انتخاب 2 گیلانی به عنوان قهرمانان تالاب

فرشته رضایی|   رشت- خبرنگار:


 در هفته‌ای که گذشت دو فعال محیط‌زیست گیلان جوایز کشوری در زمینه حفاظت از تالاب‌ها، کمک به حفظ گونه‌های جانوری و پرندگان تالابی گرفتند.

در این مراسم که در شهر تالابی بندر خمیر با حضور معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست برگزار شد، در بخش محیط‌بان نمونه تالابی، «حسن گلپور حسنعلی‌ده» با 29 سال سابقه محیط‌بانی در تالاب امیرکلایه به علت فعالیت‌‌ در زمینه حفظ و حراست از عرصه طبیعی تالاب امیرکلایه لاهیجان، جلوگیری از شکار و صید در منطقه، ممانعت از تعرض به تمامیت منطقه، جلوگیری از برداشت آب تالاب، تغییر کاربری اراضی، حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری، هدایت و آموزش بازدیدکنندگان و جلب مشارکت‌های مردمی به عنوان محیط‌بان نمونه و قهرمان تالابی معرفی شد.

همچنین «ماهان مه‌رو» از موسسه رفتگران طبیعت گیلان به دلیل گشت‌زنی، پاک‌سازی و پیگیری مداوم وضعیت و تنوع زیستی تالاب‌ها، پیگیری و گزارش تخلفات، برگزاری کارگاه‌های آموزشی، تیمار و رهاسازی پرندگان مصدوم در تالاب‌های امیرکلایه و بوجاق شایسته تقدیر معرفی شد.


بهترین خاطره، همکاری با جوامع محلی

«حسن گلپور حسنعلی ده» در گفت‌وگو با همشهری بیان کرد: از سال ۷۱ وارد محیط‌زیست گیلان شدم و در تالاب‌های عینک، امیرکلایه، انزلی، محسن‌آباد، فومن و سلکه صومعه‌سرا حدودا ۲۲ سال کار کردم. 
وی ادامه داد: در پاسگاه امیرکلایه ۱۸ ماه مشغول خدمت هستم و لطف خدا بود که کارمند نمونه شهرستان و عنوان محیط‌بان نمونه و قهرمان تالابی کشور را به دست آوردم. این مهم به دلیل حفاظت از تالاب، ممنوعیت کامل شکار در منطقه و جلوگیری از ورود فاضلاب و خصوصا آموزش مردم محلی برای حفاظت از آن بوده است. 

گلپور حسنعلی ده در خصوص تجربه‌ها و فعالیت‌های خود گفت: خاطرات خوبی از ایام کارم داشتم و مهم‌ترین آن همدلی و مشارکت مردمی بوده است. هنگامی که در روستای محسن‌آباد بودم، ۵ هزار قوی فریادکش در شالیزارها فرود می‌آمدند و کمک و همدلی مردم موجب می‌شد آنها شکار نشوند. این پرندگان هر روز از تالاب بوجاق برای تغذیه به سمت شالیزارهای محسن‌آباد حرکت می‌کردند. چندین بار مردم با هزینه خودشان پرندگان حلقه‌گذاری شده را که برای فروش به بازار آورده شده بودند را خریداری می‌کردند و به ما تحویل می‌دادند. در امیرکلایه هم جمع‌آوری گیاهان آبزی و کنارآبزی، بررسی رژیم غذایی ماهیان و شناسایی ۱۸گونه ماهی در تالاب از سوی دانشجویان دانشگاه آزاد و همراه کردن ۸ روستای کنار تالاب برای حفاظت از پرندگان از جمله اقدامات بود. 

وی با بیان این‌که مساحت تالاب امیرکلایه دو هزار و ۲۶۱ متر است، بیان کرد: تالاب و دریچه‌های خروجی آب که شکسته بود، بازسازی و پل چوبی پرنده‌نگری این تالاب هم مرمت شد. این اقدامات باعث شد در گیلان به عنوان بهترین پاسگاه حفاظتی انتخاب شویم. در حال حاضر ۵۰ هزار پرنده شامل ۷۰ گونه پرنده مهاجر و بومی در تالاب حضور دارند که شامل باکلان‌ها، غازها، خوتکاها و... هستند.

 همچنین ۱۸ گونه ماهی شامل کپور، اردک‌ماهی، ماهی رفتگر، اسپیلی، گاوماهی، سوزن‌ماهی، کلمه، پرک، سوف، ماهی لالی، پیل خوس(هشترخان) و... در این تالاب زندگی می‌کنند. تالاب امیرکلایه در سال ۱۳۴۹ در کنوانسیون رامسر ثبت شد. این فعال محیط‌زیست در مورد مشارکت جوامع محلی گفت: در مدت اخیر جلسات زیادی با شوراهای روستایی، مردم و دهیاران برپا کردیم و آموزش‌هایی در خصوص حفاظت از این پرندگان و جلوگیری از برداشت بی‌رویه از تالاب به آنها ارائه دادیم که بسیار موثر بود. در سال جاری ۱۸ مورد آتش‌سوزی در تالاب داشتیم که با کمک ما، مردم و پایگاه بسیج، مهار شد. نیاز داریم که خودروهای کمک‌دار برای مهار آتش در یکی از روستاهای حاشیه تالاب مستقر شوند. تلاش می‌کنیم سم و کود از طریق رودخانه لنگرود وارد تالاب نشود. 

گلپور حسنعلی ده ادامه داد: در طول ۲۹ سال خدمتم تجربه‌های خوبی با همکاری مردم داشتم و علاقه زیادی به فرهنگ‌سازی دارم. امیدوارم این همکاری‌ها و فرهنگ‌سازی‌ها تداوم داشته باشد.


معضلات پایان‌ناپذیر تالاب‌ها

دیگر فعال محیط‌زیست گیلان که از وی تقدیر شد هم گفت: جایزه قهرمان تالاب در چند بخش مختلف شامل حوزه اجرایی و فعالیت‌های اشخاص حقیقی، مشارکت‌های مردمی در قالب سازمان‌های مردم‌نهاد، محققان تالاب و محیط‌بانان نمونه تالابی برگزار می‌شود.
«ماهان مه‌رو» درباره مهم‌ترین مشکلات تالاب‌های گیلان گفت: ورود فاضلاب‌های شهری، روستایی، صنعتی و سموم کشاورزی، ورود پسماند، گونه‌های گیاهی و جانوری مهاجم، رسوب‌گذاری حاصل از مواد آلی، جنگل‌زدایی در بالادست و فرسایش خاک، ایجاد سد و کاهش حقابه تالاب‌ها، برداشت آب برای کشاورزی، تغییر کاربری و تصرف اراضی تالابی، صید و شکار غیرمجاز و اولویت نداشتن حفاظت از تالاب‌ها برای مسئولان در حوزه تصمیم‌گیری و اجرا از جمله مشکلات تالاب‌های استان هستند. 

مه‌رو ادامه داد: به طور خاص گیلان دارای 3 تالاب بین‌المللی انزلی، بوجاق و امیرکلایه است که با بیشترین مشکلات دست به گریبان هستند. از سوی دیگر تالاب‌های کوچک و بزرگ دیگری در نقاط مختلف استان داریم که به دلایل مختلف طبیعی و بیشتر دخالت‌های انسانی وضعیت نامناسبی دارند. 
وی اظهار کرد: در سال‌های اخیر اعتباراتی برای احیای تالاب‌ها در نظر گرفته شده است. برای کاهش رسوب‌گذاری در تالاب‌ها باید نسبت به آبخیزداری در بالادست و رودخانه‌هایی که به تالاب‌ها می‌ریزند یا با ایجاد مشاغل جایگزین مانند طرح‌های اکوتوریسم و بهره‌گیری از کارکرد‌های طبیعی آنها نسبت به کاهش تخلفات صید و شکار و تصرف اراضی تالابی برای کشاورزی و نهال‌کاری اقدام کرد. چراکه بهره‌وری از ارزش‌های تالاب‌ها به جای بهره‌برداری مستقیم از آنها می‌تواند ضمن پایداری معیشت و اقتصاد خانوار روستایی، توان تاب‌آوری زیستگاه‌ها را برای حمایت از حیات وحش و حفظ تنوع زیستی تضمین کند.