زد و خورد 24ساعته در آسمان سوریه

سیاوش فلاح پور/ خبرنگار
به موازات پایان بحران نظامی میان سوری‌‌ها و پیروزی دولت بشار اسد بر بخش عمده‌ای از مخالفان، نبرد مستقیم قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی در سوریه به نقطه اوج خود رسیده است؛ نبردهایی که البته بیش از زمین، آسمان سوریه را به صحنه درگیری‌های‌ خود تبدیل کرده است. نقطه شروع تازه‌ترین دور از این رویارویی‌ها به صبح روز یکشنبه بر‌می‌گردد؛ وقتی 4جنگنده F-16 اسرائیلی حملات موشکی محدودی را به نقاطی در حاشیه جنوبی دمشق انجام دادند؛ حملاتی که براساس گزارش وزارت دفاع روسیه ناکام بود و خیلی زود پایان یافت. اما کار به اینجا ختم نشد و به فاصله کمتر از یک ساعت بعد از پایان حمله جنگنده‌ها، پایگاه عبری والا از شلیک یک فروند خمپاره به شمال سرزمین‌های اشغالی در ارتفاعات جولان خبر داد؛ خمپاره‌ای که اگرچه توسط سامانه پدافندی گنبد آهنین منهدم شد اما رژیم صهیونیستی را ناچار به اعلام شرایط اضطراری در این مناطق کرد.

با گذشت 20ساعت از موج اولیه حملات، 4جنگنده اسرائیلی بار دیگر از آسمان لبنان حملات شدیدی علیه پایگاه‌های نظامی در اطراف دمشق را آغاز کردند؛ حملاتی که به‌گفته وزارت دفاع روسیه، بزرگ‌ترین رویداد نظامی سوریه در سال2019 تاکنون به شمار می‌رود. در جریان این حملات، یک پایگاه نظامی در منطقه الکسوه، بخشی از فرودگاه بین‌المللی دمشق و 2پایگاه نظامی در استان سویدا در جنوب سوریه مورد هدف حملات موشکی قرار گرفتند. این در حالی است که سخنگوی ارتش اسرائیل مدعی شده این پایگاه‌ها در اختیار ایران و نیروهای نظامی وابسته به این کشور قرار دارد. براساس گزارش‌هایی که تا این لحظه از سوی منابعی همچون خبرگزاری دولتی سانا، وزارت دفاع روسیه و همچنین دیده‌بان حقوق بشر سوریه منتشر شده، این حملات منجر به مرگ 3سرباز ارتش سوریه و مجروحیت 6نفر شده است. همچنین به‌گفته این منابع، 2سایت نظامی در مناطق یادشده و بخش اندکی از زیر‌ساخت فرودگاه دمشق نیز آسیب‌دیده است.

در مقابل اما شلیک گسترده موشک از سامانه‌های پدافند هوایی سوریه، آسمان دمشق را به صحنه رویارویی نورانی موشک‌های اسرائیلی و سوری تبدیل کرده بود. به‌گفته وزارت دفاع روسیه، پدافند این کشور در جریان درگیری‌های بامداد دوشنبه موفق به انهدام 30موشک اسرائیلی شده است. در ادامه روند درگیری‌ها که به‌طور کلی حدود 40دقیقه ادامه داشت، شلیک موشک‌های سوری به سوی ارتفاعات جولان بار دیگر شرایط اضطراری را بر شمال سرزمین‌های اشغالی حاکم کرد. این در حالی است که سخنگوی ارتش اسرائیل همزمان با حملات هوایی این رژیم به نزدیکی دمشق نسبت به تبعات هرگونه پاسخ نظامی از سوی سوریه هشدار داده بود.

اما این هم پایان نا‌آرامی‌های سوریه در 24ساعت گذشته نبود، چراکه باز‌هم به فاصله کمتر از 12ساعت، بار دیگر رسانه‌ها از وقوع حادثه‌ای نظامی در این کشور خبر دادند؛ این‌بار در شمال شرق سوریه و علیه کاروان نظامی آمریکا. به‌گفته دیده‌بان حقوق بشر، در ساعات میانی روز دوشنبه یک خودروی انتحاری سفید با حمله به کاروان نظامی آمریکا که در حال ورود به شهر حسکه بود، منجر به مرگ 5 نیروی حزب دمکراتیک سوریه (کردها) و جراحت شدید 2سرباز آمریکایی شد. این دومین‌بار بعد از اعلام تصمیم ترامپ برای خروج از سوریه است که نیروهای آمریکا در خاک سوریه مورد هدف حملات انتحاری قرار می‌گیرند. مسئولیت این حمله نیز همچون حمله قبلی از سوی گروه تروریستی داعش برعهده گرفته شد.

نکات اصلی در تاز‌ه‌ترین دور از حملات اسرائیل
در این فاصله محدود، تحلیلگران و رسانه‌ها بیش از هر چیز بر 2 نکته درباره حملات بامداد دوشنبه اسرائیل به نزدیکی دمشق توجه نشان داده‌اند؛ نکته اول بر عهده گرفتن مسئولیت حملات همزمان با آغاز آن است، درحالی‌که پیش از این اسرائیل یا مسئولیت این حملات را برعهده نمی‌گرفت و یا با گذشت چند روز به‌طور ضمنی نقش خود در درگیری‌ها را تأیید می‌کرد. این بار اما سخنگوی ارتش اسرائیل در همان دقایق ابتدایی از طریق شبکه‌های اجتماعی ادعا کرد: اسرائیل حمله به اهدافی متعلق به ایران در خاک سوریه را آغاز کرده است.

نکته دوم اما مربوط به حجم موفقیت پدافند هوایی سوریه می‌شود که در جریان هر حمله بیشتر خود را نشان می‌دهد، به‌طوری‌که در حمله ماقبل اخیر اسرائیل از مجموع 17موشک شلیک‌شده، 14موشک منهدم شد و در حمله اخیر نیز به‌گفته وزارت دفاع روسیه 30موشک اسرائیلی بدون اصابت به اهداف خود سقوط کرده است. تحلیلگران معتقدند علاوه بر توسعه امکانات فنی پدافند هوایی سوریه طی یک سال اخیر، استقرار سامانه‌های موشکی اس -300 نیز در این دستاورد بی‌تأثیر نبوده، اگرچه در این زمینه هیچ موضع رسمی از سوی دمشق یا مسکو اتخاذ نشده است.

از سوی دیگر ترامپ و اردوغان برای چندمین‌بار طی هفته‌های اخیر با یکدیگر مکالمه تلفنی داشته‌اند. به گزارش خبرگزاری آناتولی، رئیس‌جمهور ترکیه در این مکالمه گفته است: ترکیه برای برعهده گرفتن مسئولیت حفظ امنیت در منبج بدون اتلاف وقت آماده است. در این تماس تلفنی همچنین اردوغان و ترامپ درخصوص اتخاذ تدابیر مشترک به‌منظور پاکسازی بقایای داعش در سوریه و جلوگیری از قدرت‌گرفتن دوباره آن به توافق رسیده‌اند.