سراب ساماندهی باغ صفوی

‌بهناز عبداللهی|  قزوین - خبرنگار:


 مجموعه باغ صفوی که به باغ سعادت‌آباد، باغ فرهنگی قزوین و دولتخانه صفوی یا ارگ تهماسبی نیز معروف است، در مرکز شهر قزوین با مساحتی بالغ بر ۶ هکتار واقع شده است. دولتخانه صفوی یا باغ فرهنگی قزوین از ساختمان عالی‌قاپو در شمال خیابان سپه اولین خیابان ایران آغاز شده است و در انتها به محوطه عمارت چهلستون متصل می‌شود و در طول مسیر خود با گذشتن از چند حیاط و محوطه باز، امکان بازدید از آثار و بقایای به‌ جا مانده از دوره‌های مختلف صفوی، افشاریه، زندیه و قاجاریه را برای بیننده فراهم می‌کند.

ساماندهی و احیای مجموعه دولتخانه صفوی همچنین یکی از مصوبات سفر مقام معظم رهبری در سال 82 به قزوین بود؛ مجموعه‌ای بی‌نظیر که در دوران پایتختی قزوین بنا شده است و امروزه یکی از فاخرترین ابنیه تاریخی و نماد کهن شهر قزوین محسوب می‌شود و مدت‌هاست طرح ملی احیا و ساماندهی آن به دلیل اختلاف نظر مسئولان دستگاه‌های اجرایی با یکدیگر وارد مرحله اجرایی نشده است. میراث فرهنگی با بودجه قطره‌چکانی نه توانست برای احیای آن قدمی بردارد و نه توانست بازسازی آن را به مجموعه مدیریت شهری بسپارد که سابقه بازسازی سعدالسلطنه و چند حمام قدیمی را در کارنامه داشت. این عمارت کم‌نظیر در آستانه نوروز 98 همچنان سرنوشت نامشخصی دارد.


ورود مدیریت شهری 

رئیس شورای اسلامی شهر قزوین در نشست شورای اسلامی این شهر که این روزها درگیر بودجه سال آتی شهر است، گریزی به طرح مرمت و بازسازی این عمارت زد و خواستار ورود مدیریت شهری به این پروژه بزرگ شد.
حکمت‌الله داوودی با بیان این‌که این طرح باید پس از تصویب در کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر به شورای عالی معماری و شهرسازی کشور ارسال و تایید نهایی آن گرفته شود، گفت: مدیریت شهری در قزوین به دلیل اختلاف نظر با میراث فرهنگی در بافت‌های تاریخی به بن‌بست‌های متعددی در این سال‌ها برخورد کرده که باید قبل از هر اتفاقی تایید شورای ‌عالی معماری و شهرسازی کشور را کسب کرد.
وی اضافه کرد: درخصوص مرمت و بازسازی دولتخانه صفوی باید ابتدا کارشناسی لازم انجام شود تا از خسارت‌های احتمالی در آینده و رد شدن طرح‌های پیشنهادی جلوگیری شود.


بنا در معرض آسیب 

فرج‌الله فصیحی رامندی دیگر عضو شورای اسلامی شهر قزوین نیز با بیان این‌که دولتخانه صفوی باید به شهرداری واگذار شود، گفت: سازمان میراث فرهنگی هم بر این امر اذعان کرده که توان مرمت و بازسازی این مجموعه را ندارد؛ بنابراین بهتر است دولتخانه به شهرداری واگذار شود.
وی با اشاره به تغییر مدیریت در مجموعه میراث فرهنگی استان و کاهش تنش‌های گذشته بین مدیریت شهری و این مجموعه اظهار امیدواری کرد با توجه به تغییر رویکرد در اداره کل میراث فرهنگی صنایع ‌دستی و گردشگری قزوین با مذاکره مجدد زمینه واگذاری این مکان برای مرمت و بازسازی به شهرداری فراهم شود.

فصیحی با بیان این‌که بافت تاریخی این بنا به دلیل بی‌توجهی در گذشته در معرض خطر است، اضافه کرد: در صورت پذیرفتن میراث فرهنگی، این مجموعه برای بازسازی طی یک دوره 5 ساله واگذار می‌شود، در غیر این صورت وضعیت دولتخانه با توجه به آسیب‌های وارد شده بدتر خواهد شد.


مقاومت دو نهاد 

حمیده زرآبادی، نماینده مردم قزوین البرز و آبیک در مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به ضرورت تعیین تکلیف این پروژه تاریخی گفت: باغ صفوی یکی از مهم‌ترین و ارزشمند‌ترین مجموعه‌های تاریخی در کشور است که در کنار مدرسه امید نخستین مدرسه مدرن قزوین، گراند هتل از اولین هتل‌های مدرن ایران، بقعه چهار انبیا (مدفن چهار تن از پیامبران الهی) و در جنب خیابان سپه اولین خیابان ایران و کاخ و موزه چهلستون مجموعه بی‌نظیری را در مرکز شهر قزوین برای گردشگران به نمایش درآورده است.
وی با بیان این‌که سال‌هاست به دلیل اختلاف میراث و مدیریت شهری، مرمت و بازسازی این باغ به زمین مانده است، ادامه داد: از سال‌های گذشته مقرر شد پس از تخلیه دبیرستان پاسداران و مجموعه ورزشی تختی که در محدوده این مجموعه تاریخی قرار دارد، احیا و مرمت این بنا آغاز شود ولی دو مجموعه ورزش و جوانان و آموزش و پرورش مانع اجرای طرح ساماندهی این بنا شدند.

زرآبادی تنها راه‌ حل و فصل این معارضات را ورود هرچه سریع‌تر مدیریت شهری به این پروژه دانست و اظهار کرد: با تامین مالی طرح، شهرداری می‌تواند با توجه به سابقه خوب احیای مجموعه سعدالسلطنه به عنوان مجری طرح زیر نظر مستقیم میراث فرهنگی وارد عمل ‌شود تا مرمت این بنای باشکوه در قلب کهن‌شهر قزوین آغاز شود.


موانع تملک

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین درخصوص آخرین اخبار درباره طرح ملی احیای باغ صفوی گفت: به جز تملک زمین مربوط به اداره پست، کار تملک دبیرستان پاسداران و مجموعه ورزشی تختی از اراضی مربوط به آموزش و پرورش و اداره کل ورزش و جوانان که پیرامون دولتخانه صفوی قرار گرفته‌اند، انجام نشده است و این مجموعه‌ها به علت نداشتن فضای جایگزین در مرکز شهر تاکنون مانع تحقق این طرح شده‌اند.
علی فرخزاد در گفت‌و‌گو با همشهری با اشاره به تلاش‌های انجام‌شده برای انجام این مهم توضیح داد: با تخصیص اعتبار قابل توجه سازمان برنامه و بودجه برای ساخت دبیرستان زنجانچی در خیابان عبید زاکانی، مراحل ساخت این دبیرستان برای جایگزینی انجام شد، با این وجود هنوز اداره کل آموزش و پرورش به تعهد خود عمل نکرده است.

وی درخصوص واگذاری سالن تختی در این مجموعه نیز بیان کرد: در طرح اولیه مقرر شد اداره کل ورزش و جوانان استان در برابر مجموعه واگذار شده تختی بخشی از سالن‌های شهرداری و سپاه را در اختیار بگیرد که هنوز این موضوع محقق نشده است.فرخزاد با بیان این‌که این طرح نیاز به بازنگری دارد، ادامه داد: در طرح احیا و ساماندهی دولتخانه صفوی، مسائل مربوط به تملکات واحدهای تجاری تا ساختمان مخابرات مرکزی دخیل است که باید آنها را در نظر گرفت.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین گفت: بانک شهر نیز برای سرمایه‌گذاری در اجرای این طرح که از مصوبات سفر مقام معظم رهبری به قزوین به شمار می‌رود اعلام آمادگی کرده است و با ورود مدیریت شهری مطابق نظر میراث فرهنگی امیدواریم مرمت این طرح هر چه سریع‌تر آغاز شود.