


 چرا دادستانی تهران مهم است

دادستان تهران به نوعی نماد حاکمیت قانون در مرکز کشور محسوب می‌شود. درواقع قلمروی نظارت دادستان تهران، پیچیدگی‌های کار او را به‌مراتب بیشتر از سایر دادستان‌های کشور کرده است. رسیدگی به تمامی اتهامات اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای نگهبان، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وزرا و معاونان آنها، معاونان و مشاوران رؤسای3 قوه، سفرا، دادستان و رئیس دیوان محاسبات، دارندگان پایه قضایی، استانداران، فرمانداران و جرایم عمومی افسران نظامی و انتظامی از درجه سرتیپ و بالاتر و مدیران کل اطلاعات استان‌ها در صلاحیت دادگاه کیفری استان تهران است. در سال‌های گذشته کش و قوس‌های بین دادستان تهران یعنی عباس جعفری‌دولت‌آبادی و برخی نمایندگان مجلس ازجمله علی مطهری و محمود صادقی به وضوح میزان این پیچیدگی‌ها را نشان می‌داد.


 تا قبل از سال 1382که پست «دادستان عمومی و انقلاب تهران» تشکیل شود، دادستان‌های انقلاب تهران نظارت بر حوزه قضایی تهران را برعهده داشتند. حجت‌الاسلام ابراهیم رئیسی، رئیس فعلی قوه قضاییه، اسدالله لاجوردی، علی رازینی و سیدرضا زواره‌ای معروف‌ترین چهره‌هایی هستند که در این پست مهم قضایی حضور داشته‌اند. اما با احیای پست دادستان عمومی و انقلاب تهران در دوران ریاست مرحوم آیت‌الله هاشمی شاهرودی بر قوه قضاییه تا‌کنون 3نفر حضور داشته‌اند.



سعید مرتضوی:
اردیبهشت سال 82 - شهریور سال 88 - از مهم‌ترین پرونده‌های دوران مرتضوی می‌توان به توقیف گسترده مطبوعات؛ پرونده قتل زهرا کاظمی شهروند ایرانی - کانادایی و انتخابات سال88 اشاره کرد. سعید مرتضوی در مراسم تودیع خودش در سال88 گفته بود :«دادسرای عمومی و انقلاب تهران در اغتشاشات اخیر کارنامه درخشانی داشته است.» با این حال عملکرد او در همین پرونده منجر به انفصال دائم از شغل‌های قضایی و حکم زندان برای او شد. او در حال گذراندن دوره زندان خودش است.



عباس جعفری دولت آبادی:
شهریور سال88 - اردیبهشت سال98 - او هم در سال88 درگیر پرونده انتخابات سال88 شد، ماجرای حقوق‌های نجومی و املاک نجومی از چالش‌هایی بود که او در دوران دادستانی‌اش با آن مواجه شد. مناقشه‌های او با برخی نمایندگان مجلس و احضار آن به‌خاطر نطق یا اظهارنظر و مباحثه‌هایش با علی مطهری نایب‌رئیس مجلس خواندنی بود. در دوران حضور او در دادستانی تهران یک پرونده دوتابعیتی نازنین زاغری شهروند ایرانی - انگلیسی جنجال برانگیز شد. او به‌عنوان مستشار دادگاه عالی انتظامی قضات که یکی از عالی‌ترین مراجع قضایی کشور است، منصوب شد.



علی القاصی مهر:
اردیبهشت سال 98- دادستان شیراز بود و سپس به‌عنوان رئیس‌کل دادگستری استان فارس منصوب شد. اظهارنظرهایی درباره رویکرد او به فضای مجازی منتشر شده است اما به‌نظر می‌رسد نگاه او به موضوع فضای مجازی نگاهی مبتنی بر مسدودسازی نباشد اگرچه او هم معتقد است، باید این فضا را با نظارت امن کرد. اظهارنظرهای او در موضوع مهدی حاجتی عضو شورای شهر شیراز، حادثه کازرون، حمله به ماشین علی مطهری و سیل اخیر شیراز در فروردین‌ماه از او چهره‌ای شناخته شده در حوزه قضایی ساخت.