روزهای ناخوش مطبوعات

جواد افتخاری|  خراسان رضوی-خبرنگار:


 فعالیت رسمی روزنامه‌نگاری در خطه خراسان به بیش از یک قرن پیش بازمی‌گردد. براساس تحقیقات صورت‌گرفته نخستین فعالیت رسمی مطبوعاتی در خراسان و شهر مشهد به پنجم دی‌ماه 1279 شمسی می‌رسد. اما این روزها مطبوعات و رسانه‌های استان با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و حال و روز ٤٠٠ نشریه این استان تعریفی ندارد. 


مشکلات اقتصادی در مطبوعات

معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی می‌گوید: وضعیت مطبوعات براساس چند شاخص از جمله وضعیت اطلاع‌رسانی، تعداد خبری که منتشر می‌شود، شمارگان و تعداد نشریات مورد بررسی قرار می‌گیرد. «افشین تحفه‌گر» با بیان این‌که خراسان رضوی اولین استان کشور است که 4 روزنامه رسمی دارد، می‌افزاید: خراسان رضوی به عنوان یکی از قطب‌های علمی و حوزوی کشور برترین‌های رویدادهای سال را در خود جای می‌دهد. این استان در حوزه اقتصادی قطب کشور محسوب می‌شود و در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه مطالبه‌گری دارد. وقتی استان و منطقه‌ای جامعه مطالبه‌گر دارد، لازم است که مطبوعات گسترش بیشتری پیدا کنند. امروزه رسانه‌ها در فضای مجازی بسیار فعالند و جای مطبوعات مکتوب را پر می‌کنند اما باز هم نیاز به نشریات مکتوب احساس می‌شود. 

وی با اشاره به این‌که در حال بررسی مشکلات مطبوعات استان خراسان رضوی هستیم، عنوان می‌کند: برای حل مشکلات با مجموعه‌های صنفی مرتبط این حوزه رایزنی و برنامه‌ریزی می‌کنیم. معتقدیم خانه مطبوعات خراسان می‌تواند یکی از تشکل‌های تاثیرگذار در این زمینه باشد. 

امیدواریم با همکاری هم ابتدا مشکلات و آسیب‌های این حوزه را مورد بررسی قرار دهیم و سپس برای رفع آنها تلاش کنیم. 
معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی اقتصاد را از مهم‌ترین مشکلات مطبوعات می‌داند و می‌گوید: کمبود کاغذ یکی از مشکلاتی است که متاثر از بخش اقتصادی و تحریم‌هاست. 

تحفه‌گر همچنین کاهش انتشار شمارگان نشریات را یکی دیگر از مشکلات جدی روزنامه‌ها و نشریات استان می‌داند و توضیح می‌دهد: همه این مسائل به دلیل مشکلات اقتصادی در کشور به وجود آمده است. 
وی با تاکید بر این‌که مشکلات موجود را باید با تدبیر برطرف کرد، بیان می‌کند: با وجود این‌که دولت در بخش کاغذ حمایت‌هایی را دارد اما باید به مطبوعات به عنوان رکن چهارم دموکراسی و تاثیرگذار در توسعه فرهنگی بیشتر توجه کرد. 


رونق مطبوعات با همت مسئولان

مدیرعامل خانه مطبوعات خراسان رضوی می‌گوید: استان خراسان رضوی از قدرت مطبوعاتی بسیار بالایی برخوردار است. 
«حسینعلی آریانی» با اشاره به این‌که استان خراسان رضوی در رده سوم مطبوعات کشور قرار دارد، می‌افزاید: افزایش قیمت کاغذ، فیلم، زینک و سایر مسائل موجب شده است مشکلات بسیاری برای مطبوعات استان خراسان به وجود بیاید. رونق گرفتن مطبوعات به تلاش همه مسئولان مربوطه نیاز دارد. 

وی با بیان این‌که در شرایط فعلی مطبوعات با مشکلات اقتصادی بسیاری دست به گریبان هستند، ادامه می‌دهد: مشکلات مطبوعات زنگ خطری برای مسئولان کشور است. مشکلات مطبوعات موجب شده است نتوانیم به موقع اطلاعات لازم را در اختیار جامعه قرار دهیم. باید با برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌های مختلف مطبوعات را دور یکدیگر جمع کنیم و از نزدیک در جریان مشکلاتشان قرار بگیریم. مدیرعامل خانه مطبوعات خراسان رضوی با اعلام این‌که خانه مطبوعات تلاش می‌کند مشکلات مطبوعات و خبرنگاران را از تهران پیگیری کند و یا راهکاری ارائه دهد، اظهار می‌کند: همه تلاش ما در زمینه رفع مشکلات رسانه‌ها و خبرنگاراناست. 


کاهش تیراژ روزنامه‌ها و نشریات

رئیس اداره مطبوعات و تبلیغات اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی با بیان این‌که هر خطه، منطقه و کشوری یک هویت دارد، می‌گوید: هویت خراسان قلم است. «محسن سمیع» با بیان این‌که رشد، ظهور و زندگی حکما، علما و حکیمان این خطه موجب شده است هویت رسمی این خطه براساس قلم و نویسندگی شکل بگیرد، می‌افزاید: وجود چنین افرادی موجب شده است جریان مطبوعات در خراسان حاکم شود. بزرگان مطبوعات کشور و افرادی که سبک، روش و ایده آنها سبک فعالیت روزنامه‌نگاری کشور شده خراسانی هستند. وی ادامه می‌دهد: در فضای رسانه‌ای دیجیتال و مجازی خراسان رضوی توانسته است جایگاه اول را به خود اختصاص دهد. 

رئیس اداره مطبوعات و تبلیغات اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی همچنین با اعلام این‌که پربیننده‌ترین و تاثیرگذارترین شبکه‌های مجازی خبری کشور در اختیار خراسانی‌هاست و از این استان مدیریت می‌شود، اظهار می‌کند: با این‌که خراسان رضوی در حوزه مطبوعات کشور جایگاه خوبی دارد اما به دلیل شرایط اقتصادی شاهد نوعی به‌هم‌ریختگی در این حوزه هستیم. 
وی با اشاره به این‌که به‌هم‌ریختگی فضای مجازی موجب حمله به رسانه‌های مکتوب شده است و ما نیز برنامه و مدیریت جدی برای آن نداریم، می‌گوید: باید بیشتر تلاش کنیم تا جایگاه واقعی مطبوعات را حفظ کنیم و رشد دهیم. 

سمیع با اظهار تاسف از این‌که سرانه پایین مطالعه مردم کشور بر شمارگان نشریات و روزنامه‌ها تاثیر منفی گذاشته است، توضیح می‌دهد: نشریات مدرن، زیاد و پیشرفته‌تر شدند و از سویی دسترسی به اخبار بیشتر شده است ولی مردم کمتر مطالعه می‌کنند. اکنون مطبوعات را بیشتر مطبوعاتی‌ها می‌خوانند و این پدیده خوبی نیست. 

رئیس اداره مطبوعات و تبلیغات اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی با اشاره به این‌که معتقدیم مطبوعات تریبونی برای مردم هستند و فضایی ایجاد می‌کنیم که عموم مردم بهره‌مند شوند، می‌گوید: اطلاع‌رسانی فقط برای قشر خاصی از جامعه نیست و برای عموم است. 

وی در ادامه از کاهش تیراژ روزنامه‌ها و نشریات به دلایل مختلف خبر می‌دهد و عنوان می‌کند: هرچند پایین آمدن تعداد صفحات نشان‌دهنده حال بد نشریات است اما جای نگرانی هم نیست. 
سمیع یادآور می‌شود: بحران کاغذ مربوط به کل دنیاست و فقط مختص این کشور نیست و اگر از بحران موجود عبور کنیم می‌توانیم از تجربیاتمان در حوزه مطبوعات و روزنامه‌نگاری استفاده کنیم و جایگاه واقعی‌مان را به دست آوریم. 


تلاش برای راه‌اندازی سامانه کاغذ

«محسن سمیع» رئیس اداره مطبوعات و تبلیغات اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی با اعلام این‌که بحران‌های اقتصادی، نوسانات ارزی و تحریم‌های اقتصادی مشکلات را چندین برابر کرده و موجب وارد شدن لطمات بسیاری به مطبوعات شده است، می‌گوید: هزینه‌های چاپ به دلیل وارداتی بودن افزایش بسیاری داشته است. وی با اشاره به این‌که افزایش هزینه‌های چاپ موجب کاهش تیراژ و تعداد صفحات شده است، می‌افزاید: با راه‌اندازی سامانه کاغذ تلاش می‌کنیم این مشکل برای مطبوعات جبران شود. 

سمیع با بیان این‌که هرچند نشریات منتشر می‌شوند ولی ترتیب انتشارشان منظم نیست، ادامه می‌دهد: اکنون بیش از 400 نشریه به معنای هفته‌نامه، دو هفته‌نامه، روزنامه، فصلنامه، پایگاه خبری و خبرگزاری‌ها در استان خراسان رضوی فعالند. 
رئیس اداره مطبوعات و تبلیغات اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی با اشاره به این‌که اخیرا گرایش به سمت نشریات محلی بیشتر شده است، اضافه می‌کند: تاکید و سیاست وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی بر این است که استان‌ها از نشریات محلی بیشتر حمایت کنند و آگهی‌ها را در اختیار رسانه‌های محلی قرار دهند، چراکه نشریات باید روی پای خود بایستند.