پشت‌پرده شکل‌گیری رانت‌های بزرگ چیست؟
سلاطین دست‌پرورده نظام سیاسی
محمد قلی یوسفی | استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
سلاطین، دست‌پرورده نظام سیاسی حاکم بر جامعه هستند. وقتی دولت‌ها در نظام اقتصادی نقش اساسی دارند و بخش خصوصی ضعیف شده است و قانون محکمی بر شرایط جامعه حاکم نیست سلاطین اقتصادی با حمایت افراد قدرتمند و با نفوذ سیاسی رشد پیدا می‌کنند؛ در واقع سلاطین به نمایندگی از این افراد قدرتمند، وارد سازوکارهای اقتصادی شده و نظام اقتصادی را دچار خلل می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت که سلطان‌های اقتصادی بدون اتکا به قدرت و حمایت از دستگاه‌ها و افراد با نفوذ سیاسی نمی‌توانند وارد فعالیت‌های اقتصادی شده و اختلال ایجاد کنند.
متأسفانه به‌دلیل عدم‌شفافیت قانون، سلاطین، قدرتمند شده و به‌عنوان ابزاری در اختیار سیاستگذاران قرار می‌گیرند. اینطور نیست که آنها بدون حمایت‌شدن از طرف افراد قدرتمند بتوانند کوچک‌ترین قدمی بردارند و دست به چنین معاملات و تجارت‌های سودآوری بزنند. همه آنها به‌دلیل نقش اساسی‌ای که دولت در اقتصاد دارد می‌توانند فعالیت کنند؛ در واقع حضور آنها ریشه در دولتی‌بودن اقتصاد و نفوذ افراد دولتی در اقتصاد دارد. اگر اقتصاد کشور آزاد باشد نه سیاست‌ها مدام تغییر می‌کند و نه کسانی می‌توانند از این سیاست‌ها سوءاستفاده کنند در نتیجه چنین موضوعاتی هم پیش نمی‌آید.
سربرآوردن سلاطین در نظام‌های دولت‌سالار به‌وجود می‌آید؛ چرا که فضایی فراهم است که افراد بتوانند با کمک نظام تصمیم‌گیر و افراد قدرتمند وارد سازوکارهای اقتصادی شده و به کسب منفعت شخصی بپردازند.
قوانین و مقررات را نظام‌های دولتی اعمال می‌کنند و افراد قدرتمند می‌توانند در همه عرصه‌ها حضور پیدا کنند و قوانین را به سمتی که منافعشان را تامین می‌کند هدایت کنند. متأسفانه در جایی که دولت همه‌کاره است و سیاستمداران از هر دو جناح منافع خود را دنبال می‌کنند، وجود چنین افرادی دور از ذهن نیست؛ چرا که سلاطین مولود تأثیرگذاری افراد فاسد و جاهل در اقتصاد هستند.
تعداد سلاطین با جهش نرخ ارز زیاد نشد بلکه آنها همواره در نظام اقتصادی کشور حضور داشتند اما آنچه موجب شده است که آنها شناخته شوند جنگ قدرت بین جناح‌های سیاسی است. هرقدر این جنگ شدیدتر باشد تعداد افراد سوءاستفاده‌‌گر اقتصادی بیشتر افشا می‌شود.
به‌طور کلی تعداد سلاطین به سیستم سیاسی ربط دارد و هیچ کدام مستقل نیستند. هیچ وقت نمی‌توانیم افرادی را پیدا کنیم که خودسر و بدون پشتیبانی دست به چنین کارهایی زده باشند. همیشه پای یک فرد با نفوذ سیاسی در میان است.
در همینه زمینه :
