شانگهای و رانندگی روی آسمان

فریبا خانی/ روزنامه‌نگار
در این سال‌ها با هیچ کشوری مثل چین ‌برادری و دوستی نداشته‌ایم. اما نمی‌دانم چرا این برادر و دوست که حالا قطب اقتصاد دنیاست، برای ما الگو نیست. سفری به شانگهای یکی از بزرگ‌ترین شهرهای چین داشتم. شهری با 24میلیون جمعیت، با خودم گفتم شهری با 24میلیون جمعیت حتما پر از ترافیک است. اما در این شهر من در هیچ ترافیک سنگینی نماندم و متعجب شدم. این شهر، طولانی‌‌ترین شبکه متروی جهان را دارد. متروی شانگهای 14خط و 337ایستگاه دارد. طول این مترو 548کیلومتر است. شهری با خیابان‌های چند طبقه. خودشان می‌گویند «رانندگی در شانگهای رانندگی روی آسمان است.» خیابان‌ها و بزرگراه‌های چند طبقه مشکل را حل کرده‌اند. کار کردن روی فرهنگ رانندگی مسئله مهمی است.

رانندگی در شانگهای شبیه رانندگی در کشورهای مدرن دنیاست. احترام به حق و حقوق دیگران. در بین خط حرکت کردن همه لحاظ می‌شود. مردم چین بی‌نهایت به دوچرخه‌سواری وابسته‌اند. هر جایی در هر خیابانی با یک اپلیکیشن که در گوشی‌‌هاشان نصب شده می‌توانند یک دوچرخه بردارند و به هر جایی که دل‌شان خواست بروند و دوباره دوچرخه را در کنار خیابان بگذارند. این سیستم خودش برای رفع ترافیک بسیار کارساز است. مسیرهای مشخص دوچرخه‌سواری هم هست. قیافه شهر شبیه شهرهای مدرن دنیاست. آسمانخراش‌های زیبا. ساختمان‌های شیشه‌ای. برج مروارید، یکی از معروف‌ترین این برج‌هاست. سومین برج بزرگ دنیا. ارتفاع برج 468متر است. از بالای این برج، می‌توانی ساختمان‌های عظیم را ببینی که درکنار رودخانه هوانگ‌پو، خودنمایی می‌کنند. برخی می‌گویند شانگهای نیویورک شرق است و شاید پر بیراه نگفته باشند. رودخانه هوانگ‌پو شهر را به دو قسمت تقسیم کرده است.

چند تونل از زیر این رودخانه عبور کرده و بخشی از حمل‌و نقل شهری از زیر رودخانه انجام می‌شود. اما در همین ظاهر مدرن، ساختمان‌های شیشه‌ای براق، باران‌های ریز یکسره زیبا، کشتی‌ها و بندرهای پر رفت‌وآمد، کوچه پس‌کوچه‌هایی هست با خانه‌هایی که شبیه یک حمام کوچک‌اند و کارمندان و کارگران که از صبح تا شب به جِد کار می‌کنند در این اتاقک‌های یک در 2متری سکنی دارند. هر کسی حق ورود و خروج بی‌اجازه به شهرهای چین را ندارد و باید اجازه کار داشته باشد. این ترفند برای کنترل مهاجرت بی‌حد و اندازه به شهرهای بزرگ است. شانگهای شهری است که صاحب یکی از «دیزنی لند‌های» بزرگ جهان است. تصویر رهبر کمونیست چین «مائو» هنوز بر در و دیوار شهرهای چین دیده می‌شود، ولی چین صاحب یکی از بزرگ‌ترین دیزنی‌لند‌های جهان است. دیزنی‌لند، رؤیای آمریکایی است و چگونه در کشوری که بر بستر کمونیسم ساخته شده، رؤیای آمریکایی شکل گرفته؟

دیزنی‌لند، سرزمین سفید برفی و هفت کوتوله است، سرزمین دیو و دلبر و زیبای خفته و میکی‌موس. تمام هیجانات و اتفاقات رسانه‌ای که غرب برای تسخیر مردم جهان ساخته است. فروشگاه‌های پی‌در‌پی با فروش محصولات دیزنی. چین برای جهانی شدن و جذب گردشگر و بهبود اقتصاد دست به هر کاری می‌زند. برادر چین برای منافع ملی کشورش کار می‌کند و با وجود سانسورهای زیاد رسانه‌ا‌ی به‌خاطر وضع اقتصاد و منظرگاه روشن آینده، مردمش همراهش هستند. مردمی که صبح‌ها روبه‌روی مغازه‌ها و شرکت‌های کوچک و بزرگ به صف می‌شوند و ورزش صبحگاهی می‌کنند که تا شب بتوانند به سختی کار ‌کنند. شب‌ها قیافه‌های خسته آنها را می‌بینی در واگن‌های قطار مترو، وقتی به خانه‌های کوچک‌شان باز می‌گردند تا دمی بیاسایند و سریال نگاه کنند. گویا دیگر مجالی برای دیدن سریال‌های محبوب‌شان نیست.