موج تند تورم در استان‌های‌مرزی
اطلاعات مرکز آمار نشان می‌دهد شکاف تورمی بین استان‌های مرزی و مرکزی ایران در حال افزایش است
گزارش تازه مرکز آمار ایران از نمای نرخ تورم در استان‌ها نشان می‌دهد بیشترین رشد نرخ تورم در دی‌ماه امسال نسبت به آذرماه در استان آذربایجان شرقی با 2.9درصد رخ داده و در این مدت کمترین رشد نرخ تورم به استان سیستان و بلوچستان به میزان 6دهم درصد اختصاص داشته است.
به گزارش همشهری، این نهاد آماری می‌گوید: میانگین سبد مصرفی مردم ایران در دی‌ماه امسال نسبت به دی‌ماه پارسال 39.6درصد گران‌ترشده، آن‌هم درحالی‌که بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه به استان کردستان اختصاص دارد. مردم این استان مرزی فشار تورمی 49.2درصدی را تحمل کرده‌اند اما خانوارهای ساکن استان قم با تجربه افزایش 31.9درصدی نرخ تورم نقطه به نقطه کمترین فشار را بر سبد هزینه‌هایشان شاهد بوده‌اند. به بیان خیلی ساده‌تر ساکنان استان کردستان در مرز ایران با عراق به‌طور متوسط 9.6درصد بیشتر از میانگین کل کشور و ساکنان استان قم در مرکز ایران به‌طور متوسط 7.7درصد کمتر از نرخ تورم نقطه به نقطه کل کشور برای خرید یک سبد کالاها و خدمات یکسان پول پرداخت کرده‌اند.
شکاف تورمی
آمارهای جدید مرکز آمار از افزایش شکاف تورمی بین استان‌ها حکایت دارد به‌گونه‌ای که نرخ تورم سالانه در دی‌ماه 20.6درصد محاسبه شده اما نرخ تورم سالانه در استان لرستان به 24.8درصد و در استان کرمان به 16.3درصد رسیده که شکاف 8.5درصدی را تأیید می‌کند. میانگین رشد قیمت کالاها و خدمات در دی‌ماه امسال نسبت به دی‌ماه پارسال در استان‌های خراسان رضوی 39.4، گلستان 40.1، مرکزی 40.2، تهران 41.4، خوزستان 42، آذربایجان شرقی 42.8، بوشهر 43.5، خراسان شمالی 44.6، کهگیلویه و بویراحمد 44.7، سیستان و بلوچستان 44.8، خراسان جنوبی 45، لرستان 45.5، چهار محال و بختیاری 46.6، ایلام 47.1و کردستان 49.2درصد برآورد شده که بالاتر از میانگین کشوری است.نرخ تورم نقطه به نقطه دی‌ماه در استان زنجان 39.4، همدان 38.3، یزد 37.7، کرمانشاه 37.7، مازندران 37.4، سمنان 37.4، آذربایجان غربی 37.3، قزوین 36.5، فارس 36.3، اصفهان 35.9، اردبیل 35.6، البرز 35.5، گیلان 35.4، هرمزگان 34، کرمان 33و قم هم 31.9درصد اعلام شده است. مرکز آمار ایران بالاترین نرخ تورم نقطه به نقطه در خانوارهای شهری را در استان کردستان به میزان 47.9درصد و کمترین را در استان قم به میزان 31.8درصد اعلام کرده و کمترین نرخ تورم نقطه به نقطه روستایی در دی‌ماه امسال به استان کرمان معادل 33.5و بالاترین نرخ تورم به مناطق روستایی استان کردستان به میزان 53.6درصد اختصاص دارد.
تحلیل تفاوت تورمی
علی قنبری، نماینده پیشین مجلس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: شاخص تورم استانی بیانگر میانگین رشد قیمت‌ها در استان‌های گوناگون است. بنابراین تحلیل ارقام بالاتر نرخ تورم در برخی استان‌ها می‌بایست به عوامل تشدید‌کننده آن توجه شود. او می‌افزاید: از آنجا که در محاسبه نرخ تورم استان‌ها، مبنای محاسبه قیمت‌گذاری کالاها و خدمات در کل کشور و مقایسه آن در استان‌هاست، بنابراین در ارزیابی‌ها باید به سایر شاخص‌های کلان اقتصادی ازجمله شاخص بیکاری و رشد سرمایه‌گذاری توجه شود. این کارشناس اقتصادی پیشنهاد می‌کند: برای بهبود شاخص‌هایی چون نرخ بیکاری یا سرمایه‌گذاری، باید به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های هر استان در برنامه‌ریزی‌های کلان توجه شود زیرا ممکن است یک استان در زمینه صنعت مستعد سرمایه‌گذاری باشد و استان دیگر در زمینه کشاورزی و همچنین استانی در حوزه خدمات، نظیر گردشگری. قنبری با اشاره به نرخ بالای بیکاری در استان‌های مرزی و محروم ایران آن را در بالا بودن نرخ تورم بی‌تأثیر نمی‌داند و می‌گوید: بسیاری از این استان‌ها دارای پتانسیل سرمایه‌گذاری در صنایع متنوع هستند اما چون زیرساخت‌های لازم فراهم نشده، شاهد رشد بالای بیکاری در آنها هستیم.
رد پای لابی قدرت در تورم و بیکاری
علی قنبری، نماینده پیشین مجلس در پاسخ به این پرسش که آیا این ذهنیت که نرخ تورم پایین در استان‌های مرکزی ایران نسبت به استان‌های مرزی و محروم ناشی از چانه‌زنی و لابی قدرت است، درست به‌نظر می‌رسد؟ توضیح می‌دهد: پایین بودن نرخ تورم در استان‌های قم، البرز و کرمان که چهره‌های شاخص سیاسی در آنجا حضور دارند، نشان می‌دهد این ذهنیت تا اندازه زیادی واقعیت دارد. او دلیل شکل‌گیری این ذهنیت را ناشی از نبود نظام برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی دقیق می‌داند و می‌افزاید: حقیقت این است که در نظام برنامه و بودجه، کمتر به امکانات و پتانسیل‌های استان‌ها توجه می‌شود و مبنای عمل چانه‌زنی است. واقعیت این است که هر استانی که دست‌اش به مرکز برسد و امکان چانه‌زنی و لابی بیشتری داشته باشد، می‌تواند از امکانات بیشتری بهره‌مند شود. صدای برخی استان‌ها در مرکز شنیده نمی‌شود، در نتیجه این استان‌ها در برنامه‌ریزی‌های کلان و توزیع منابع و امکانات کمتر دیده می‌شوند.
