سلاطین واقعی

خدیجه نوروزی


مدتی است که برچسب «سلطان» در اقتصاد ایران روی کسانی زده می‌شود که با ایجاد انحصار مصنوعی و فساد، اختلاس، پرونده‌سازی‌ و باندبازی بازار را قبضه کرده‌اند تا منافع‌شان را پیش ببرند. وجود چنین افرادی موجب شده تا به اعتبار کسانی که در سایه فعالیت شفاف و مولد اقتصادی و در قالب کارآفرینی توانسته‌اند موفق عمل کنند صدمه وارد شود؛ درحالی‌که بسیاری از این کارآفرینان قدیمی با تلاش شبانه‌روزی و اتکا به اصول اخلاقی، مراحل موفقیت را سپری کرده‌اند، مهر سلطان بر پیشانی‌شان زده شده است.

در این آشفته‌بازار که ده‌ها سلطان متقلب متولد شده‌اند، از انسان‌هایی یاد می‌کنیم که سلطان‌های واقعی‌اند تا این واژه را به بهترین شکل در بازار معنا کنند و اعتبار بخشند.

سلطان زیره و پسته

زمانی که نخستین دفتر تجاری‌اش در لندن و هامبورگ را تاسیس کرد، از جمع بازاریان سنتی جدا شد. با یک دوچرخه و درآمد روزی 2ریال وارد بازار کار شد و نخستین درآمد زندگی‌اش را اتفاقی و از راه خرید و فروش کسب کرد؛ برای همین تصمیم گرفت وارد دنیای تجارت شود. او با همین یک تصمیم توانست بیش از نیم قرن یکی از تأثیرگذارترین مردان اقتصاد ایران لقب بگیرد. اسدالله عسگر‌اولادی را بسیاری با نام سلطان پسته و زیره می‌شناسند؛ کسی که بارها در مصاحبه‌هایش گفته ذره‌ای از دارایی‌هایش را با رانت و کار خلاف  یا حتی وام بانکی به‌دست نیاورده است. صادرات پسته، زیره، میگو، میوه‌جات خشک و خاویار و واردات شکر و لوازم خانگی مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی اوست. نخستین معاملاتش با نیویورک (بورس زیره) را از سال1320 شروع کرد. وی که رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین است، می‌گوید: بعد از ۶۴سال فعالیت در حوزه صادرات، 2‌ماه است که دست از صادرات کالاهای ایرانی کشیده‌ام. صادرات کشور در حال حرکت به سمت کاهش است و پیش‌بینی می‌شود که بهار۹۸ فصلی بسیار سخت برای اقتصاد ایران باشد.

پدر گچ

علاء‌الدین میرمحمدصادقی در دسته بازاریانی جای می‌گیرد که شهرت فراوانی دارد. او سال‌ها قبل از اصفهان راهی سرای حاج‌حسن بازار تهران شد. بعد از فعالیت در حوزه توزیع کالا به شهرستان‌ها، به صادرات سیمان روی آورد و از دهه1340 وارد صنعت گچ شد. او به همراه برادرش کارخانه گچ سمنان- مازندران را تاسیس کردند که بزرگ‌ترین تولیدکننده گچ ساختمانی در ایران به‌شمار می‌رود. پس از آن، تاسیس کارخانه‌های گچ در شهرهای مختلف را ادامه داد تا بزرگ‌ترین تولیدکننده گچ لقب بگیرد. این کارآفرین قدیمی کشور با‌  87سال سن، فهرستی از مسئولیت‌های سنگین را در بخش‌های خصوصی و عمومی عهده‌دار است و بعد از گذشت 5دهه از فعالیتش او را به‌عنوان سلطان گچ می‌شناسند. او به همراه برادر و برخی دوستانش بیش از 100مدرسه و 10صندوق قرض‌الحسنه راه‌اندازی کرده‌اند و نامش در بسیاری از امور خیریه بر سر زبان‌ها افتاده است.

اولین تولیدکننده سس در ایران

روزگاری به او سلطان سس می‌گفتند. شاهرخ ظهیری پیشگام صنایع غذایی در کشور و بنیانگذار کارخانه‌های مهرام است. کارخانه‌ای که با سرمایه اولیه یک میلیون تومان و 13نیروی انسانی راه‌اندازی شد. سال۷۵ که اوج کار مهرام بود و دیگر همه آن را می‌شناختند و روزانه بین ۱۵۰ تا ۱۶۰هزار شیشه سس مایونز و بیش از ۲۰۰هزار شیشه سس کچاپ در این کارخانه تولید می‌شد. مهرام در مراحل رشد خود به 7 کارخانه تبدیل شد اما در برهه‌ای به‌دلیل کاهش 50درصدی اعتبارات شرکت‌های خصوصی وارد بورس شد و درنهایت ظهیری به همراه شریکش به‌ناچار مجبور شدند کارخانه را بفروشند و مهرام که سالی ۶۰ تا ۷۰میلیارد تومان درآمد داشت، در سال ۷۵  فروخته شد.