پرونده
سود لباس کُردی در جیب دلالان
دلالان سودجو باعث بالا رفتن قیمت تمام شده محصول می‌شوند
شیما صادقی| سنندج- خبرنگار:
لباس کُردی از زیباترین، متنوع‌ترین و پوشیده‌ترین هایی است که در دنیا کم‌نظیر است؛ به طوری که این لباس در چندین جشنواره مختلف بین‌المللی مقام اول را به لحاظ پوشش، زیبایی و تنوع طرح به خود اختصاص داده است. طراحی و منجوقدوزی لباس‌های محلی زنانه یکی از امور مرتبط با صنایع‌دستی است و بسیاری از بانوان سنندجی در این عرصه فعالیت دارند و چرخ زندگی آنها به‌سختی و با وجود مشکلات فراوان در این راه می‌چرخد.
نیاز به حمایت مسئولان
«شهناز سلیمانزاده» که قریب به 12 سال است در این عرصه فعالیت دارد، میگوید: سرپرست خانواده هستم و 3 فرزند دارم که تنها با درآمد حاصل از طراحی لباس‌های محلی امرار معاش میکنم و درآمدی که دارم کافی نیست.
وی ادامه می‌دهد: با وجود سختیهای بسیار زیاد این شغل، از طرف صنایع‌دستی هیچ‌گونه بیمهای نداشتم، بنابراین با مراجعه به چندین نهاد حمایتی با توجه به شرایط اقتصادی که دارم، از طریق کمیته امداد امام خمینی(ره) بیمه شدم.
سلیمانزاده میافزاید: وجود نمایشگاه‌های مختلف در سایر استان‌ها و صادرات اصولی و بدون ایجاد واسطه میتواند رونق اقتصادی بسیار زیادی را در این عرصه ایجاد کند.
وجود دلالان، اجحاف در حق صنعتگران
«مژگان محمدی» که یکی از بانوان فعال در عرصه صنایع‌دستی و طراحی لباس‌های محلی است هم میگوید: بیشتر از 10 سال است که فعالیت خود را در عرصه طراحی لباس کُردی زنانه آغاز کرده‌ام و بیش از آن نیز در زمینه بافندگی و سوزن‌دوزی فعالیت داشته‌ام. طراحی لباس محلی پروسه‌ای طولانی دارد که برای چندین نفر ایجاد شغل کرده است، اما متأسفانه درآمد حاصل از آن برای هنرمند دوزنده بسیار ناچیز است.
محمدی ادامه می‌دهد: طراحی و بهخصوص بافت و منجوقدوزی شغلی طاقت‌فرساست که مشکلات فراوانی از جمله ضعف بینایی، آرتروز گردن و دیگر مشکلاتی را به همراه دارد و میتوان گفت یکی از مشاغل سخت محسوب می‌شود که متأسفانه بازار فروش آن در داخل استان وضعیت مطلوبی ندارد.
وی میافزاید: بیشترین فروش ما از طریق مسافران و ارسال به خارج از کشور انجام می‌شود. لباس‌های محلی زنانه تولید شده ما در کشورهایی مانند عراق و قطر فروش خوبی دارد و اگر با همت مسئولان راهی برای فروش بدون واسطه در خارج از کشور ایجاد شود، قطعاً درآمد خوبی در این راه به دست خواهد آمد. متأسفانه در حال حاضر فروش محصولات ما به خارج از کشور از طریق دلالان این عرصه انجام می‌شود، به صورتی که لباس‌های مورد نظر را با کمترین قیمت از تولیدکننده می‌خرند و در خارج از کشور با بیشترین قیمت آن را می‌فروشند و سود زیادی از این راه به جیب میزنند، این درحالی است که تولیدکننده بدون هیچ پوشش بیمهای، سختیهای بسیار زیادی متحمل و تنها درصد بسیار ناچیزی عایدش می‌شود.
محمدی میگوید: تاکنون چندین بار دراین‌باره به اداره میراث فرهنگی و صنایع‌دستی مراجعه کرده‌ام اما متأسفانه هر بار بی‌نتیجه مانده است و تنها کمکی که میراث فرهنگی دراین‌باره داشته نمایشگاه‌هایی است که سالانه برگزار می‌شود. البته شرکت در این نمایشگاه‌ها نیز به‌راحتی میسر نیست و علاوه بر پرداخت هزینه شرکت در نمایشگاه، باید برای گرفتن یک غرفه چندین مرتبه به این اداره مراجعه کرد.
ارتباط مؤثر صنعتگران با معاونت صنایع دستی
معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان نیز درباره مشکلات فعالان این عرصه میگوید: حضور دلالان سودجو همواره یکی از معضلاتی است که هم در تولید، تهیه مواد و فروش بر مشکلات محصولات حوزه صنایع‌دستی در تمام رشتههای صنایع دستی، چه در استان و چه در سراسر کشور دامن میزند.
«اسعد ساعدپناه» ادامه می‌دهد: حضور دلالان سودجو باعث بالا رفتن قیمت تمام شده محصول می‌شوند، در نتیجه پایین آمدن دستمزد و بالا رفتن قیمت نسبت به بازارهای داخلی و خارجی را شاهدیم، به‌علاوه باعث تولید محصولات بی‌کیفیت و نامرغوب می‌شوند. وی می افزاید: حذف صنعتگران توانمند در عرصه تولیدات فاخر صنایع‌دستی از دیگر مشکلات مشهود این عرصه است که نشان و اصالت صنایع‌دستی بومی و محلی را با خطر مواجه ساخته است و علاوه بر این موارد در واردات محصولات دیگر کشور هم مشکلاتی عدیده‌ای را به بار آورده‌اند.
این مسئول میگوید: معاونت صنایع‌دستی با هدف ارتقای آگاهی صنعتگران و شاغلان صنایع‌دستی هر سال در چند نوبت کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌کند. این کارگاه‌های آموزشی در قالب‌های مختلفی نظیر اشتغالزایی و کارآفرینی، بازاریابی و شناخت بازار فروش، نحوه حضور در نمایشگاه‌های تخصصی صنایع‌دستی داخلی و خارجی، بسته‌بندی و برند سازی(تجاری‌سازی) محصولات تولیدی صنایع‌دستی برگزار می‌شود، لذا ضرورت دارد همه صنعتگران به فراخوان‌های برگزاری چنین دوره‌ها توجه کنند تا بتوانند از چنین کارگاه‌های آموزشی بهره‌مند شوند.
معاون صنایع‌دستی عنوان می‌کند: با این اوصاف دلالان در هر صنفی وجود دارند و تا زمانی که میزان آگاهی ما از کسب‌وکارمان بالا نرود، حضور آنها هم همچنان پررنگ‌تر خواهد شد.
وی در مورد مشکلات صادرات این عرصه میگوید: در حوزه صادرات هم مشکلات خاصی وجود دارد که بر روی فروش ما تأثیر گذاشته است. برای مثال فله‌ای و روزنامه‌پیچ فروختن محصولات صنایع‌دستی از مشکلات این بخش است. صنایع دستی نیازمند بسته‌بندی در خور هر محصول تولیدی است تا این محصولات در بازارهای جهانی پذیرش شوند.
ساعدپناه ادامه می‌دهد: مشکل دیگر نداشتن برند و نام و نشان تجاری هر محصول و هر شخص تولیدکننده است که نه‌تنها اعتماد خریدار را پایین می‌آورد بلکه باز هم شکافی برای ورود دلالان نیز ایجاد می‌کند.
حضور در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی
معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان با اشاره به برگزاری نمایشگاه‌ها میگوید: هر صنعتگری که متقاضی شرکت در نمایشگاه‌ها باشد، طبق دستورالعمل اجرایی نمایشگاه‌ها، سهمیه دو بار شرکت رایگان به او تعلق می‌گیرد، ولی شرکت در نمایشگاه‌های نیم‌بها و تمام‌بها اکثراً در قالب بسته‌های حمایتی است.
«اسعد ساعدپناه» ادامه می‌دهد: افرادی که توانایی مالی آنها بالاست باید به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری درخواست دهند که متقاضی شرکت در فلان نمایشگاه هستند. شرکت در نمایشگاه‌های خارجی شرایط خاصی دارد که با مراجعه متقاضیان به معاونت، چند و چون شرایط هم در اختیار آنها قرار خواهد گرفت.
