گزارش
بازار راکد عمدهفروشان ارومیه
روزهای پررونق عمده‌فروشی در بازار ارومیه به خاطره‌ای دور برای فروشندگان عمده مواد غذایی و خشکبار تبدیل شده است
هادی پناهی| ارومیه – خبرنگار:
عمدهفروشان خشکبار در بازار ارومیه از مهم‌ترین بخش‌هایی به شمار می‌رود که وضعیت اقتصادی آنها به نوعی نشان دهنده شرایط وضعیت کلی بازار عمدهفروشان است. اما این روزها بازار عمدهفروشان (یکانلی بازاری) و به تبع آن خشکبارفروشان به دلیل مشکلات اقتصادی وضعیت مناسبی ندارد. رکود حضور مشتری و کمبود کالا بیش از همه به چشم می‌آید. به گفته مغازه‌داران، خرید و فروش‌های عمده بسیاری از اجناس در این بازار به خاطره‌ای دور تبدیل شده است. کمبود خشکبار، نبود مشتری و کاهش علاقه کشاورزان و باغداران به خشک کردن میوه آنها را با مشکلات زیادی مواجه کرده است. سری به خشکبار فروشان بازار عمده فروشان ارومیه زدیم و درباره کسب و کار این روزهایشان پرسیدیم.
خشکبار گران
یکی از قدیمی‌ترین خشکبارفروشان بازار ارومیه که 57 سال از عمرش را در این بازار گذرانده است، به همشهری می‌گوید: ۸۰ سال سن دارم و تاکنون کسبه این بازار را در چنین وضعیت بدی از لحاظ درآمد و شرایط اقتصادی مشاهده نکرده بودم. «غلامحسین خیری» می‌افزاید: در سال‌های گذشته روزانه 30 تا 40 تن خشکبار از این بازار به سایر شهرها و حتی خارج از کشور صادر می‌شد، اما امروزه به دلیل مشکلاتی همچون نبود مکان نگهداری خشکبار برای مغازه‌دار و باغدار، کمتر کسی به کار خشک کردن انگور و دیگر میوه‌ها می‌پردازد. این موضوع باعث شده برخی از خریداران غیربومی میوه‌های تازه را از کشاورزان ارومیه‌ای خریداری کرده و خشکبار آن را به نام شهر خود و با برند دلخواه به سایر استانها و حتی ارومیه صادر کنند.
وی با اشاره به افزایش قیمت محصولات کشاورزی و تمایل باغداران به فروش محصولات تازه به واسطه‌ها و خریداران غیربومی به‌جای نگهداری از آنها عنوان می‌کند: امسال به دلیل کاهش تولید خشکبار از سوی کشاورزان ارومیه، قیمت کشمشی که سال گذشته ۴ هزار تومان بود، ۷۰ درصد افزایش قیمت داشته است که البته نقش واسطه‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت. این افزایش در مورد دیگر محصولات خشکبار همچون گردو که پارسال کیلویی ۲۵ هزار تومان بود و الان قیمت آن به ۹۰ هزار تومان رسیده است هم وجود دارد.
خیری تاکید می‌کند: بیشتر کسبه بازار عمدهفروشان در وضعیت بحرانی قرار دارند و اگر این رویه ادامه پیدا کند، بسیاری از ما از روی ناچاری باید بین تغییر شغل و تعطیلی مغازه یکی را انتخاب کنیم.
رغبت به فروش میوه تازه افزایش یافته است
«محمد خدادوست» یکی دیگر از بازاریان عمده‌فروش ارومیه هم به گفته خودش ۲۰ سال است که در بازار عمدهفروشان مغازه خشکبارفروشی دارد. او می‌گوید: مدتی است وضعیت بازار به گونه‌ای شده که به‌سختی می‌توانیم خرج و مخارج خانه را تامین کنیم. در واقع بیشتر مغازه‌های خشکبارفروشی بازار در خطر تعطیلی قرار دارند و در برخی موارد حتی فروش روزانه هم به صفر می‌رسد. خدادوست ادامه می‌دهد: امروزه بیشتر کشاورزان محصولات خود را به صورت تر به بازار تره‌بار شهر یا سایر استانها عرضه می‌کنند و اراده‌ای برای خشک کردن محصول خود اعم از انگور، آلبالو، زردآلو و... ندارند. این موضوع موجب کاهش چشمگیر میوه خشک و افزایش قیمت این نوع محصولات در بازار شده است.
وی بیان می‌کند: بنا بر سنتی که از قدیم در این بازار مرسوم بوده است، برخی از کشاورزان خشکبار خود را به صورت امانت به مغازه‌ها تحویل می‌دادند و ما هم بعد از فروش محصول در اولین فرصت پول جنس فروخته‌شده را به صورت نقدی به آنان پرداخت می‌کردیم. اما وضعیت فعلی بازار و نبود مشتری باعث شده که دیگر آن سنت خرید نسیه وجود نداشته باشد. ضمن این‌که با کاهش وزن برای عرضه عمده محصولات و کیفیت نامرغوب خشکبار هم مواجهیم که مشتری را از خرید منصرف می‌کند.
روزگار سخت گاریچی‌ها
پیر‌مردی هم که در بازار ارومیه بار مشتریان مغازه‌داران را حمل می‌کند، از وضعیت بد بازار و نبود کار و کاسبی ناراضی است. «لطفعلی تیموری» می‌گوید: به خاطر کاهش قدرت خرید مردم و خرده‌فروشان، مدتی است کاسبی با چرخ دستی کفاف نان زن و بچه‌ام را هم نمی‌دهد. بسیاری از دوستانم که در این بازار زمانی مشغول به کار بودند، شغل دیگری را برای خود انتخاب کرده یا بیکار شده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: در گذشته روزانه ۲ الی ۳ تن کالای خریداری‌شده مشتریان این بازار را جا‌به‌جا می‌کردم، اما امروز نه‌تنها کسب و کار مغازه‌ها رونقی ندارد، بلکه تبدیل شدن روش جابه‌جایی کالا از سنتی به پیشرفته هم نان ما را آجر کرده است. امیدوارم دوباره شور و نشاط به این بازار برگردد و شاهد روزهایی باشیم که خریدهای عمده از در و دیوار این بازار بالا می‌رفت.
اجناس بی‌کیفیت تولید داخل
رکود در بازار عمدهفروشان ارومیه تنها به حوزه خشکباری‌ها مربوط نمی‌شود. مغازه‌داران دیگری هم هستند که این روزها در نبود مشتریان و مغازه‌داران بدون سرمایه نمی‌توانند اجناس خود را از بازار خارج کنند و یا حتی به دلیل تنگناهای مالی نمی‌توانند جنسی را به صورت عمده برای پر کردن انبارهایشان خریداری کنند. یکی از مغازه‌داران در این باره می‌گوید: این روزها بازار عمدهفروشان حال و روز خوبی ندارد. با توجه به کاهش تولید و مشکلات ارزی برخی از کالاها افزایش چشمگیری دارند که توان ریسک خرید با این وضعیت را از ما گرفته است.
«صادق باقری» ادامه می‌دهد: به دلیل نبود ثبات نسبی در بازار، کارخانه‌ها یا نمایندگی‌های آنان فروش محصولات را به صورت نقدی انجام می‌دهند. تامین سرمایه خرید محصولات به صورت یکجا در شرایط کنونی که می‌دانیم ممکن است به‌زودی هم فروش نروند، سخت است و ریسک بالایی دارد. این مساله تاثیر زیادی در رکود بازار داشته است. در حال حاضر برخی از مغازه‌دارانی که ماهانه اجاره پرداخت می‌کنند مجبور به تعطیلی کار و کاسبی خود شده‌اند و آنهایی که مانده‌اند هم وضعیت چندان خوبی ندارند. باقری بیان می‌کند: برخی تولیدکنندگان داخلی به علت گرانی ارز و نبود واردات و رقابت، از این موضوع نهایت سوءاستفاده را کرده و کالاهای بی‌کیفیت را روانه بازار می‌کنند. امیدواریم مسئولان متولی در امر بازرسی با این‌گونه واحد‌های تولیدی برخورد لازم را داشته باشند.
شرایط بد اقتصادی اصناف با کاهش قدرت خرید مردم
افزایش قیمت کالاها مهم‌ترین اثر را بر سطح درآمد اصناف و وضعیت زندگی‌شان می‌گذارد، چراکه افراد می‌توانند تنها کالاهای ضروری خود را تهیه کرده و با پرهیز از هزینه‌های کم‌ضرورت، دخل و خرج خود را کنترل کنند، اما امرار معاش اصناف کاملا به سطح درآمد مردم و میزان تقاضای افراد جامعه برمی‌گردد که گرانی ارز و پایین آمدن قدرت خرید مردم، بازار اصناف ارومیه، عمدهفروشان و حتی تک‌فروشان را هم دچار رکود کرده است. مساله‌ای که البته نمی‌توان آن را تنها به بازار ارومیه مرتبط دانست، بلکه در سراسر بازارهای کشورها هم شاهد چنین رکودی هستیم.
