ماجرای دیدار یک قاتل سریالی با رضاشاه

روایتی از رویداد‌های ایران در سال1312

سینا رحیم‌پور:

«سال محاکمه و کشف فساد»، شاید بهترین عنوان برای سال1312هجری شمسی در ایران باشد. در این سال تعدادی از مقامات دولتی به دلیل فساد، محاکمه و مجرم شناخته شدند. تیمورتاش که فردی بانفوذ نزد رضاشاه بود به جرم باج‌گیری و دخالت در امر واگذاری امتیاز تریاک به امین‌تجار که به عنوان یکی از معروف‌ترین تاجرهای ایران در آن دوران شناخته می‌شد، علاوه بر ردّ مال، به 5سال زندان نیز محکوم شد. دکتر لیندنبلانت ـ رئیس آلمانی بانک ملی ـ که در سال1306برای راه‌اندازی بانک ملی به ایران سفر کرده بود هم به همراه همکارانش به جرم اختلاس، محاکمه و به 18‌ماه زندان محکوم شد. ماجرای پرمناقشه قرارداد نفتی ایران و انگلیس که در سال1311با دستور رضاشاه لغو شده بود نیز از دیگر اتفاقات مهم این سال بود که بعد از یک سال مذاکره به سرانجام رسید. اما یکی از پرسروصدا‌ترین اخبار این سال، مربوط به قتل‌های یک قاتل سریالی بود که باعث ایجاد رعب و وحشت میان مردم شده بود. در حوزه هنر نیز نخستین فیلم ناطق ایرانی به نام «دختر لر» در این سال روی پرده سینما رفت. در حوزه شهری نیز پس از سال‌ها کریم‌آقا بوذرجمهری از شهرداری تهران رفت و جای خود را به یک نظامی دیگر داد.

سرنوشت یک مناقشه نفتی

مناقشه نفتی بین دولت ایران و کمپانی انگلیسی نفت جنوب از سال1311 آغاز شد. دولت ایران خواهان سهم بیشتری از نفت استخراجی از جنوب کشور بود و کمپانی انگلیسی طی یک قرارداد 60ساله با مظفرالدین‌شاه قاجار، به‌اصطلاح، خروس قندی به ایران داده بود و طلا گرفته بود. حکومت ایران این قرارداد را نوعی استعمار منابع کشور می‌دانست و خواهان سهمی بیشتر از نفت جنوب بود؛ در نهایت نیز این قرارداد را لغو کرد. پس از آن مذاکراتی بین ایران و انگلستان در سطح مسئولان دولتی و کارشناسان حوزه نفتی آغاز شد؛ مذاکراتی که سرانجام پس از کش‌وقوس‌های فراوان در سال1312 با انعقاد قراردادی در 27ماده به نتیجه رسید، به شکل لایحه از سوی دولت به دوره نهم مجلس شورای ملی ارائه شد و پس از بررسی، در نهایت در تاریخ 7خرداد این سال، لایحه جدید نفتی ایران و انگلیس با 107رای در مجلس تصویب شد.

بهره‌برداری از جاده چالوس

در آذرماه این سال جاده چالوس بعد از سال‌ها تلاش، افتتاح شد. جاده چالوس از کرج تا چالوس 168کیلومتر مسافت دارد. ساخت این جاده که از ابتدای سال1310 آغاز شده بود، در این سال به پایان رسید. این جاده به «جاده مخصوص» معروف بود.

مرگ مشکوک وزیر مغضوب

عبدالحسین تیمورتاش یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های سیاسی سال‌های ابتدایی دوران حکومت پهلوی اول در ایران بود. او از نزدیکان رضاشاه محسوب می‌شد و به همین دلیل به‌عنوان وزیر دربار انتخاب شده بود. اما دیری نپایید که تیمورتاش مورد غضب رضاشاه قرار گرفت و با دستور او به جرم اختلاس و رشوه، بازداشت و پس از برگزاری دادگاه، به زندان و ردّ مال محکوم شد. اما سرنوشت تیمورتاش تلخ‌تر رقم خورد و او در تاریخ 9مهرماه سال1312در سن 52سالگی به شکل مرموزی در زندان قصر درگذشت.

نخستین فیلم ناطق روی‌ پرده

در این سال نخستین فیلم ناطق ایرانی روی پرده سینما رفت. این فیلم در سال1312 خورشیدی توسط اردشیر ایرانی در بمبئی ساخته شد. «دختر لر» که یک فیلم سیاه و سفید بود بین مردم با نام «جعفر و گلنار» شناخته می‌شد. سرانجام این فیلم در 30آبان این سال روی پرده سینما «دیده‌بان» (مایاک سابق) در خیابان لاله‌زار رفت. اکران این فیلم موجب شکوفایی صنعت نوپای سینما در ایران شد. ازجمله تناقضات موجود در فیلم، وجود لهجه غلیظ کرمانی سامی‌نژاد بود که در تضاد با شخصیت وی در فیلم که وی را از قوم لر معرفی کرده بود، قرار داشت.

دیدار اصغرقاتل با رضاشاه

یکی از پرسروصدا‌ترین رویداد‌های این سال، مربوط به ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای یک قاتل به نام «اصغر قاتل» معروف به اصغر بروجردی بود. او در مدت دوماه‌ونیم 8قتل در تهران مرتکب شده بود. پس از انجام تحقیقات، او بازداشت شد و در نخستین بازجویی، به همه قتل‌های خود اعتراف کرد. اما این قتل‌ها تنها جنایات این شخص نبود؛ چون مشخص شد که او پیش از آن در عراق ساکن بوده و بعد از بازداشت اعتراف کرد که در عراق نیز 25قتل مرتکب شده است. قربانیان اصغر، کودکان و ولگردانی در سنین بین 10تا 15سال بودند. او بعد از تجاوز به آنها سر آنها را می‌برید یا شکم‌شان را می‌درید. اما ماجرای جالب درباره او مربوط به دیدارش با رضاشاه است. سلیمان بهبودی در خاطراتش می‌نویسد که بعد از پخش‌شدن خبر ماجرای قتل‌های اصغرقاتل، رضاشاه دستور داد اصغر را نزد او ببرند تا او را از نزدیک ببیند. او را با تعداد زیادی مأمور نزد شاه می‌برند. رضاشاه از او می‌پرسد تو چرا آدم کشتی؟ او می‌گوید اینها فاسد بودند و من آنها را کشتم. شاه می‌گوید مگر فقط فاسد در ایران است؛ جای دیگر وجود ندارد؟ اصغر پاسخ می‌دهد در جای دیگر هم فاسد‌ها را از بین بردم و در عراق 25نفر را کشتم. شاه بعد از این صحبت خشمگین می‌شود و با نفرت به رئیس‌پلیس می‌گوید او را ببرید و بکشید.

تبریک ایران به سوریه مستقل

در این سال سوریه استقلال خود را جشن گرفت. سوریه پس از 14سال که تحت سرپرستی دولت فرانسه بود، طبق معاهده جدید بین جمهوری سوریه و کمیساریای عالی فرانسه که در شامات امضا شد، به‌عنوان یک کشور مستقل شناخته شد. وزارت خارجه ایران نیز با صدور پیامی استقلال سوریه را به مسئولان این کشور تبریک گفت و از این اتفاق، اظهار مسرت کرد.

توضیحاتی درباره علت توقیف یک روزنامه

‌

در این سند توضیح داده شده است که صاحب امتیاز روزنامه «ایران کبیر» فردی ارمنی به نام «گریگور یقکیان» است که به علت دشمنی ارامنه با ترک‌ها، مقالاتی درباره شورش کردها در ترکیه منتشر کرده است و این امر، موجب اعتراض ویس ـ قونسول ترکیه ـ شده و حکومت گیلان، بنا به دستور وزارت دربار و برای جلوگیری از تیرگی روابط دو کشور ایران و ترکیه، اقدام به توقیف این روزنامه کرده است.