میراث جهانی
سازههای شوشترغوطه ور در آب
گزارش خسارت‌های وارد شده به سازههای آبی شوشتر برای جذب کمک جهانی به یونسکو می‌رود
محمد باریکانی/خبر‌نگار
سازههای آبی شوشتر که در فهرست میراث جهانی قرار گرفته است به‌دلیل شدت سیلاب آسیب دیده است. پیگیری‌های همشهری از کارشناسان میراث فرهنگی در خوزستان مشخص کرد که سازههای ایستاده در مقابل جریان سیلاب به‌احتمال قوی آسیب دیده‌اند و بند میزان که کار تقسیم آب در سازههای شوشتر را انجام می‌دهد به‌دلیل فشار سیلاب دچار ترک خوردگی شده است.
منابع همشهری در خوزستان با اعلام اینکه ترک ایجاد شده در دیواره بند میزان با تزریق ضربتی بتن مهار شده است، گفته‌اند، هنوز نمی‌توان ارزیابی خسارات وارد شده به سازههای آبی شوشتر را اعلام کرد.
فرسایش و شکستگی در سازههای آبی شوشتر
محمدحسن طالبیان، معاون میراث‌فرهنگی کشور که همراه با کارشناسان یونسکو به سازههای آبی شوشتر رفته است، دیروز به ایسنا گفت که وضعیت کنونی سازههای آبی شوشتر به‌دلیل بالا بودن سطح آب در این سازه‌ها هنوز نامشخص است.
به گفته او، به‌دلیل ادامه‌دار بودن سیلاب، هنوز اطلاعات کافی درباره حجم خسارت بر سازه‌ها وجود ندارد اما مشخص است در بخش‌های سازههای داخل آب، با فرسایش و شکستگی مواجه هستیم.
آنطور که معاون میراث‌فرهنگی در گزارش بازدید خود از سازههای آبی شوشتر اعلام کرده است، آب همچنان در فضای آسیاب‌ها در جریان است و بخش‌هایی از این سازه‌ها هنوز در آب غوطه‌ور هستند و تا آب کم نشود، نمی‌توان وضعیت شکستگی‌ها را اعلام کرد.
ساخت‌و‌سازهای انجام شده در بخش غربی سازههای آبی شوشتر در سالیان گذشته اما یکی دیگر از مخاطراتی است که به سست شدن خانه‌های واقع در اطراف سازههای آبی شوشتر می‌انجامد و بر همین اساس، معاون میراث‌فرهنگی کشور بر کم شدن بار در دیواره غربی سازههای آبی شوشتر تأکید می‌کند.
طالبیان می‌گوید: در گذشته خلاف‌هایی کرده‌اند و بارگذاری بیشتری بر دیواره غربی سازههای آبی شوشتر انجام داده‌اند که این بخش‌ها نیز مانند بخش شمالی در سازههای آبی شوشتر ریزش کرده‌اند.
به گفته او، این موضوع باید به سرعت به دادستان انتقال داده شود تا از بارگذاری بیشتر در بخش غربی سازههای آبی شوشتر کاسته شود.
سازههای آبی شوشتر از یک هفته پیش به روی گردشگران بسته شده است و اکنون به‌دلیل خطر ریزش بخش‌های مختلف سازههای آبی شوشتر امکان تردد گردشگران در محوطه این سازه‌ها وجود ندارد.
ترک‌خوردگی بند میزان و ریزش طاق در ورودی کانال‌ها
معاون میراث فرهنگی کشور پس از بازدید و همراهی کارشناس یونسکو از سازههای آبی شوشتر اعلام کرده است که مرمت اضطراری بخشی از آبشارها در بخش‌هایی که ورودی آب در کانال‌ها ریزش داشته است، ضروری است.
او گفت: بخش‌های ورودی کانال‌های آب در برخی نقاط، بخش کوچکی از یک طاق ریخته بود که حالا دچار فرسایش و شکستگی شده و به محض کم‌شدن آب، احتمال ریزش این طاق وجود دارد.
منابع همشهری در استان خوزستان اطلاع داده‌اند که بند میزان دچار ترک‌خوردگی شده و با تزریق بتن تلاش شده از شدت تخریب این بند کاسته شود؛ موضوعی که محمدحسن طالبیان نیز به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: تنها مشکل هم‌اکنون فقط بند میزان است که هنوز زیر آب است.
او می‌گوید: این اثر تاریخی درزهایی دارد که وقتی در آب غوطه‌ور شود، ملات داخل درزها خالی می‌شود.
جودانی جیگلی، کارشناس متخصص ژئوفیزیک در یونسکو در شرایطی به خوزستان و بازدید از سازههای آبی شوشتر رفته است که گزارش او می‌تواند کمک‌های جهانی یونسکو برای مرمت بخش‌های آسیب‌دیده سازههای آبی شوشتر را به ایران گسیل کند.
در همین رابطه معاون میراث‌فرهنگی گفته است: کارشناس یونسکو در حال بررسی دقیق خسارات وارد شده به سازههای آبی شوشتر و وضعیت این اثر ثبت جهانی شده ایران است که پس از پایان بررسی‌ها گزارش فنی او به میراث فرهنگی و کمیته میراث جهانی یونسکو ارسال می‌شود.
به گفته طالبیان، اقدامات موردنیاز برای ساماندهی وضعیت این محوطه جهانی باید برای یونسکو مشخص باشد تا از این طریق از کمک‌های فنی و جهانی نیز استفاده شود.
نگرانی در مورد سازههای آبی شوشتر بی‌مورد است
مدیرکل دفتر حفظ و احیای بافت‌ها، بناها و محوطه‌های تاریخی در گفت‌وگو با همشهری کمترین نگرانی را نسبت به تخریب سازههای آبی شوشتر در سیلاب اخیر دارد. سیدهادی احمدی افزود: به‌عنوان یک کارشناس می‌گویم که سازههای آبی شوشتر اصلا برای مدیریت آب ساخته شده و اتفاقا کمترین مشکل را نسبت به دیگر آثار در سیلاب اخیر دارد. به‌گفته احمدی، کمترین نگرانی در سیلاب اخیر اتفاقا متوجه سازههای آبی شوشتر است و دلیل آن نیز اطمینانی است که به مهندسی این سازه‌ها وجود دارد. او با تأکید بر اینکه سازههای آبی شوشتر و حتی بند میزان در دوره‌های تاریخی ممکن است سیلاب‌های مهیب‌تر از سیلاب اخیر خوزستان را به‌خود دیده باشند، گفت: پایین آمدن آب در سازههای آبی شوشتر فرصت بهتری برای رفع بحران در این سازه‌ها در اختیار کارشناسان می‌گذارد. مدیرکل دفتر حفظ و احیای بافت‌ها و بناها و محوطه‌های تاریخی کشور در اعلام نظر کارشناسی خود تأکید کرد: واقعیت آن است که سازههای آبی شوشتر در آب ساخته شده و هدف آن نیز مدیریت منابع آب و حتی سیلاب است.
