موسیقی زیرزمینی روی زمین

عبدالجبار کاکایی  /شاعر و ترانه‌سرا

پس از توقف روند تولید ترانه‌ها در اثر تحولات فرهنگی در کشور، با آن شیوه‌ای که قبلا بود، جای این ترانه‌ها را در رسانه‌های رسمی سرودهای سازمانی گرفت. اما در برخی از محافل خصوصی، موسیقی آن ور آبی و لس‌آنجلسی جایگزین آن شد. پس از مدتی با مجوزگرفتن آثار پاپ، بخشی از این نوع موسیقی که نمی‌توانست خود را با معیارهای قابل قبول وفق دهد به زیرزمین رانده شد. در واقع بخش قابل پخش با موضوع مورد قبول و ادبیات قابل پذیرش از طریق مراجع رسمی و قانونی به دست مخاطب می‌رسید و بخش غیرقابل پخش، اعتراضی نامتعارف و بیگانه با معیارها، از طریق زیرزمین.
به این ترتیب موسیقی زیرزمینی با تعریف کلی نوعی موسیقی که معیارهای رسمی یک نظام فرهنگی قبول نمی‌کند موجودیت پیدا کرد. بخشی از این موسیقی اعتراضی بود و بخشی از آن لش‌خوانی، لاتی و کوچه‌بازاری و به عبارت بهتر شکل امروزی ترانه‌های کافه و کاباره‌ای. وجود تعابیر غیراخلاقی و خارج از نرم اجتماعی دایره نفوذ این نوع ترانه را به محافل جوانان و بیشتر نوجوانان محدود کرد. بخشی از موسیقی اعتراضی با کلمات ممنوعه نیز لایه‌هایی از جامعه را جذب کرد. اما در یک دوره با فراوانی تولید این ترانه‌ها چنین آثاری با تمام معایب و نقایص‌شان، راه وزارت ارشاد را برای کسب مجوز در پیش گرفتند. قطعا ادارات ارشاد هم فرصت رسیدگی کامل به این حجم آثار و ارزیابی دقیق کلام و موسیقی آنان را نداشتند، از این رو کم‌کم مشاهده شد ترانه‌های زیرزمینی اجرای روزمینی یافته‌اند و در محافلی که قبلا راه به آنها نداشته‌اند، شنیده می‌شوند.