خیز آذربایجان‌شرقی برای تولید محصولات گلخانه‌ای

مجتبی خدایی|  تبریز – خبرنگار:

در آذربایجان شرقی کشت گلخانه‌ای روند رو‌به‌رشدی داشته است. به گفته مسئولان در حال حاضر 314 واحد گلخانه‌ای در استان در حال فعالیت هستند. سبزی و صیفی، گل‌های زینتی، گلدانی و گیاهان فضای باز از جمله محصولات گلخانه‌ای استان هستند. هر چند توسعه گلخانه‌ها در استان با وجود مشکلاتی از جمله نبود تقاضای کافی برای فروش محصولات در داخل استان مواجه است، اما می‌توان در حوزه صادرات اقدامات خوبی را انجام داد. بر این اساس تولید محصولات سالم و کیفی در فضایی کنترل‌شده با مدیریت دقیق و عاری از سموم شیمیایی‌کننده می‌تواند جایگاه تولیدات کشاورزی استان در بخش گلخانه‌ای را تحکیم بخشد. بی‌شک امکان کنترل عوامل نامساعد جوی، بیماری‌ها و آفات در محیط گلخانه نسبت به فضای آزاد آسان‌تر است. آن هم در حالی که فرصت‌های شغلی مناسب برای جوانان و کار‌آموختگان کشاورزی و استفاده در تمام فصول سال با تولید محصولات متنوع از دیگر مزایای کشت گلخانه‌ای به شمار می‌رود. 


منابع آبی و موقعیت جغرافیایی استان 

کارشناس کشاورزی و مدیر یکی از گلخانه‌های بخش خصوصی، کشت محصولات به شیوه گلخانه‌ای را یکی از ضرورت‌های بخش کشاورزی در استان عنوان می‌کند و می‌گوید: از یک‌سو با کمبود جدی آب در استان مواجه هستیم و از سوی دیگر فصل کشاورزی در استان به علت آب و هوای سرد و کوهستانی بسیار کوتاه است. 

«کمال مجتهدی» ادامه می‌دهد: موقعیت جغرافیایی آذربایجان شرقی در مقایسه با مناطقی مانند خوزستان که فرصت‌های کشت 2 تا 3 بار در سال را دارند،‌ متفاوت است. در استان ما تنها یک‌بار کشت صورت می‌گیرد که آن هم در اغلب سال‌ها با پدیده سرما‌زدگی روبه‌رو هستیم.

وی با بیان این‌که کشت محصولات کشاورزی در استان بیشتر به صورت دیمی صورت می‌گیرد، اظهار می‌کند: براساس اعلام مسئولان بیش از 800 هزار هکتار زمین به صورت دیمی کشت می‌شود و این به معنای بی‌ثباتی در میزان محصولات کشاورزی است. بر این اساس نیاز داریم تا به سمت تولید محصولات گلخانه‌ای در استان پیش برویم.
مجتهدی عنوان می‌کند: با وجود هزینه‌های اضافی در گلخانه‌ها، اما سرمایه‌گذاری در این بخش جوابگویی خوبی دارد و نکته مهم در بازدهی سرمایه‌گذاری در این بخش احداث گلخانه‌های بزرگ در استان است که در حال حاضر اکثر گلخانه‌ها کوچک و پراکنده هستند.


لزوم توجه به بازارهای صادراتی 

یکی دیگر از تولید‌کنندگان محصولات گلخانه‌ای در منطقه خسروشاه تبریز می‌گوید: با وجود افزایش تولید محصولات گلخانه‌ای در استان که در سال‌های اخیر با رشد چندین برابری هم روبه‌رو بوده است، اما هنوز مصرف این محصولات در میان شهروندان با اما و اگرهای بسیاری همراه است و از مصرف این محصولات چندان استقبال نمی‌کنند.

«هادی شیروند» ادامه می‌دهد: همین بی‌اقبالی به محصولات گلخانه‌ای موجب شده تا عمده محصولات محدود به تولید خیار، گوجه و فلفل دلمه‌ای شود و محصولات صیفی دیگر مورد بی‌توجهی واقع شوند. بر این اساس هر سال در فصل زمستان و پاییز صدها هزار تن سبزیجات از جنوبی‌ترین نقاط کشور و با هزینه بالا به استان وارد می‌شود که همین محصولات را می‌توانیم خودمان در شهرهای مختلف آذربایجان شرقی تولید کنیم. 

این تولیدکننده بازارهای صادراتی را برای رونق تولیدات گلخانه‌ای مهم ارزیابی می‌کند و می‌گوید: در منطقه آزاد ارس در این زمینه برنامه‌ریزی خوبی شده و گلخانه بزرگی در فضای 50 هکتار احداث شده است. جالب این‌که صادرات محصولات این گلخانه به کشورهای خارجی به قیمت چندین برابر بازار داخلی صورت می‌گیرد. اما در میوه‌فروشی‌های تبریز شهروندان ترجیح می‌دهند به‌جای گوجه‌فرنگی‌های گلخانه‌ای درجه یک صادراتی، گوجه‌فرنگی‌های پلاسیده بوته‌ای را خریداری کنند.
وی تاکید می‌کند: در سال‌های اخیر جمعی از فعالان گلخانه‌ای استان تصمیم به احداث گلخانه‌ای بزرگ در نزدیکی مرزهای کشور گرفته‌اند که با نهایی شدن این موضوع فضای گلخانه‌ای استان با فاصله قابل توجهی به رتبه یک کشوری می‌رسد.



افزایش 167 برابری فضای گلخانه‌های استان

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان هم در گفت‌و‌گو با همشهری، با بیان این‌که طی سال‌های گذشته چیزی به نام محصولات گلخانه‌ای در استان مطرح نبوده است، عنوان می‌کند: آن سال‌ها تنها 4 گلخانه آن هم در یک هکتار وجود داشت، اما در حال حاضر تعداد گلخانه‌های آذربایجان شرقی به 314 واحد و 167 هکتار رسیده است.

«اکبر فتحی» بیان می‌کند: در این میان توجه به صنعتی ‌کردن گلخانه‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته، به نحوی که 90 هکتار آن هیدروپونیک و 77 هکتار نیز به صورت خاکی است. از نظر پوشش نیز 127 هکتار آن پلاستیکی و پلی‌کربنات و 40 هکتار نیز به صورت شیشه‌ای است.

 وی با بیان این‌که در حال حاضر رتبه دوم کشوری در زمینه محصولات گلخانه‌ای به آذربایجان شرقی تعلق دارد، عنوان می‌کند: در زمینه افزایش محصولات گلخانه‌ای پس از سال 92 نیز در استان جهش خوبی رخ داده و در حال حاضر 108 هکتار فضای گلخانه‌ای در استان در حال احداث است که با بهره‌برداری از این فضا می‌توانیم به رتبه اول کشوری هم برسیم.

فتحی توجه به بازارهای صادراتی را از اهداف این سازمان عنوان می‌کند و می‌گوید: در کشورهای روسیه و قفقاز محصول گوجه‌فرنگی آذربایجان شرقی بازار خوبی پیدا کرده است و امسال بیش از 11 هزار تن صادرات داشته‌ایم. این مسئول بر ضرورت اصلاح فرهنگ مصرف مواد غذایی به‌ویژه در حوزه محصولات کشاورزی و دامی تاکید می‌کند و می‌افزاید: رسانه‌ها باید در این زمینه همراهی لازم را داشته و فواید محصولات کشاورزی تولیدشده با روش‌های جدید را به مردم بیان کنند تا زمینه توسعه کسب و کارهای جدید در این حوزه هم فراهم شود.


3 محصول گلخانه‌ای استان

«اکبر فتحی» رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با بیان این‌که خیار‌، گوجه‌فرنگی و فلفل دلمه‌ای عمده محصولات گلخانه‌ای استان را تشکیل می‌دهند، می‌افزاید: در گلخانه‌های استان از نظر نوع محصول 141 هکتار به کشت سبزی و صیفی، 5 هکتار گیاهان زینتی و 14 هکتار به کاشت رز شاخه‌بریده اختصاص یافته است. از نظر تولید محصول نیز 42 هکتار از این گلخانه‌ها به کشت خیار اختصاص دارد که این محصول 200 تن در هکتار و در مجموع 8 هزار و 400 تن تولید می‌شود. 51 هکتار نیز به گوجه‌‌فرنگی اختصاص دارد که 250 تن در هکتار و در مجموع 12 هزار و 750 تن تولید می‌شود.